Kết hợp việc cải tạo đình làng Quèn Thị, xã Cao Dương (Lương Sơn), ông Thích Đạo Thịnh, trụ trì chùa Khai Nguyên (Sơn Tây, Hà Nội) xin xây dựng nhà thờ tổ ngay cạnh khuôn viên đình làng Quèn Thị. Tuy nhiên, sau khi xây dựng xong "nhà thờ tổ" đã mặc nhiên biến thành chùa. Chỉ đến khi làm lễ "hô thần, nhập tượng” chính quyền địa phương mới biết "nhà thờ tổ” của ông Thích Đạo Thịnh xây dựng biến thành chùa Thiên Âm...

Từ thông tin của người dân về ngôi chùa "nhiều không” được xây dựng trái phép, chúng tôi về thôn Quèn Thị, xã Cao Dương tìm hiểu thực hư sự việc. Từ xa, nằm ngay cạnh đình làng Quèn Thị là một ngôi chùa mới xây dựng trong khuôn viên rộng hàng nghìn m2. Theo cán bộ địa chính - xây dựng xã Cao Dương Nguyễn Việt Hưng, ngôi chùa này được ông Thích Đạo Thịnh, trụ trì chùa Khai Nguyên bỏ tiền đầu tư xây dựng từ năm 2017, đến năm 2019 hoàn thành. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành hạng mục chùa và tiến hành "hô thần, nhập tượng” từ khoảng tháng 8/2020 đến nay, cấp ủy, chính quyền địa phương phát hiện việc   xây dựng có nhiều sai phạm nên đã yêu cầu ông Thích Đạo Thịnh không tiếp tục đầu tư xây dựng các hạng mục còn lại để xử lý những vi phạm có liên quan.

Nắm bắt thực tế, ngôi chùa nằm ngay cạnh đình làng Quèn Thị đã được xây dựng cơ bản hoàn thiện. Ngôi chùa được xây dựng trong khuôn viên có tổng diện tích trên 1,39 ha đất nông nghiệp của thôn Quèn Thị. Phần diện tích xây dựng khoảng 378m2 (chiều dài khoảng 21m, rộng khoảng 18m) và được đặt tên là chùa Thiên Âm. Trong chùa có 2 tượng  Hộ pháp, 2 tượng Vân Thù Phổ Hiền làm bằng bê tông; 3 tượng Tam Thế, 2 tượng Kim Đồng Ngọc Nữ, 1 tượng Thích ca làm bằng gỗ; 2 tượng Thế Chí; 1 tượng phật tổ A di đà làm bằng gỗ; 1 tòa cửu long tam thế bằng gỗ;  1 tượng Phật Di lặc bằng ngọc. Các pho tượng bằng bê tông được tạo, tác trong quá trình thi công xây dựng; các pho tượng còn lại được chuyển về từ chùa Khai Nguyên từ ngày 1/9/2020.

Điều đáng nói, công trình này  xây dựng trái phép, khuôn viên nhà chùa được xây dựng trên diện tích đất trồng cây hàng năm, cụ thể là đất trồng lúa và đất trồng màu của xã. Trong hơn 1,39ha đất được quây làm khuôn viên chùa có đến hơn 1ha là đất trồng lúa 2 vụ, còn lại là đất trồng rau màu các loại. Toàn bộ diện tích đất sản xuất nông nghiệp là của 33 hộ dân thôn Quèn Thị chưa được chuyển đổi mục đích sang loại đất tín ngưỡng, tôn giáo. Hơn nữa, việc xây dựng công trình này cũng chưa được bất kỳ cơ quan chức năng có thẩm quyền nào cấp phép xây dựng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, lợi dụng sự buông lỏng quản lý của cấp ủy, chính quyền địa phương, các đối tượng đã tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất, bất chấp các quy định của pháp luật, ngang nhiên xây dựng công trình tôn giáo trái phép...

Theo tìm hiểu của phóng viên được biết, vào năm 2017, UBND huyện Lương Sơn giao Phòng Văn hóa - Thông tin huyện hướng dẫn  địa phương lập hồ sơ trùng tu, tôn tạo đình làng Quèn Thị, xã Cao Dương. Nguồn kinh phí do nhân dân đóng góp và sư thầy Thích Đạo Thịnh, trụ trì chùa Khai Nguyên ủng hộ. Sau quá trình triển khai thực hiện, đến nay đình làng Quèn Thị đã xây dựng hoàn chỉnh. Trong hồ sơ trùng tu, tôn tạo đình làng Quèn Thị, ông Thích Đạo Thịnh và địa phương có đề xuất xây dựng thêm một nhà thờ tổ ngay cạnh đình, công trình này do ông Thích Đạo Thịnh tự bỏ kinh phí đầu tư. Tuy nhiên, ông Thích Đạo Thịnh đã "hô biến” nhà thờ tổ thành Thiên Âm tự (chùa Thiên Âm).

Theo đồng chí Nguyễn Văn Khiên, Chủ tịch UBND xã Cao Dương: Vụ việc diễn ra trước khi xã Cao Dương được sáp nhập theo Nghị quyết số 830/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc tỉnh Hòa Bình. Xã Cao Dương mới được sáp nhập từ 3 xã: Cao Dương, Tân Thành, Hợp Châu, đi vào hoạt động từ tháng 2/2020. Do vậy, việc ông Thích Đạo Thịnh cho xây dựng chùa trái phép trên địa bàn xã đã diễn ra từ giai đoạn trước khi xã Cao Dương mới được thành lập và đi vào hoạt động. 

Cũng theo thông tin từ UBND xã Cao Dương, sau khi vụ việc được phát hiện, các cơ quan chức năng của tỉnh như Sở VH-TT&DL, Sở Nội vụ và UBND huyện đã tiến hành thanh tra, kiểm tra, xử lý các sai phạm có liên quan. Trong đó, đã ra quyết định xử lý Ban Thường vụ Đảng ủy xã Cao Dương nhiệm kỳ 2015 - 2020; xử lý bằng hình thức khiển trách đối với ông Nguyễn Văn Hướng, Bí thư Đảng ủy xã nhiệm kỳ 2015 - 2020; xử lý bằng hình thức cảnh cáo đối với ông Bùi Minh Biện, Chủ tịch UBND xã và ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Cao Dương nhiệm kỳ 2015 - 2020; thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với 1 Phó Chủ tịch UBND xã Cao Dương nhiệm kỳ 2021 - 2026 và 1 công chức địa chính - xây dựng xã vì để xảy ra những sai phạm có liên quan đến việc ông Thích Đạo Thịnh xây dựng chùa trái phép.

Mặc dù vậy, theo dư luận xã hội thì việc xử lý kỷ luật đối với các cán bộ xã Cao Dương khi để xảy ra sai phạm nghiêm trọng về trật tự xây dựng; công tác quản lý nhà nước về đất đai dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi để hàng chục nghìn m2 đất nông nghiệp, trong đó chủ yếu là đất lúa 2 vụ bị sử dụng sai mục đích đã gây ra nhiều hệ lụy đáng tiếc, nhất là tạo tiền lệ xấu trong công tác quản lý, sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Cao Dương nói riêng và huyện Lương Sơn nói chung. Đồng thời, các sai phạm diễn ra trong thời gian dài, không có biện pháp xử lý kịp thời dẫn đến các công trình xây dựng đã hiện hữu, khó khăn trong công tác khắc phục hậu quả. Dư luận mong rằng, việc xử lý những cán bộ có liên quan trên tinh thần đúng người, đúng trách nhiệm, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.

Đối với công trình sai phạm, đồng chí Nguyễn Văn Khiên, Chủ tịch UBND xã Cao Dương cho biết: Sai phạm xảy ra từ lâu nhưng đến nay địa phương cũng chưa biết phải xử lý như thế nào. Trong quá trình thanh tra xử lý vi phạm, các cơ quan chức năng của tỉnh đã cho ý kiến là UBND huyện và xã xử lý theo hướng tháo dỡ, nhưng hướng xử lý này cũng gặp phải nhiều khó khăn. Chúng tôi mong cấp có thẩm quyền nghiên cứu, xem xét hướng giải quyết phù hợp với tình hình thực tế, tránh gây ra những hệ lụy và những vấn đề liên quan đến an ninh nông thôn, bảo đảm trật tự an toàn xã hội ở địa phương.