Chào mừng Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Ðảng, Nhà hát Kịch Việt Nam vừa tổ chức công diễn vở Ðêm trắng của tác giả Lưu Quang Hà, do NSƯT Xuân Bắc đạo diễn. Ðây là vở diễn thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống thực dân Pháp, từng hai lần được nhà hát dàn dựng với những thành công vang dội. Vở diễn lần này có nhiều đổi mới, phù hợp tư duy sân khấu hiện đại và tính thời sự.

Cảnh trong vở Ðêm trắng của Nhà hát Kịch Việt Nam.

Dựa trên một câu chuyện có thật trong kháng chiến chống thực dân Pháp, cách đây đã hơn 70 năm, nhưng vở Ðêm trắng vẫn mang đậm tính thời sự, thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vấn đề rèn luyện đạo đức cán bộ, đảng viên, xây dựng quân đội cách mạng và cuộc đấu tranh chống tiêu cực, tham ô, lãng phí. Vở diễn đã khắc họa thành công hình ảnh vị lãnh tụ bình dị, gần gũi, thân quen, quyết liệt với cái xấu, cái tiêu cực, nhưng cũng đầy tính nhân văn và một tầm nhìn xa mang tính toàn cục trong công tác cán bộ. Ðêm trắng đã tái hiện những ngày đầu gian lao kháng chiến của quân và dân ta, vượt qua đói, rét, hy sinh, vừa chiến đấu, vừa xây dựng lực lượng, nhưng trong cuộc chiến đấu ấy, vẫn có một số cán bộ quân đội cấp cao như Cục trưởng Quân nhu Hoàng Trọng Vinh rơi vào con đường thoái hóa, biến chất, tham nhũng, bớt xén công quỹ, ăn chơi sa đọa, làm ảnh hưởng đến kháng chiến, đến sức chiến đấu của bộ đội, nhất là uy tín của Ðảng, Chính phủ và quân đội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp xuống tận các đơn vị quân đội tìm hiểu, quyết định cho điều tra, lập tòa án xét xử kẻ sai phạm.

Vở diễn mang lại nhiều cảm xúc cho người xem và nói như một nhà phê bình sân khấu là "đã chạm đến trái tim công chúng" với những trường đoạn chân thực và xúc động khi Bác Hồ gặp gỡ cán bộ, chiến sĩ, nhân dân, nói chuyện, tìm hiểu tình hình hoặc trăn trở suy tư cả đêm trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về vụ án, về một con người. Quyết liệt trước những sai phạm tham nhũng, tha hóa của một số cán bộ, đảng viên, nhưng Người cũng nhìn xa hơn trong công tác xây dựng Ðảng, xây dựng quân đội khi nhắc nhở cán bộ, đảng viên không được che giấu khuyết điểm, vì Ðảng, chính quyền chỉ thật sự mạnh khi dám nhìn thẳng vào sự thật.

Bên cạnh lối diễn tươi mới, trẻ trung cùng những chi tiết, tình huống được đạo diễn bổ sung tạo kịch tính, hấp dẫn, một trong những điều làm nên thành công của vở Ðêm trắng là diễn xuất của nghệ sĩ Minh Hải, người thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Anh có thuận lợi là sinh ra lớn lên ở Nghệ An và từ nhỏ đến lớn đã được sống trong những tình cảm của mọi người dành cho Bác Hồ. Minh Hải không chỉ có ngoại hình, tiếng nói xứ Nghệ trầm ấm mà điều quan trọng nhất là thể hiện được phong cách và thần thái của vai diễn lãnh tụ. Theo nghệ sĩ, để diễn cho đúng là điều hết sức khó bởi việc mô phỏng lại vẻ bề ngoài hay hình thức chỉ là yếu tố nhỏ, điều quan trọng hơn là phải thể hiện được tâm tư, tình cảm, cốt cách tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh phù hợp hoàn cảnh, giai đoạn lịch sử. Vai diễn có rất nhiều cung bậc cảm xúc và trạng thái tâm lý khác nhau khi Người tiếp xúc với các chiến sĩ, làm việc với cán bộ, khi nói chuyện với nhân dân và nhất là sự cảm hóa của Người trước cán bộ sai phạm, giúp họ nhận ra lỗi lầm, thấy được hậu quả tai hại, làm ảnh hưởng đến uy tín của Ðảng, của cách mạng. Ðể có thể nhập tâm vào vai diễn, nghệ sĩ Minh Hải đã tìm hiểu, đọc nhiều tư liệu, tác phẩm văn học, xem các phim tài liệu, hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh, các hồi ký của các đồng chí lão thành cách mạng cùng những người từng tiếp xúc với Bác Hồ, nhất là trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Cũng từ đó, anh luyện tập cách đi đứng, giọng nói, cử chỉ, tình cảm và nỗi trăn trở, đau đáu vì dân, vì nước của Người. Phải làm sao để khi diễn, những lời nói, ứng xử của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn toát lên sự chân thành, dung dị và ấm áp yêu thương.

Được thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vở Ðêm trắng là niềm vinh dự và trách nhiệm rất lớn mà lãnh đạo Nhà hát Kịch Việt Nam đã tin tưởng ở nghệ sĩ Minh Hải. Anh cho biết: "Ðã nhiều lần tôi bật khóc sau mỗi buổi diễn khi chứng kiến những tình cảm mà khán giả dành cho vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Qua đó, tôi hiểu là vai diễn của mình và các nghệ sĩ nhà hát đã thành công". Sau đêm công diễn, vở Ðêm trắng sẽ được Nhà hát Kịch Việt Nam biểu diễn hằng tuần phục vụ công chúng Thủ đô và lưu diễn tại nhiều địa phương trong cả nước.