Hình minh họa một ngôi sao lùn nâu được hình thành như một ngôi sao thông thường: Hút vật chất xung quanh từ đĩa bồi đắp, giải phóng mô-men góc bằng cách bắn các tia vật chất theo hai hướng ngược nhau, các tia này tương tác với phân tử khí từ môi trường xung quanh tạo thành hiện tượng giải phóng lưỡng cực phân tử khí CO

Hình minh họa một ngôi sao lùn nâu được hình thành như một ngôi sao thông thường: Hút vật chất xung quanh từ đĩa bồi đắp, giải phóng mô-men góc bằng cách bắn các tia vật chất theo hai hướng ngược nhau, các tia này tương tác với phân tử khí từ môi trường xung quanh tạo thành hiện tượng giải phóng lưỡng cực phân tử khí CO

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế, gồm TS Phan Bảo Ngọc - Trường Đại học Quốc tế - Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh (trưởng nhóm) và các nhà thiên văn đến từ Viện Thiên văn Đài Loan, Trung tâm Thiên văn Vật lý (CfA) - Đại học Harvard (Mỹ) vừa phát hiện hiện tượng giải phóng lưỡng cực khí carbon monoxide từ một ngôi sao non trẻ MHO 5 có khối lượng cực thấp, ở vùng hình thành sao Taurus.

Đây là bằng chứng cho thấy các sao có khối lượng cực thấp như sao lùn nâu hay các hành tinh có khối lượng lớn có thể được hình thành theo cách thông thường của các sao có khối lượng cỡ Mặt trời.

Khám phá này là kết quả của chương trình nghiên cứu nhằm phát hiện và đặc tính hóa hiện tượng giải phóng lưỡng cực phân tử khí CO ở sao lùn nâu bằng các kính thiên văn vô tuyến. Chương trình do Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia Việt Nam (NAFOSTED) tài trợ nhằm hỗ trợ TS Phan Bảo Ngọc tiếp tục triển khai chương trình nghiên cứu tại Việt Nam, sau khám phá lần đầu tiên của nhóm về hiện tượng này ở ngôi sao lùn nâu ISO-Oph 102 thuộc vùng hình thành sao Ophiuchi.

Các sao lùn nâu có khối lượng từ 15 đến 75 lần Mộc tinh nên chúng không đủ nặng để thực hiện phản ứng hạt nhân đốt cháy hydro như các sao thông thường có khối lượng lớn hơn, chẳng hạn như Mặt trời. Xét về khối lượng, sao lùn nâu nằm khoảng giữa sao thông thường và hành tinh. Theo lý thuyết hình thành sao, giải phóng phân tử CO là một hiện tượng đặc trưng trong quá trình hình thành của các ngôi sao từ sự co lại và sụp đổ của các đám mây phân tử có khối lượng đủ lớn nhất định dưới tác dụng của trọng lực.

Tuy nhiên sao lùn nâu lại có khối lượng quá nhỏ nên rất khó giải thích theo cách trên. Chính vì vậy, gần hai thập kỷ qua, nhiều kịch bản về sự hình thành sao lùn nâu đã được đề xuất. Một trong những kịch bản đó là sao lùn nâu được hình thành như các sao có khối lượng lớn hơn thông qua sự sụp đổ hấp dẫn và phân mảnh của các đám mây phân tử. Các quan sát gần đây cho thấy, các đặc tính vật lý của sao lùn nâu và các sao thông thường tương tự nhau và do đó ủng hộ giả thuyết trên.

MHO 5 là một ngôi sao có khối lượng cực thấp, khoảng 90 lần Mộc tinh (tức 9/100 khối lượng Mặt trời), xét về cơ chế hình thành các ngôi sao có khối lượng cực thấp, sao lùn nâu được cho là hình thành theo cùng một kịch bản. Cùng với sự khám phá lần đầu tiên về hiện tượng này của nhóm (cuối năm 2008) ở sao lùn nâu ISO-Oph 102 thuộc vùng Ophiuchi, việc phát hiện hiện tượng giải phóng CO ở MHO 5 thuộc vùng Taurus nêu trên cho phép các nhà thiên văn đặc tính hóa các tham số vật lý cơ bản của hiện tượng này ở các vùng hình thành sao khác nhau. Qua đó, đây cũng là bằng chứng thứ hai cho thấy hiện tượng này phổ biến, từ đó chứng minh được rằng quá trình hình thành sao lùn nâu được diễn ra tương tự như của các sao có khối lượng lớn hơn nhưng với mô hình được thu nhỏ lại từ hàng trăm đến hàng nghìn lần.

Một khám phá quan trọng khác của nhóm đó là sự phát hiện kết tinh của vật chất ở đĩa bồi đắp của MHO 5 dựa vào dữ liệu quan sát của kính hồng ngoại không gian Spitzer. Quá trình kết tinh vật chất được hiểu là bước khởi đầu cho việc hình thành các hành tinh xung quanh các ngôi sao. Việc các hành tinh bắt đầu hình thành ở đĩa bồi đắp trong khi quá trình giải phóng khí vẫn hoạt động sẽ đẩy khí ra xa khỏi đĩa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các hành tinh ít khí, nhiều sỏi đá như Trái đất. Sự phát hiện này là một chỉ dẫn quan trọng trong việc săn tìm hành tinh kiểu Trái đất xung quanh các ngôi sao có khối lượng cực thấp như sao lùn nâu.

Kết quả nghiên cứu của nhóm sẽ được công bố trên tạp chí The Astrophysical Journal, số tháng 6.2011.

                                                                             Theo Khoa hoc

 

Các tin khác

Không có hình ảnh
Hóa thạch kiến khổng lồ có kích thước bằng một chú chim nhỏ.
Ảnh: Telegraph
Không có hình ảnh

Chung kết Robocon Việt Nam 2011

32 đội tuyển xuất sắt nhất đã vượt qua 245 đội tuyển tới từ 56 trường đại học, cao đẳng, và trung học chuyên nghiệp trên cả nước sẽ tham gia tranh tài qua các vòng 1/32, 1/16, 1/8 để lựa chọn ra nhà vô địch Robocon Việt Nam 2011.

RIM giới thiệu 2 mẫu BlackBerry siêu mỏng

Research in Motion (RIM) đã công bố 2 mẫu smartphone mới của dòng sản phẩm BlackBerry Bold, đồng thời giới thiệu phiên bản hệ điều hành BlackBerry 7.0 vào thứ 2 vừa qua. Ngoài ra, Microsoft và RIM cũng đã công bố quan hệ hợp tác mới.

Phụ kiện giúp tăng kích thước màn hình iPhone

Hive Dock là một thiết bị phụ trợ giúp phóng to gấp hai lần những hình ảnh hiển thị trên màn hình iPhone. Theo đó, thiết bị này sử dụng một thấu kính đặt trước màn hình iPhone với một khoảng cách phù hợp

“Sông trăng, sông lụa” bây giờ còn đâu...

Hình ảnh "Dòng sông Đáy quê em. Sông trăng hay sông lụa…" thơ mộng ngày nào trong thơ của Lai Vu giờ đã biến mất. Hiện nay, sông Đáy được xem như dòng sông "chết" khi nguồn nước sông đen ngòm, rác thải, váng bùn nổi lềnh bềnh, hôi tanh. Những báo động về mức độ ô nhiễm nghiêm trọng của sông Đáy đã gióng lên từ lâu, thế nhưng tình hình khắc phục vẫn chưa được cải thiện.

Xác định được giới tính và nguồn gốc Rùa hồ Hoàn Kiếm

Từ kết quả phân tích bước đầu gien Rùa mai mềm khổng lồ đang sống tại hồ Hoàn Kiếm, các nhà khoa học Việt Nam đưa ra kết luận: "cụ Rùa" hồ Hoàn Kiếm là "cụ bà" và là loÀi đặc hữu lần đầu phát hiện tại Việt Nam. Các nhà khoa học Viện Công nghệ sinh học đề nghị đặt tên cho loài đặc hữu nói trên là: Rafetus vietnamensis.

Tình trạng thiếu hụt i-ốt đang trở lại

Sau mười năm triển khai hoạt động, năm 2005, Việt Nam công bố đã thanh toán thiếu hụt i-ốt trong phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, cũng từ sau khi công bố đó, do không còn được quan tâm đúng mức, tình trạng thiếu hụt i-ốt đang có dấu hiệu quay trở lại.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục