Không khí thịt lợn làm Tết ở nhà ông Bùi Thế Lượng, xóm Vó, xã Nhân Nghĩa (Lạc Sơn).
Cảm xúc thật đặc biệt khi chúng tôi được cùng gia đình ông Lượng ăn Tết sớm. Từ sớm tinh mơ, những người phụ nữ đã nhóm lửa, đun nước, chuẩn bị xoong nồi, ngâm gạo, chặt lá chuối..., còn đàn ông thì leng keng với dao, thớt chuẩn bị thịt lợn, làm cỗ cho bữa ăn Tết đầu tiên đón chào năm mới (với người Mường Vang, bữa ăn ngày thịt lợn được coi là bữa ăn Tết đầu tiên của năm mới đầy ý nghĩa).
Ông Lượng ngồi bên cửa vóong nhìn con cháu quây quần đông đủ thì phấn khởi lắm. Chỉ có dịp Tết thì con cháu mới về đông vui, đầy đủ như vậy. Nhìn lũ trẻ con bịn rịn, loanh quanh bên ông nghe những câu chuyện về ngày Tết mà trong tôi ngợp những kỷ niệm đẹp về những ngày Tết xưa…
Vâng, Tết xưa, khi chúng tôi cũng là những đứa trẻ. Những đứa trẻ ngóng chờ đến ngày ăn Tết để được ăn thịt lợn thoải mái; để được bố mẹ mua quần áo đẹp; để được hòa mình vào những trò chơi dân gian trong ngày hội xuân. Tết đến, chúng tôi luôn được nghe những lời hay, ý đẹp, được người lớn mừng tuổi những cặp bánh chưng nhỏ xinh… Tết nay, quê Mường Lạc Sơn vẫn giữ được những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp ấy để hôm nay, lũ trẻ thực sự được hòa mình vào không gian văn hóa ý nghĩa của một phong tục đẹp, của ngày ăn đụng lợn vui vẻ, ấm áp trong sự sẻ chia, đoàn tụ của cả gia đình; là sự tin tưởng, đoàn kết của hàng xóm, láng giềng…
Khi cây nêu trước cổng nhà chếch bóng, nghiêng nghiêng qua vai người cũng là lúc ban thờ cúng tổ tiên được bầy biện đầy đủ mâm ngũ quả, hoa tươi, đôi cây mía đặt hai bên ban thờ… và mâm cỗ cúng tổ tiên cũng đã được bầy đẹp mắt trên mâm gỗ, lót lá chuối theo đúng mâm cỗ truyền thống của người Mường với lợn đủ món, cá nướng, gà luộc, rau đồ, xôi, rượu, bánh chưng… Ông Lượng ăn mặc chỉnh tề thắp hương cúng tổ tiên, mo mời tổ tiên về chứng dám, ăn Tết cùng con cháu… Khi phần lễ xong, cả gia đình ông Lượng bắt đầu "buông cỗ” ăn Tết. Bữa cơm Tết đầu tiên đón chào năm mới diễn ra trong không khí hào hứng mà ấm cúng vậy đó. Những lời hay, ý đẹp; những câu chúc tốt lành, may mắn; những câu hát thường đang, bọ mẹng, hát ví ngân nga; những nụ cười tươi, phấn khởi chào đón năm mới thật đặc biệt ở nhà ông Lượng như đã lan tỏa cả xứ Mường Vang.
Hồng Duyên