(HBĐT) - Mỗi dịp cuối năm, xã Hang Kia (Mai Châu) được tô điểm bởi những vườn hoa mận trắng, khoác lên mình tấm áo mới duyên dáng, báo hiệu xuân về. Với cảnh quan đặc sắc, hoang sơ vốn có, nơi đây đang dần được biết đến như một điểm du lịch thú vị đối với khách du lịch gần xa đến trải nghiệm, khám phá. Du lịch ngày càng phát triển, những căn nhà mới khang trang, đường bê tông chạy quanh xóm, đời sống người dân ngày càng no ấm.

 Xã Hang Kia nằm ở phía Bắc của huyện Mai Châu, là nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào dân tộc Mông. Tôi đến Hang Kia trong một ngày sương lạnh, đúng dịp Tết của người Mông (thường diễn ra trước Tết Nguyên đán cổ truyền 1 tháng). Dọc con đường vào Hang Kia là những vườn mận hoa trắng muốt khoe sắc trong làn sương sớm cùng ánh nắng dịu dàng, khiến cả khung cảnh sáng bừng sắc xuân. Những cánh hoa mận trắng tinh khôi giữa núi rừng Tây Bắc tạo nên phong cảnh hữu tình, mang theo niềm hy vọng về một mùa xuân mới no đủ, yên vui. Vẻ đẹp đó không chỉ lay động người dân bản địa mà còn tạo ấn tượng với nhiều du khách gần xa. Bỏ lại những ồn ào nơi phố xá đông đúc, nhiều nhóm bạn trẻ cũng ngược lên miền núi, tranh thủ tạo dáng, lưu giữ những khoảng khắc đẹp bên gốc mận, gốc đào hay chụp ảnh với những đứa trẻ bản địa.

Đây không phải lần đầu đến với Hang Kia, tuy vậy, hình ảnh những đứa trẻ ném cho nhau quả pao bên đường, khoe với nhau những tấm áo mới, những đôi trai gái trao gửi lời yêu thương bên gốc mận, gốc đào đang khoe sắc trong màn sương mờ ảo, điểm thêm màu khói lam từ những căn bếp, ánh nắng vàng chiếu rọi khiến lòng tôi cảm thấy ấm áp, rộn ràng. Hai bên đường, những chàng trai, cô gái Mông diện áo váy thổ cẩm rực rỡ sắc màu, đeo vòng bằng bạc trắng vui vẻ tản bộ đi sắm Tết.

Đến chơi nhà anh Vàng A Đàn, xóm Hang Kia, một người bạn mà mỗi lần lên bản tôi đều ghé thăm, cây mận trong sân bung nở hoa trắng muốt khoe mình trong nắng mới. Nhâm nhi chén rượu bên bếp lửa hồng, thưởng thức món bánh dày thơm dẻo, thịt nướng than hoa, anh cho biết năm nào cũng làm khoảng 30 chiếc bánh dày để ăn Tết và làm quà, chiếc nào chiếc nấy tròn trịa, mềm mại, thơm ngon. Với người Mông, bánh dày vừa để cúng tổ tiên vào các dịp lễ, Tết, vừa là món quà đãi khách, nhất là những khách quý đường xa đến thăm bản, thể hiện niềm mong cầu về sự đủ đầy, sung túc. 

Vào tháng cuối năm, người Mông chủ yếu dọn dẹp nhà cửa và đi chơi Tết. Người già, phụ nữ ngồi quây quần trước hiên nhà hoặc thêu thùa, nướng thịt, nấu cơm đãi khách, trẻ nhỏ tíu tít chơi đùa, ném pao, đánh tu lu... Đàn ông thì đến nhà mời nhau chén rượu, ăn ngô nướng bên bếp lửa. Tết cũng là dịp hẹn hò, gặp gỡ của các đôi trai gái, trao cho nhau những lời hẹn ước, tín vật để sau này cưới hỏi, kết thành vợ chồng, mầm sống trên núi đá tiếp tục nảy nở, sinh sôi.

Những năm gần đây, cuộc sống của đồng bào Mông tại xã Hang Kia đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhất là về hạ tầng giao thông được đầu tư, xây dựng, hoàn thiện. Các tuyến đường gập ghềnh sỏi đá, chỉ di chuyển được bằng xe máy về xóm Thung Mặn, Thung Mài đã được cứng hóa. Nhiều sân thể thao, nhà văn hóa và các công trình công cộng khác được đầu tư, xây dựng. Đó là những thuận lợi để đưa du khách đến gần hơn với Hang Kia để "săn mây”, leo núi, trải nghiệm những nét văn hóa độc đáo, đậm đà bản sắc dân tộc và các dịch vụ du lịch cộng đồng (DLCĐ) hấp dẫn.

Anh Giàng A La, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX dịch vụ du lịch và nông nghiệp Hang Kia chia sẻ: "HTX được thành lập với 11 hộ thành viên. Từ nguồn vốn huy động được cùng sự giúp đỡ, hướng dẫn của các ngành, đoàn thể, chính quyền, tôi đã cải tạo, xây dựng homestay, thành lập đội văn nghệ và hướng dẫn viên để phục vụ đón khách du lịch. Quy hoạch khu trồng cây ăn quả, rau củ; phát triển một số dịch vụ cho du khách như: dệt thổ cẩm, vẽ sáp ong, săn mây, giã bánh dày, thăm vườn cây ăn quả, nhuộm chàm... hướng tới nhiều hoạt động trải nghiệm thú vị hơn”.

Năm 2020, sản phẩm DLCĐ Hang Kia được UBND tỉnh công nhận sản phẩm OCOP 4 sao đã góp phần khẳng định uy tín, chất lượng điểm đến an toàn, thân thiện, đảm bảo các tiêu chí về dịch vụ của DLCĐ Hang Kia đối với du khách. Với những tiềm năng sẵn có, các cấp chính quyền tỉnh, huyện, địa phương đã, đang đồng hành cùng người dân để phát triển mô hình DLCĐ, hướng dẫn kỹ năng đón khách, phục vụ ẩm thực hay cải tạo cảnh quan, tạo điểm check-in, điểm "săn mây” nhằm đa dạng trải nghiệm cho du khách. Từng bước đưa Hang Kia trở thành điểm du lịch hấp dẫn, tạo thêm sinh kế bền vững cho người dân, ổn định cuộc sống, phát triển KT-XH, đẩy lùi các hủ tục lạc hậu, xây dựng bản làng ngày càng giàu đẹp, văn minh.