"Đội quân tóc dài" ra đời từ chiếc nôi của phong trào Đồng Khởi trên xứ dừa Bến Tre ngày 17/1/1960, là tên gọi của lực lượng đấu tranh chính trị trực diện của phụ nữ tham gia trong thời kỳ Đồng Khởi. "Đội quan tóc dài" sau khi xuất hiện đã đưa phong trào đấu tranh của phụ nữ Việt Nam lên một tầm cao mới.

Bài 1: Những cô gái xứ dừa ra trận

Trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của quân dân ta, tại tỉnh Bến Tre luôn xuất hiện hình ảnh của một đội quân đặc biệt, đó là "Đội quân tóc dài”. Đội quân này tập hợp những người phụ nữ giản dị trong đời thường nhưng can trường, dũng cảm trong chiến đấu và chính họ đã góp phần làm nên lịch sử, góp phần vào chiến thắng chung của dân tộc.

Ra đời từ phong trào Đồng khởi

Chú thích ảnh
"Đội quân tóc dài" biểu tình phản đối đế quốc Mỹ trong thời gian diễn ra phong trào Đồng Khởi. Ảnh: Tư liệu TTXVN 

Nghị quyết 15 của Trung ương ra đời và đến với tỉnh Bến Tre như "nắng hạn gặp mưa rào”. Theo đó, Đảng chủ trương sử dụng vũ trang để hỗ trợ đấu tranh chính trị, điều này cũng đáp ứng được nhu cầu tình thế và sự mong ước của Đảng bộ và nhân dân xứ dừa. Vì vậy, cuộc Đồng Khởi ngày 17/1/1960 của nhân dân Bến Tre đã được diễn ra tại 3 xã điểm là: Định Thủy, Bình Khánh, Phước Hiệp của huyện Mỏ Cày, sau đó phong trào đã nhanh chóng lan rộng ra toàn tỉnh Bến Tre. Lồng lộn trước sự thất thủ bất ngờ, ngày 26/1/1960, địch huy động nhiều đơn vị vũ trang gồm cả quân chủ lực và bảo an với hơn một vạn tên càn quét, hòng chiếm lại 3 xã là cái nôi Đồng Khởi đã được giải phóng.

Để đối phó lại âm mưu của địch, Tỉnh ủy Bến Tre đã đi đến thống nhất xây dựng kế hoạch phát động nhân dân đấu tranh chính trị trực diện trên toàn tỉnh. Ngày 15/3/1960, hơn 5.000 phụ nữ gồm đủ các thành phần, đủ mọi lứa tuổi, đã được tổ chức tập hợp thành một đoàn quân tóc dài với hơn 200 ghe xuồng kéo vào huyện Mỏ Cày giúp chạy chữa những người bị thương, cung cấp thuốc men, thực phẩm, gạo thóc cho đồng bào khi địch đã rút quân để bà con có thể trở về yên ổn làm ăn…

"Đội quân tóc dài” lúc ra đời do đồng chí Nguyễn Thị Định (cô Ba Định) lãnh đạo đã vận dụng nhuần nhuyễn phương châm 3 mũi giáp công: Chính trị, binh vận và vũ trang để tấn công quân Mỹ - ngụy. Danh xưng "Đội quân tóc dài” cũng bắt nguồn từ chính sự khiếp sợ của viên Đại tá, chỉ huy trưởng cuộc hành quân Nguyễn Văn Y trong phong trào Đồng Khởi tại Bến Tre. Đến nỗi viên đại tá này phải thốt lên: "Thôi đành phải chịu thua đội quân đầu tóc”.

Chú thích ảnh
Nữ tướng Nguyễn Thị Định nói chuyện thân mật với các nữ đại biểu dự Đại hội Anh hùng - Chiến sĩ thi đua miền Nam lần thứ 2 (9/1967). Ảnh: Tư liệu TTXVN

Các má, các cô, các chị trong "Đội quân tóc dài” ngày ấy tuy là những người phụ nữ chân quê, lam lũ với ruộng đồng, nhưng lại là những con người trung kiên, ưu tú, dũng cảm và mưu trí. Mặc cho quân địch nhiều lần dùng thủ đoạn thâm độc với các má, các cô, các chị như: Lấy kéo cắt tóc của các cô, bắt bớ, giam cầm, tra tấn dã man với đòn nham hiểu là ngâm nước, phơi nắng, hãm hiếp, truy bức... nhưng các cô, các chị vẫn nhất quyết không khai ra các cơ sở cách mạng, không khai đồng đội của mình.

Nhớ lại những năm tháng đấu tranh ấy, bà Nguyễn Thị Đời (bà Năm Đời) ở xã Châu Bình, huyện Giồng Trôm cho biết, hai lần bị giặc bắt khi tham gia đấu tranh chính trị trực diện nhưng bà vẫn làm kẻ địch phải kiếp sợ trước sự kiên trung của mình.

Bà Năm Đời nhớ lại, khi bị địch bắt, chúng tra tấn bắt bà phải dẫn đi tìm cơ sở cách mạng. Bằng sự khéo léo và chấp nhận hy sinh để bảo vệ đồng đội, bà Năm Đời đã dẫn bọn địch vào bãi mìn. Bị mìn nổ, địch tổn thất nặng còn bà chỉ bị thương. Kế hoạch tìm cơ sở cách mạng thất bại, chúng tức tối túm tóc bà lôi đi khoảng 5 cây số khiến da đầu rách toạc, máu chảy đầm đìa, đến nay chỗ bị thương tóc vẫn không mọc trở lại.

Mặc dù phải chịu nhiều nỗi đau da thịt do kẻ địch gây ra nhưng không thể ngăn được tinh thần đấu tranh cách mạng của những nữ chiến sỹ trung kiên, trong đó có bà Năm Đời. Sau khi vừa được ra tù, bà Năm lại đi tiên phong trong các cuộc đấu tranh cách mạng giành độc lập cho dân tộc khi ấy.

"Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”

Với bà Đoàn Thị Tư, tên thường gọi là Tư Tràng, ở xã Bình Khánh Tây, huyện Mỏ Cày Nam, thì con đường gia nhập đội quân tóc dài của bà xuất phát từ chính người cha của mình.

Chú thích ảnh
Thiếu tướng Nguyễn Thị Định, Phó Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam Việt Nam, trong phong trào "Đồng Khởi Bến Tre”, với cương vị Phó Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, bà vừa chỉ đạo lực lượng vũ trang đánh địch chống càn, vừa huy động lực lượng quần chúng đấu tranh binh vận, đấu tranh chính trị với phương châm "Ba mũi giáp công" và thành lập nên "Đội quân tóc dài". Tên tuổi của bà gắn với phong trào Đồng khởi Bến Tre, với "Đội quân tóc dài" kể từ đó. Trong ảnh: Nữ tướng Nguyễn Thị Định với các nữ chiến sỹ Quân giải phóng. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Ở tuổi chưa đầy 20, cô thôn nữ Tư Tràng ngày ấy đã trở thành giao liên và là một trong những nhân vật nòng cốt trong các phong trào đấu tranh chính trị ở huyện Mỏ Cày. Chồng tập kết ra Bắc, một mình bà vừa làm mẹ, vừa làm cha, chăm sóc con thơ trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, nhưng không có cuộc đấu tranh nào vắng mặt bà. Bị giặc bắt, bị tù đày, dù phải chịu muôn vàn nỗi đau xác thịt khi bị bọn ác ôn dùng chông đâm vào người hòng bắt bà chỉ ra địa điểm nuôi giấu cán bộ, nhưng trước sau bà vẫn kiên định với lập trường cách mạng.

"Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh” đó là truyền thống, là quyết tâm giữ gìn non sông, đất nước trong suốt chiều dài của lịch sử dân tộc. "Đặc biệt trong thời chiến, người phụ nữ ngoài công việc chăm lo cho gia đình còn tham gia vào phong trào đấu tranh cách mạng rất sôi nổi. Cụ thể tại các xã trong vùng giải phóng, vùng tranh chấp, chị em phụ nữ vừa gài chông, mìn đánh lính đi càn, vừa đấu tranh chính trị trực diện bằng lý lẽ và tình cảm của người mẹ, người chị, làm thức tỉnh ý thức dân tộc, hạn chế hành động khủng bố của giặc”, bà Tư Tràng nói thêm.

Chú thích ảnh
Các cô, các chị "Đội quân tóc dài" sinh ra từ phong trào Đồng Khởi năm xưa
gặp lại nhau trong thời bình. Ảnh: Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bến Tre
cung cấp

Khác với các chị em cùng trang lứa, phương tiện đấu tranh của bà Huỳnh Thị Bùi ở xã Long Hòa, huyện Giồng Trôm lại là cây đàn và những bài ca cách mạng. Với các chị em tham gia đấu tranh trực diện là cây súng chiến đấu với quân thù, thì tiếng hát, tiếng đàn của bà Huỳnh Thị Bùi là vũ khí đánh vào tinh thần binh sỹ ngụy; đây là vũ khí sát thương tinh thần làm nhụt ý chí chiến đấu của kẻ địch. Cũng nhờ giọng ca, tiếng đàn mà trong một lần bà Bùi được gặp bà Ba Định (nữ tướng Nguyễn Thị Định) từ đó bà Bùi đã giác ngộ và đến với con đường cách mạng.

Theo bà Bùi, kể từ ngày được gặp nữ tướng Nguyễn Thị Định, bà đã được nữ tướng giác ngộ tinh thần đấu tranh chống Mỹ. Vậy là từ đó cô gái khiếm thị Huỳnh Thị Bùi được bà Ba Định giao nhiệm vụ là một giao liên trong đội quân tóc dài. Với cây đàn, giọng hát, cô gái trẻ khiếm thị họ Huỳnh đã làm tròn nhiệm vụ giao liên khi giấu thư từ, tài liệu trong chiếc đàn, trong búi tóc, ôm đàn bình thản mò mẫm qua mặt các đồn bốt địch làm nhiệm vụ của một người hoạt động cách mạng bí mật mà địch không hề hay biết cho đến ngày tỉnh Bến Tre được giải phóng.

Bà Bùi kể lại, đó là thời gian ác liệt nhất mà bà từng tham gia và cũng là những năm tháng hạnh phúc, hào hùng, đáng tự hào nhất của bà. "Ban ngày tôi đi đấu tranh, đêm về lại đàn hát cho đồng bào, dân công, chiến sĩ nghe”, bà Huỳnh Thị Bùi nói.

Ra đời từ phong trào Đồng Khởi những năm 1960, sự phát triển của "Đội quân tóc dài” tỉnh Bến Tre được xem là hiện tượng độc đáo của phong trào chống Mỹ ở miền Nam Việt Nam trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. "Đội quân tóc dài” của tỉnh Bến Tre khi đó đã vang danh và nhân rộng khắp miền Nam, đóng một vai trò quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng thời kỳ chống Mỹ, làm rạng rỡ thêm truyền thống yêu nước, bất khuất, trung hậu, đảm đang của người phụ nữ Việt Nam, xứng danh là con cháu của Bà Trưng, Bà Triệu năm xưa.

Bài 2: Vang danh nữ "bộ đội Thu Hà”



                                  Theo BaoTintuc.vn

Các tin khác


“Xe đạp thồ” - Huyền thoại trong chiến thắng Điện Biên Phủ

Đến thăm Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, chúng tôi được chị Ngô Thị Lai, cán bộ Bảo tàng giới thiệu tham quan, tìm hiểu khá nhiều hiện vật quan trọng, độc đáo, góp phần làm nên chiến thắng lừng lẫy năm châu 70 năm về trước. Một trong những hiện vật ấy là chiếc xe đạp thồ huyền thoại.

Ký ức về "mùa hè đỏ lửa" Thành cổ Quảng Trị năm 1972

Cho đến nay, sau 52 năm, trận chiến khốc liệt nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam, được mệnh danh là "mùa hè đỏ lửa” với sự huy động lực lượng lớn chưa từng có trong 81 ngày đêm giằng co từng mét đất, ngôi nhà giữa bom rơi, đạn nổ vẫn còn in đậm trong ký ức quân và dân cả nước cũng như lớp thanh niên tỉnh Hòa Bình lên đường đến với chiến trường Quảng Trị, góp phần tô thắm trang sử hào hùng của dân tộc trong hành trình giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bảo tồn giá trị văn hóa, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Văn hóa có vai trò đặc biệt quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc. Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các vùng miền, dân tộc là nhiệm vụ rất quan trọng, vừa góp phần củng cố nền tảng tinh thần của xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết, khơi dậy khát vọng phát triển, vừa quảng bá du lịch, thúc đẩy phát triển KT-XH.

Người chiến sỹ quân y và khúc hát bi tráng giữa khói lửa Điện Biên Phủ

Sinh năm 1932, năm nay cựu chiến binh (CCB) Vũ Trọng Thuận ở tổ 3, phường Thống Nhất (TP Hòa Bình) đã ngoài 90 tuổi, nhưng khi kể về một thời binh lửa nơi chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa, giọng ông vẫn sang sảng. Thời điểm đó ông tham gia với vai trò là chiến sỹ quân y của trạm thu dung điều trị thương binh dưới tán rừng Mường Phăng. 70 năm đã trôi qua, ký ức thời thanh niên của người cựu binh như ùa về khi hoa ban nở trắng những cánh rừng Tây Bắc.

Vẹn nguyên ký ức về trận chiến Đồi A1

Sinh năm 1934, năm nay dù đã 90 tuổi nhưng khi kể lại những ngày cùng đồng đội tấn công Đồi A1 ở chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây tròn 70 năm, đôi mắt của cựu chiến binh (CCB) Mai Đại Xá ở tổ 7, phường Đồng Tiến (TP Hòa Bình) như có lửa, giọng nói trở lên mạnh mẽ như thuở 20 tay cầm súng, bật dậy từ chiến hào hô xung phong...

Hồi ức về trận chiến đồi Độc Lập tại Điện Biên Phủ

LTS: Thiếu tướng Bùi Đức Tùng, nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là Trung đội trưởng thuộc Đại đội 924, Tiểu đoàn 542, Trung đoàn 165, Đại đoàn 312. Thiếu tướng Bùi Đức Tùng đã kể lại những kỷ niệm tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ trong cuốn sách "Chiến sĩ Điện Biên Phủ thành phố Vinh” do Ban liên lạc chiến sĩ Điện Biên Phủ thành phố Vinh biên soạn. Báo Quân đội nhân dân Điện tử trích gửi đến bạn đọc.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục