Cục Đăng kiểm Việt Nam vừa trình Bộ GTVT phương án thực hiện miễn đăng kiểm lần đầu cho xe ô tô sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới trong thời gian 1 năm tính từ năm sản xuất.

Bộ GTVT giao Cục Đăng kiểm Việt Nam nghiên cứu sửa đổi thủ tục kiểm định lần đầu đối với các xe ô tô được sản xuất lắp ráp, nhập khẩu mới, chưa qua sử dụng, kiểm định trong thời gian một năm tính từ năm sản xuất xe theo hướng chỉ thực hiện lập hồ sơ phương tiện, nhập, ghi nhận thông tin phương tiện trong cơ sở dữ liệu đăng kiểm và cấp giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định cho phương tiện để tham gia giao thông theo quy định của Luật Giao thông đường bộ 2008; không thu giá dịch vụ kiểm định.

Liên quan tới vấn đề này, theo lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam, ngay sau khi có đề nghị của Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) về việc xem xét miễn kiểm tra an toàn kỹ thuật lần đầu đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ còn thời hạn bảo hành của nhà sản xuất, Cục đã thành lập tổ công tác thực hiện việc nghiên cứu nội dung trên, khẩn trương thực hiện đánh giá những ảnh hưởng, tác động và các nhiệm vụ cần thực hiện.

Qua kết quả nghiên cứu, tổng hợp, đánh giá từ tháng 6 - 11/2022, trên cơ sở số lượng các phương tiện mới sản xuất lắp ráp, nhập khẩu đã được chứng nhận tại Việt Nam, số kiểu loại, khả năng đáp ứng của các đơn vị đăng kiểm trên cả nước, cho thấy, tỷ lệ không đạt của phương tiện cần phải bảo dưỡng, sửa chữa để kiểm định lại đối với nhóm phương tiện này chiếm tỷ lệ thấp từ 0,17-0,31%.

Nếu để tồn kho quá lâu từ khi sản xuất đến tay người tiêu dùng, phương tiện không còn đảm bảo các tính năng thông số kỹ thuật, cần được kiểm tra, kiểm định trước khi tham gia giao thông để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, người tham gia giao thông và bảo vệ môi trường. Đối với yêu cầu đảm bảo cơ sở dữ liệu và phương án kiểm soát các xe gian, xe lậu, xe tự ý thay đổi thông số kỹ thuật trước khi đưa vào tham gia giao thông, Cục Đăng kiểm Việt Nam đang xây dựng phần mềm để liên thông, kết nối trực tiếp cơ sở dữ liệu từ sản xuất lắp ráp, nhập khẩu đến kiểm định lưu hành.

Để đảm bảo có đầy đủ dữ liệu phục vụ công tác quản lý nhà nước, hỗ trợ lực lượng tuần tra kiểm soát và chia sẻ cho hoạt động điều hành giao thông, thu phí không dừng, Cục Đăng kiểm Việt Nam đề xuất phương án chỉ miễn kiểm tra kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho phương tiện nhưng vẫn cần thực hiện lập hồ sơ phương tiện. Trong quá trình đơn vị đăng kiểm lập hồ sơ phương tiện sẽ thực hiện kiểm tra nhận dạng và đối chiếu thông số kỹ thuật nhận dạng của xe với cơ sở dữ liệu sản xuất lắp ráp, nhập khẩu để thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước.

Do vậy, việc lựa chọn phương án áp dụng miễn thực hiện kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường lần đầu tiên (sau khi đăng ký biển số lần đầu) đối với xe sản xuất lắp ráp, nhập khẩu mới chưa qua sử dụng, trong thời gian 1 năm tính từ năm sản xuất, không thu giá dịch vụ kiểm định, là phù hợp; bảo đảm an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới tham gia giao thông, bảo đảm quyền lợi cho xe cơ giới nhập khẩu, phù hợp chu kỳ bảo dưỡng, đồng thời bảo đảm đa số các xe cơ giới tại thời điểm kiểm định vẫn còn trong thời hạn bảo hành của nhà sản xuất, nhà nhập khẩu. Mặc dù miễn đăng kiểm lần đầu cho xe ô tô sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới trong thời gian 1 năm tính từ năm sản xuất, nhưng xe ô tô vẫn phải lập hồ sơ phương tiện cấp giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định để phục vụ công tác quản lý Nhà nước.

Với mục tiêu ưu tiên phục vụ người dân, tạo điều kiện thuận lợi trong hoạt động kiểm định xe cơ giới, phương án này được nhận định hoàn toàn khả thi. Với phương án trên, xe cơ giới được miễn thực hiện kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường lần đầu tiên nhưng cần thực hiện lập hồ sơ phương tiện cấp giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định và thực hiện liên thông dữ liệu từ sản xuất lắp ráp và nhập khẩu đến lưu hành. Do đó, dữ liệu kiểm định của xe cơ giới vẫn đầy đủ đảm bảo phục vụ chia sẻ thông tin làm giàu cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cung cấp cho các cơ quan: Cảnh sát giao thông, thuế, Sở GTVT, Toà án, Thi hành án… để hỗ trợ thống kê, tuần tra kiểm soát, tra cứu dữ liệu, kiểm soát tải trọng, quản lý vận tải, thu phí tự động không dừng…

Ngoài ra, phương án trên còn giúp người dân, lái xe, chủ xe giảm thời gian, chi phí đăng kiểm. Theo tính toán, mức tiền mà mỗi chủ xe ô tô được giảm khi kiểm định lần đầu từ 250.000 - 570.000 đồng/xe tương ứng với từng loại xe.

Liên quan tới hành lang pháp lý, để thực hiện miễn kiểm tra an toàn kỹ thuật lần đầu, cần thực hiện bổ sung, sửa đổi Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT ngày 12/8/2021 của Bộ GTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (Thông tư 16/BGTVT). Cục Đăng kiểm Việt Nam đã đăng ký vào chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật năm 2023 của Bộ GTVT và đang thực hiện các bước xây dựng dự thảo bổ sung, sửa đổi Thông tư 16/BGTVT. 

Theo quy trình thực hiện phương án trên, các bước thực hiện tại đơn vị đăng kiểm xe cơ giới trong cả nước gồm: Chủ xe đưa ô tô đến đơn vị đăng kiểm; đơn vị đăng kiểm căn cứ số khung, số máy, giấy đăng ký xe, giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu hoặc bản sao phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng của xe để tra cứu dữ liệu thông số kỹ thuật của phương tiện từ cơ sở dữ liệu trực tiếp. Đơn vị đăng kiểm tải dữ liệu về và ghi nhận vào cơ sở dữ liệu kiểm định, dữ liệu tải về là thông số kỹ thuật gốc của phương tiện và không thể sửa đổi.

Sau đó, đơn vị đăng kiểm nhập thông tin hành chính, chụp ảnh thực tế phương tiện, chỉ kiểm tra nhận dạng phương tiện và thực hiện lập Hồ sơ phương tiện cho xe, in giấy chứng nhận kiểm định (có mã QR code), tem kiểm định, tem thu phí sử dụng đường bộ. Cuối cùng, chủ xe ô tô nộp lệ phí cấp giấy chứng nhận và phí sử dụng đường bộ được quy định theo đầu phương tiện quy định và đơn vị đăng kiểm dán tem kiểm định, tem thu phí sử dụng đường bộ lên xe, cấp giấy chứng nhận kiểm định cho chủ phương tiện.