Sáng 10/5, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh ra mắt sách "Đồi thông hai mộ - từ di cảo đến di sản".

"Đồi Thông hai mộ - từ di cảo đến di sản" không chỉ là tên một tập sách mà còn là một hành trình với các tuyến chính như: Tuyến 1 - Tìm lại di cảo Truyện thơ Đồi Thông hai mộ của văn sỹ Tùng Giang – Vũ Đình Trung; tìm ra nơi phát tích truyện thơ; p​​​​hục dựng khu mộ; xây dựng khu lưu niệm nơi phát tích truyện thơ Đồi Thông hai mộ. Tuyến 2 - Đòi lại sự không thể lãng quên và trả lại sự yêu thích đến mức chép tay, đọc lén, học thuộc một cách vụng trộm... của một thời, đối với không biết bao người. Tuyến 3 - Rất quan trọng, là đòi lại, trả lại xứ Mường Hòa Bình một di sản quý: Truyện thơ Đồi Thông hai mộ của văn sỹ Tùng Giang – Vũ Đình Trung và nơi phát tích của tác phẩm này.

Theo tích truyện, hai nhân vật trong sách là chàng Đinh Lăng và nàng Quách Mỵ Dung. Chàng trai vì không cưới được người yêu nên đã quyết tâm học xa để trở về khẳng định chính mình, phục vụ bản làng. Nhưng ngày về, biết rằng người yêu đã mất, chàng lại một lần nữa ra đi, tham gia chiến trận và qua đời. Thể theo nguyện vọng của chàng, người dân đưa được thi thể chàng về chôn bên cạnh người yêu. Cho đến nay, mộ của cặp đôi này vẫn còn nằm trên đồi, nơi có con đường mòn vắt qua rừng, mà người dân thường đi chợ từ Kim Bôi sang Chợ Đồn ở Lương Sơn. Cảm động trước mối tình sắt son mà bi thảm của đôi trai tài gái sắc xứ Mường, nhà thơ Tùng Giang đã viết truyện thơ "Đồi thông hai mộ”, một tuyệt tác thi phẩm dài tới 1.044 câu thơ, theo thể song thất lục bát trong quãng thời gian năm 1947 - 1948.

Cuối năm 2023, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình quyết định xuất bản ấn phẩm "Đồi Thông hai mộ - từ di cảo đến di sản" nhằm ghi lại hành trình trên nhằm đáp ứng được nguyện vọng của đông đảo bạn đọc và để bổ sung vào kho tàng văn học thời kỳ trung và cận đại vốn đang rất khiêm tốn của tỉnh Hòa Bình hiện nay.