Hôm nay 25/5, ngày làm việc thứ 6, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã dành phần lớn thời gian xem xét kết quả giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Đại biểu Đặng Bích Ngọc, Phó trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình đã phát biểu đóng góp ý kiến. Báo Hòa Bình giới thiệu toàn văn bài phát biểu.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc, Phó trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình phát biểu tại phiên họp sáng 25/5, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội!

Năm 2022, trong bối cảnh kinh tế thế giới cũng như Việt Nam chịu nhiều tác động nặng nề của đại dịch COVID-19; kinh tế trong nước đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, an sinh xã hội, việc làm, sinh kế người dân bị ảnh hưởng nặng nề. Kỳ họp bất thường lần thứ nhất của Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phục hồi và phát triển KT-XH với các nhóm nhiệm vụ, giải pháp quan trọng, cấp bách, cho phép áp dụng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù về lựa chọn nhà đầu tư, cấp phép khai thác khoáng sản và phân cấp, ủy quyền đối với các dự án quan trọng quốc gia, dự án hạ tầng quan trọng trong lĩnh vực giao thông, y tế thuộc chương trình. Việc ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 hết sức kịp thời, hợp lòng dân. Các chính sách đưa ra trong Nghị quyết có tính chiến lược,thúc đẩy phát triển KT - XH, bổ sung nguồn lực lớn từ ngân sách Nhà nước và các nguồn vốn huy động khác để thực hiện các chính sách an sinh xã hội, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, vực dậy cả cung và cầu của nền kinh tế.

Việc Quốc hội lựa chọn chuyên đề giám sát tối cao ngay trong quá trình triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 và các nghị quyết của Quốc hội về các dự án quan trọng quốc gia có ý nghĩa rất quan trọng. Quốc hội tăng cường trách nhiệm giám sát các nghị quyết đã ban hành và cùng đồng hành với Chính phủ đánh giá, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội để bảo đảm thực hiện thành công các mục tiêu đề ra và tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.

Qua kết quả giám sát thấy rằng, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, sự vào cuộc chủ động, kịp thời của Quốc hội, sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và sự tham gia tích cực của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 và các nghị quyết về các dự án quan trọng quốc gia đã đạt nhiều kết quả tích cực, an sinh xã hội được bảo đảm, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, kinh tế từng bước được phục hồi và tốc độ tăng trưởng đạt mức cao.

Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề đã đánh giá khách quan các kết quả đạt được và thẳng thắn chỉ ra các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội. Tôi cơ bản thống nhất và đồng tình với các đánh giá nêu trong báo cáo.

Đến thời điểm hiện nay, một số chính sách đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả kịp thời như: chính sách tín dụng qua hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội, hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động, giảm thuế suất giá trị gia tăng đã góp phần hỗ trợ người dân, người lao động, doanh nghiệp vượt qua khó khăn, duy trì và phục hồi sản xuất kinh doanh. Các cơ chế đặc thù được Quốc hội thông qua đã phát huy hiệu quả, tăng cường tính chủ động, sáng tạo của các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và địa phương, rút ngắn thời gian thực hiện, thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn, phát huy hiệu quả dự án đầu tư.

Bên cạnh những kết quả tích cực, việc ban hành và tổ chức thực hiện một số chính sách cũng còn tồn tại, hạn chế, đặc biệt là công tác xây dựng, đề xuất danh mục dự án đầu tư từ nguồn vốn chương trình của một số bộ, ngành, địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Công chuẩn bị, hoàn thiện thủ tục đầu tư nhiều dự án chậm, có dự án điều chỉnh chủ trương đầu tư nhiều lần, cá biệt có những dự án đến cuối năm 2023 kết thúc thời gian thực hiện nghị quyết vẫn chưa phê duyệt được chủ trương đầu tư hoặc điều chỉnh chủ trương đầu tư nhiều lần, chưa phê duyệt quyết định đầu tư, không đủ điều kiện bố trí vốn. Việc hoàn thiện thủ tục đầu tư, phân bổ vốn chậm là nguyên nhân chính dẫn đến việc thực hiện và giải ngân vốn nhiều dự án đầu tư không bảo đảm thời hạn quy định trong 2 năm 2022 - 2023. Theo đề nghị của Chính phủ, Quốc hội đã cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân các dự án sử dụng vốn của chương trình đến ngày 31/12/2024. Tuy nhiên, qua giám sát thấy rằng nhiều dự án không thể hoàn thành thực hiện và giải ngân trong năm 2024, cần tiếp tục gia hạn. Một số chính sách thực hiện không đạt mục tiêu đề ra, cụ thể như: Chính sách hỗ trợ người dân, người lao động tại một số địa phương còn chậm; việc áp dụng thực hiện cơ chế đặc thù còn lúng túng ở một số địa phương. Có chính sách khi bắt đầu thực hiện đã không phù hợp, không thể thực hiện được, đó là sử dụng 1 nghìn tỷ đồng để trang bị máy tính bảng thực hiện chương trình sóng và máy tính cho em. Điều này cho thấy công tác đánh giá tình hình khi xây dựng chính sách chưa sát thực tiễn.

Cùng với việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 43, việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng Quốc gia đã được khẩn trương thực hiện. Điều này được thể hiện đó là Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải để trực tiếp giải quyết, tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện, đặc biệt trong bồi thường, hỗ trợ tái định cư, vật liệu đất đắp, cát đắp nền cho các dự án. Nhiều địa phương đã có sự vào cuộc rất tích cực của cả hệ thống chính trị, kịp thời giải quyết khó khăn và đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

Từ thực tiễn ở địa phương, nghiên cứu báo cáo Đoàn giám sát và dự thảo Nghị quyết giám sát chuyên đề, tôi xin kiến nghị, đề xuất một số nội dung như sau:

Một là, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo Đoàn giám sát rà soát, hoàn thiện lại nội dung Điều 2, dự thảo Nghị quyết về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để không trùng lặp, không nên tách riêng thành 2 khoản việc thực hiện Nghị quyết số 43 và các nghị quyết các dự án quan trọng quốc gia vì có nhiều nội dung trùng lặp như: (1) Tổng kết việc thực hiện các chính sách đặc thù đối với đầu tư dự án tại Nghị quyết số 43 và các dự án quan trọng quốc gia; (2) Kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong triển khai thực hiện các Nghị quyết; (3) Giải quyết khó khăn, vướng mắc và các giải pháp để khắc phục các tồn tại, hạn chế; (4) Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán....

Hailà, tại Nghị quyết số 110/2023/QH15, Quốc hội cho phép thời gian thực hiện và giải ngân vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước bố trí cho các dự án thuộc chương trình được cho phép thực hiện đến hết ngày 31/12/2024. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai nhiều dự án dự kiến không đảm bảo thời gian thực hiện, giải ngân theo quy định; có những công trình đến quý II/2024 mới được khởi công. Đề nghị Quốc hội giao Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần khẩn trương đánh giá tình hình, khả năng thực hiện các dự án này trong năm 2024, khả năng cân đối vốn thực hiện trong các năm tiếp theo để hoàn thành được dự án. Trường hợp không cân đối được nguồn vốn để thực hiện dự án, đề nghị dừng ngay việc khởi công, triển khai, thực hiện để tránh lãng phí khi dự án triển khai dở dang, không cân đối được nguồn vốn. Đối với các dự án đang triển khai thực hiện, đề nghị có các giải pháp quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và xem xét cho phép kéo dài thời gian thực hiện nguồn vốn chương trình đến hết năm 2025 đối với các dự án có khả năng đến năm 2025 hoàn thành.

Ba là, đề nghị Quốc hội xem xét kéo dài việc thực hiện chính sách cho vay hỗ trợ việc làm, duy trì, mở rộng việc làm và chương trình cho vay để mua, thuê mua nhà ở theo chính sách về nhà ở xã hội do những hiệu quả mà chính sách mang lại thời gian qua; đồng thời, nhu cầu thực tế của người dân đối với chính sách trên còn rất lớn, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp vượt qua khó khăn sau đại dịch Covid-19, ổn định đời sống và phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Bốn là, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tiếp tục tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp nêu tại các nghị quyết của Quốc hội và có các giải pháp khắc phục các tồn tại, hạn chế.

Năm là, cần rút kinh nghiệm trong việc xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách. Đề nghị các bộ, ngành, địa phương nghiêm túc đánh giá các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân một số chính sách đề ra tại Nghị quyết số 43 và các nghị quyết của Quốc hội về các dự án quan trọng quốc gia không đạt được yêu cầu đề ra. Có các giải pháp, rút kinh nghiệm trong công tác dự báo, đánh giá tác động, tính hiệu quả ngay từ khi đề xuất chính sách; việc tổ chức thực hiện để bảo đảm quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, tránh thất thoát, lãng phí và hoàn thành được mục tiêu đề ra.

Tôi xin hết ý kiến. Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội!

(*) Tiêu đề do Báo Hòa Bình đặt.