Chiếc cầu treo nối xóm Ba Giang với xóm Mỵ bắc qua một nhánh lớn của sông Bôi chảy qua địa bàn xã Mỵ Hòa (Kim Bôi). Đây là con đường ngắn nhất để người dân xóm Ba Giang - một trong những xóm đặc biệt khó khăn của xã Mỵ Hòa đi đến trung tâm xã, huyện. Nếu không đi đường này, họ phải vượt qua một con đường mòn rất khó đi, dài gần 10 km để đến địa phận xóm Cành, rồi vượt qua xóm Cành, qua xóm Mý Đông mới ra được đến trung tâm xã. Chẳng mấy ai đủ kiên nhẫn để băng rừng đi trên con đường mòn đó. Thế nên, cầu treo Ba Giang - xóm Mỵ trở thành sự lựa chọn không thể thay thế của người dân xóm Ba Giang khi có nhu cầu đi lại và giao thương. 

"Đây cũng là con đường duy nhất đưa người dân xóm Mỵ đi vào khu vực sản xuất thuộc địa phận xóm Ba Giang. Tại đây, có trên 300 ha đất sản xuất nông nghiệp của cả 2 xóm. Trong đó, hơn 100 hộ nhà thì ở xóm Mỵ nhưng đất sản xuất lại ở xóm Ba Giang. Cách một con sông, không còn lựa chọn nào khác, hàng ngày, họ phải liều mình đi qua cầu treo để đi làm...” - Trưởng xóm Ba Giang Bùi Văn Tiện cho biết. 

Đúng là "liều mình” thật! Bởi, hơn 1 năm nay, cầu treo Ba Giang - xóm Mỵ đã xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến việc đi lại và giao thương của người dân. Trực tiếp là hơn 300 hộ thuộc 2 xóm có nhu cầu đi lại thường xuyên nhất. Cầu dài hơn 100 m, rộng 2,6 m, được đưa vào sử dụng từ đầu năm 2009. Sau gần 10 năm, đến khoảng giữa năm 2018, phần mặt cầu làm bằng gỗ tạp đã mục nát, nhiều lỗ thủng lớn lọt cả người và bánh xe. Không có nguồn lực, người dân phải huy động tại chỗ, gia cố tạm thời bằng ván gỗ và tre. Qua mấy lần gia cố tạm bợ, đến nay, tình trạng cây cầu cũng chẳng khá hơn. Mặt cầu vẫn chắp vá và mất an toàn. Chỉ cần 2 chiếc xe máy chạy qua cùng lúc là cầu đã đung đưa rất nguy hiểm. Đặc biệt, trong mùa mưa, độ khó khi đi xe máy qua cầu càng tăng. Theo cách ví von "dở khóc, dở cười” của người dân nơi đây thì mỗi lượt vượt cầu là một lần… hoàn thành một tiết mục xiếc. Dù nguy hiểm đến mức đe dọa tính mạng người dân như một "hung thần”, nhưng không ai phủ nhận được sự hữu ích của nó. Biết là nguy hiểm đấy, nhưng vẫn buộc phải đi qua. 

Đó cũng là tình trạng chung của những nơi có cầu dân sinh xuống cấp nghiêm trọng mà chưa có điều kiện sửa chữa, xây dựng mới. Riêng huyện Kim Bôi, tổng số cầu trên địa bàn quản lý là 68 cầu (nhiều nhất tỉnh) với tổng chiều dài trên 1.600 m, trong đó có 7 cầu treo với tổng chiều dài 520 m. Kết quả rà soát gần đây của huyện cho thấy, về cơ bản, đa số các cầu dân sinh hiện nay đang ở tình trạng khai thác bình thường. Tuy nhiên, vào mùa mưa lũ, nhiều cầu trong hệ thống này trở nên tê liệt khiến việc đi lại của người dân rất khó khăn. Tại một số địa bàn, người dân buộc phải lội qua suối rất nguy hiểm. Đặc biệt, đáng lo ngại nhất là các cầu đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng như: cầu xóm Mỵ - Ba Giang (xã Mỵ Hòa), cầu xóm Chiệng (xã Lập Chiệng), cầu Suối Khang (xã Thượng Tiến)... Phòng Kinh tế hạ tầng huyện Kim Bôi đã đăng ký danh sách các cầu dân sinh cần ưu tiên xây dựng hoặc sửa chữa cấp bách. Trước khi có được sự đầu tư cần thiết, những vị trí có cầu dân sinh không đảm bảo an toàn được Ban chỉ huy PCTT&TKCN huyện xác định là những vị trí xung yếu trong mùa mưa cần tăng cường biện pháp ứng phó. Đồng thời khuyến cáo người dân địa phương tuyệt đối không cố lưu thông qua cầu khi thời tiết xấu để đảm bảo an toàn.

Trên phạm vi toàn tỉnh, hệ thống cầu dân sinh được xác định là những vị trí xung yếu, có nguy cơ rủi ro cao trong mùa mưa lũ hàng năm. Vào cao điểm mùa mưa lũ, những cây cầu yếu trở thành hiểm họa làm gia tăng áp lực cho công tác PCTT&TKCN các địa phương. Tại các vị trí này, lực lượng chức năng luôn chủ động phương án ứng phó, đặt biển cảnh báo nguy hiểm để người dân nâng cao tinh thần cảnh giác.

Theo đánh giá của Sở GTVT: Mặc dù đã được chú trọng đầu tư, nhưng đến nay, mạng lưới đường bộ và cầu dân sinh trên địa bàn tỉnh chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhìn chung, mạng lưới cầu, đường của tỉnh phần lớn được xây dựng đã lâu, qua nhiều năm sử dụng bị hư hỏng, xuống cấp. Vào mùa mưa lũ, nhiều điểm dân cư tại khu vực miền núi thường xuyên bị cô lập do không có cầu vượt qua sông, các tuyến đường xuống cấp khiến việc đi lại của người dân hết sức khó khăn. Riêng về hệ thống cầu dân sinh, trên địa bàn tỉnh hiện có 347 cầu, trong đó có 65 cầu treo. Ngoài 2 huyện Lương Sơn và Kỳ Sơn không có cầu treo, các huyện có nhiều cầu treo nhất là: Mai Châu (16 cầu treo/46 cầu), Tân Lạc (16 cầu treo/53 cầu), Lạc Sơn (14 cầu treo/27 cầu)… Đây cũng chính là các huyện có nhu cầu đầu tư xây dựng cầu dân sinh rất lớn. 

Đồng chí Vũ Ngọc Sơn, Phó Giám đốc Sở GTVT nhìn nhận: Việc đầu tư, xây dựng cầu dân sinh tạo sự kết nối cho các tuyến đường giao thông, góp phần đảm bảo giao thông thông suốt, giao thương giữa các vùng thuận lợi, từ đó, thúc đẩy KT-XH phát triển. Chính vì có vai trò quan trọng hàng đầu nên những năm qua, dù trong điều kiện khó khăn về nguồn lực nhưng tỉnh ta luôn chú trọng đầu tư phát triển mạng lưới cầu dân sinh, ưu tiên vùng sâu, xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thông qua thực hiện lồng ghép các chương trình, dự án, nhiều cây cầu đã được xây dựng mới đồng nghĩa với việc làm vơi đi nỗi lo của người dân, làm tươi sáng các vùng quê còn gian khó, góp phần tiếp thêm động lực để các địa phương phát triển toàn diện về KT-XH.  

Trong số các chương trình đầu tư xây dựng cầu dân sinh được triển khai tại tỉnh ta, Dự án xây dựng cầu dân sinh và quản lý tài sản đường địa phương (LRAMP) được đánh giá thiết thực và hiệu quả. Theo quyết định phê duyệt của Bộ GTVT, hợp phần xây dựng cầu dân sinh được phân bổ số vốn 4,87 triệu USD (khoảng 110 tỷ đồng) để xây dựng 42 cầu, cống (cầu treo, cầu cứng, cống) dân sinh trên địa bàn tỉnh. Sau hơn 2 năm thực hiện, đến nay, dự án đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng 26 cầu, cống dân sinh trên địa bàn 21 xã của 7 huyện miền núi, tổng số dân hưởng lợi khoảng 31.000 người. Hiện, dự án đang triển khai xây dựng 16 cầu, cống dân sinh trên địa bàn 12 xã của 5 huyện, dự kiến hoàn thành trong năm nay. 

"Ưu điểm lớn nhất của Dự án LRAMP nói riêng và các chương trình, dự án đầu tư cầu dân sinh nói chung là xác định được đúng nhu cầu của địa bàn được hưởng lợi” - đồng chí Phó Giám đốc Sở GTVT Vũ Ngọc Sơn khẳng định. Trước dự án LRAMP, Đề án 186 cầu treo dân sinh đảm bảo an toàn giao thông do Tổng cục Đường bộ Việt Nam làm chủ đầu tư đã xây dựng 7 cầu treo trên địa bàn 3 huyện Kim Bôi, Đà Bắc, Lạc Thủy; chương trình Nhịp cầu yêu thương đã xây dựng 5 cầu trên địa bàn 4 huyện Mai Châu, Tân Lạc, Lạc Thủy, Lạc Sơn…

Nhìn chung, vị trí cầu được đầu tư đều có tính cấp thiết trên các tuyến đường giao thông nông thôn tại các địa bàn đặc thù, nhằm tăng sự an toàn lưu thông đường bộ, giúp các địa phương kiểm soát được hiểm họa liên quan đến cầu dân sinh. Theo đánh giá của các địa phương, công trình cầu dân sinh sau khi hoàn thành đã giúp người dân trong khu vực đi lại thuận tiện hơn, không còn tình trạng người dân phải đu dây, đi cầu tạm, bè mảng qua sông trong mùa mưa lũ, góp phần đảm bảo an toàn giao thông và mở ra nhiều cơ hội phát triển cho vùng đất được hưởng lợi. Các địa phương đều mong muốn có thêm những cây cầu như vậy, để loại bỏ đi những ám ảnh, để cầu dân sinh không còn là hiểm họa, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển KT-XH, xây dựng nông thôn mới.

                                                                                   Thu Trang