Đoàn kiểm tra liên ngành của Ban chỉ đạo 389 tỉnh thực hiện kiểm tra, giám sátviệc chấp hành các quy định của pháp luật trong kinh doanh vàng trên địa bàn tỉnh từ cuối tháng 5 và dự kiến kéo dài đến hết tháng 10/2024.

Thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, căn cứ các quy định pháp luật hiện hành, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp cùng các bộ, ngành và địa phương, triển khai tổng thể các giải pháp để xử lý tình trạng chênh lệch giá vàng cao, ổn định thị trường vàng, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các địa phương phối hợp với các cơ quan chức năng, tăng cường nắm tình hình, kiểm tra, thanh tra đối với hoạt động kinh doanh vàng tại địa phương. Yêu cầu các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng; thực hiện chế độ hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật.

Sau hơn 4 tháng bán vàng trực tiếp cho người dân thông qua các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được cấp phép (từ ngày 3/6/2024), thị trường vàng vốn như "ngựa bất kham” đã dần ổn định. Khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới được thu hẹp đáng kể. Nếu giá vàng miếng SJC ngày 29/5/2024 lập đỉnh với mức bán ra là 90,9 triệu đồng/lượng, chênh khoảng 17,5 triệu đồng/lượng so với giá thế giới thì ngày 13/10/2024, giá mỗi lượng vàng miếng còn 84,5 triệu đồng, chênh lệnh giá thế giới khoảng 4,5 triệu đồng.

Giải pháp của Ngân hàng Nhà nước rõ ràng đã "hạ nhiệt” thị trường vàng. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời và trên thực tế đã nảy sinh một số bất cập. Ví dụ, nhiều người có nhu cầu nhưng khó tiếp cận với vàng miếng SJC bởi các ngân hàng đều bán "nhỏ giọt”. Giai đoạn nửa đầu tháng 8 năm nay, để mua được vàng qua kênh 4 ngân hàng thương mại nhà nước và Công ty TNHH một thành viên Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) không dễ. Trái ngược với tình trạng này, trên thị trường tự do, hoạt động mua bán vàng miếng và vàng nhẫn diễn ra tấp nập với mức giá chênh từ 1 - 5 triệu đồng/lượng, tùy loại và thời điểm. Ngoài ra, trên các trang mạng xã hội hình thành các hội nhóm trực tuyến mua bán suất mua vàng; đã có hiện tượng người dân đặt lệnh mua nhưng không đến lấy vàng…

Để hạn chế những bất cập nêu trên, một số ngân hàng đã siết chặt điều kiện mua vàng miếng SJC trực tuyến bằng cách chỉ áp dụng đăng ký mua cho khách hàng cá nhân có tài khoản thanh toán mở tại ngân hàng đó và đang hoạt động. Việc làm này có thể khiến phát sinh những tài khoản "rác” nếu khách hàng sau khi hoàn tất việc đăng ký mua vàng không còn nhu cầu sử dụng nữa...

Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Hòa Bình, song song với việc nghiên cứu đề xuất sửa đổi các quy định liên quan cho phù hợp thực tế, thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết theo quy định để kiểm soát chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới ở mức phù hợp theo chỉ đạo của các cấp thẩm quyền.

Thực tế cho thấy, hiện nay, chúng ta chưa có "sàn” giao dịch vàng tập trung, nên giá vàng thường trong tình trạng không ổn định. Các cửa hàng kinh doanh vàng nhỏ lẻ chiếm số lượng lớn cho thấy sự manh mún và có nhiều mảng bán độc lập, dẫn đến thiếu minh bạch. Thị trường không minh bạch là "mảnh đất màu mỡ” của nạn làm giá, thao túng, đầu cơ… Các giải pháp cụ thể khác như cho phép một số doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn nhập khẩu vàng để tăng cung; loại bỏ thương hiệu độc quyền SJC, tăng cường hợp tác quốc tế để chống buôn lậu vàng… cũng cần được nghiên cứu áp dụng. Cùng với đó, cơ quan quản lý thị trường cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát một cách chặt chẽ đối với các cửa hàng kinh doanh vàng để đưa thị trường vào hoạt động ổn định.

Minh Vũ