NSƯT Phan Phúc với cây đàn violin năm14 tuổi
Người nghệ sĩ già, bé nhỏ và lặng lẽ trong căn phòng cũ kỹ nằm khuất sâu con ngõ nhỏ Hà Nội. Mọi thứ đều nhuốm bụi thời gian. Chỉ trừ những kỷ niệm về Bác Hồ và về âm nhạc.
Ông là nghệ sĩ kéo đàn violin ngồi ở vị trí số một dàn nhạc do Bác Hồ chỉ huy cách 50 năm trước, trong bức ảnh nổi tiếng “Bác bắt nhịp bài ca Kết đoàn” của nhà báo Lâm Hồng Long.
Trong cuộc trò chuyện về những nghệ sĩ chơi trong dàn nhạc giao hưởng quốc gia những ngày đầu tiên, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân tình cờ nhắc đến tên ông - NSƯT Phan Phúc - như chứng nhân hiếm hoi còn sót lại của dàn nhạc thời non trẻ mà tự hào ấy.
Và lần theo địa chỉ mà nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân để lại, tôi tìm đến ngôi nhà khuất trong ngõ nhỏ số 5 phố Trần Phú. Nghệ sĩ Phan Phúc đón chúng tôi với vẻ thân tình giản dị. Vợ ông, NSND Tuyết Mai - phát thanh viên nổi tiếng của Đài Tiếng nói Việt Nam thời kỳ đầu-hiện đang ốm. Căn phòng nền xi-măng lỗ chỗ vết lồi lõm, cánh cửa gỗ bé nhỏ, mộc mạc im lìm trong nắng chiều hiu hắt. Chỉ sáng lên một góc là bể cá ngoài hiên dưới giếng trời. Hòn non bộ nước chảy róc rách. Vài con cá nhỏ bơi lội tung tăng. Cây mai vàng nở những nụ hoa lẻ loi cuối mùa.
Bức ảnh “Bác bắt nhịp bài ca Kết đoàn”-
NSƯT Phan Phúc ngồi hàng đầu, bên trái.
Gia tài quý giá của ông, có lẽ là cuốn album. Trong đó, để ở vị trí trang trọng là bức ảnh đen trắng nổi bật hình ảnh Bác Hồ, quần nâu áo vải, dép cao su quen thuộc, tay phải cầm đũa chỉ huy. Phía sau Bác là cả một dàn nhạc hàng trăm nhạc công và diễn viên hợp xướng ngồi trật tự hàng lối.
Ông ngồi ở vị trí đầu bè (bên trái, ngay sau lưng Bác), kéo violin, mắt ngước nhìn Bác, say sưa và tươi cười.
Nửa thế kỷ đã trôi qua.
Ông kể: Đó là vào năm 1960. Bộ Văn hóa và TP Hà Nội khi đó mở đêm dạ hội tại Vườn Bách Thảo, chào mừng Đại hội Đảng lần thứ ba vừa họp xong. Dường như, đó là một cuộc “ra quân” biểu dương lực lượng của tất cả các loại hình nghệ thuật nước nhà dẫu còn non trẻ. Dàn nhạc giao hưởng quốc gia Việt Nam khi đó mới thành lập chưa đầy một năm, gần như lần đầu tiên ra mắt đông đủ và biểu diễn trước công chúng. Sắp đến giờ biểu diễn, các nhạc công và diễn viên trong dàn hợp xướng có đến vài trăm người đã chỉnh tề. NSƯT Phan Phúc khi đó là Nhạc trưởng của dàn nhạc, đang đứng chăm chú xem lại tổng phổ và chuẩn bị cho người chỉ huy dàn nhạc thì bất ngờ Bác Hồ đi tới. Theo sau Bác là các đại biểu quốc tế.
“Quá ư giản dị trong chiếc áo vải sáng màu và quần nâu quen thuộc, chân đi dép cao su, Bác bước đến bên tôi và nhẹ nhàng bảo “cháu ngồi xuống”. Thế rồi cũng nhẹ nhàng như thế, Bác bước lên bục chỉ huy, cầm cây đũa mà tôi đã chuẩn bị sẵn, truyền lệnh tới cả dàn nhạc: “Bây giờ Bác và các cháu cùng biểu diễn bài ca Kết đoàn”. Bất ngờ, nhưng khi Bác vung đũa thì cả dàn nhạc và hợp xướng cùng cất lên giai điệu lời ca bài hát Kết đoàn, mở đầu cho chương trình dạ hội chào mừng thành công Đại hội Đảng”.
Có nhiều nhà báo và nhiếp ảnh gia khi đó đã kịp ghi lại hình ảnh đáng nhớ này. Nhưng bức ảnh của nghệ sĩ-nhà báo Lâm Hồng Long với góc máy ấn tượng, làm nổi bật hình ảnh Bác Hồ ở tiền cảnh. Làm nền cho hình ảnh giản dị và tỏa sáng của Bác là cả một dàn nhạc với hàng trăm nhạc công - vốn là những nghệ sĩ đầu tiên trong Dàn nhạc giao hưởng quốc gia đầu tiên của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, và một dàn hợp xướng sáu hàng (kỷ lục của các dàn hợp xướng). Hàng trăm thanh niên, sinh viên ưu tú của Hà Nội đã tham gia dàn hợp xướng này.
Một bức ảnh đã đi vào lịch sử.
Đối với NSƯT Phan Phúc, đó là một kỷ niệm không thể quên. Nhưng khoảnh khắc lịch sử đến trong đời nghệ sĩ, có lẽ chẳng phải tình cờ.
Đó không phải là lần đầu tiên ông được gặp Bác Hồ. Mười năm trước đó, ở chiến khu Việt Bắc, ông là một trong những diễn viên của Đội thiếu sinh Vệ quốc quân, Cục Chính trị Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam. Đó là Đoàn văn công gồm các em ở lứa tuổi thanh thiếu niên do nhạc sĩ Đỗ Nhuận phụ trách, đã đến chúc thọ Bác Hồ 60 tuổi. Khi đó ông là một thiếu niên 16 tuổi. Trong cuốn album ông còn giữ lại, có những bức ảnh Bác Hồ đón đoàn, cho kẹo, nghe hát, ngồi giữa chụp ảnh chung với các cháu, giản dị như một người ông.
Đội Thiếu sinh Vệ quốc quân chúc thọ Bác Hồ 60 tuổi
tại chiến khu Việt Bắc (NSƯT Phan Phúc ngồi thứ hai bên trái).
Còn trong ký ức của người nghệ sĩ già, những sự kiện của ngày sinh nhật Bác cách đây 60 năm hãy còn rõ ràng như một cuốn phim quay chậm. Từ chỗ Đội thiếu sinh Vệ quốc quân ở, ông cùng với các bạn phải đi một đoạn đường dài để đến nơi Bác làm việc ở chiến khu. Từ xa Bác Hồ ra đón các cháu, dẫn vào nơi ở của Người. Mừng sinh nhật Bác, Phan Phúc đại diện cho đội tặng Bác cây sáo trúc do nhạc sĩ Đỗ Nhuận tự khoét. Sau đó, đoàn lần lượt biểu diễn chương trình hòa tấu các bản nhạc nước ngoài và những bài hát Việt Nam với các nhạc cụ: mandolin, violin, guitar, acoordeon, violoncelle... Rồi tiếp đến là các vở nhạc kịch thiếu nhi “Con chim kháng chiến” (Đỗ Nhuận), “Lớp học vùng tề” (Trúc Lâm).
NS Phan Phúc là cây violin chủ chốt của Đội Thiếu sinh Vệ quốc quân khi đó, đã độc tấu các khúc nhạc như "Phiên chợ Ba Tư" của Ketèlbey, "Serenade" của Schubert...
Nhiều vị lãnh đạo trong Chính phủ và Mặt trận đến chúc thọ Bác. Để đáp lễ, Bác ứng khẩu bài thơ:
Sáu mươi tuổi còn xuân chán
So với ông Bành vẫn thiếu niên
Ăn khỏe ngủ ngon làm việc khỏe
Trần mà như thế kém gì tiên...
Buổi trưa hôm sau, cả đội được ăn cơm cùng Bác. Bữa cơm có món bí ngô do tự tay Bác trồng. Sau đó cả đoàn được ra chụp ảnh chung cùng Bác. Bác còn cho cả đội 200 đồng và dặn Trưởng đoàn về mua gà và giống cây tăng gia sản xuất, cải thiện bữa ăn cho các cháu. Bác dặn các đội viên phải đoàn kết giúp đỡ nhau học tập rèn luyện tốt để sau này trở thành những cán bộ giỏi phục vụ đất nước.
Câu chuyện của ông hôm nay vẫn khiến người nghe cảm nhận được không khí thân tình ấm áp. Ông kể, thiếu nhi thì nghịch ngợm. Ngồi cạnh Bác Hồ nhiều cậu thò tay vuốt râu của Bác. Bác hiền lành nhìn các cháu và cười tươi.
Các đội viên trong Đội Thiếu sinh Vệ quốc quân khi đó, sau này đã trở thành những nhạc công, nghệ sĩ chủ chốt của nền nghệ thuật nước nhà. Đó là các NSND Trần Quý, NSND Đoàn Long, NSƯT Huy Luân, nhạc sĩ Đỗ Nhự (em của nhạc sĩ Đỗ Nhuận)... Một số là cán bộ cao cấp của quân đội, một số khác trở thành những nhà giáo tiêu biểu của ngành giáo dục.
Cây violin số 1, Nhạc trưởng Dàn nhạc Giao hưởng
quốc gia Việt Nam, giờ đã vào tuổi “xưa nay hiếm”.
Gần 10 năm sau, nghệ sĩ Phan Phúc đã là cây violin nổi tiếng. Sự xuất hiện của ông trong bức ảnh để đời của nhà báo Lâm Hồng Long chẳng phải sự tình cờ.
Ông được đào tạo tại Bulgari và Trung Quốc. Cùng thời với ông có NSND Trọng Bằng, NSND Quang Hải, NSND Trần Quý, NSND Tạ Bôn, nhạc sĩ Hoàng Việt, nhạc sĩ Nguyễn Thị Nhung, NSƯT Bích Ngọc... Đó là thế hệ nghệ sĩ tài năng và được đào tạo bài bản, tài sản quý giá của nền âm nhạc nước nhà. Ông là Nhạc trưởng đầu tiên (không phải chỉ huy dàn nhạc) của Dàn nhạc giao hưởng quốc gia Việt Nam.
Nhưng đó là một câu chuyện dài mà ông, người nghệ sĩ tự nhận mình là “không có gì đáng nói”, đã chưa muốn kể.
Theo ND
Báu vật Phương Đông và những bí ẩn xung quanh số phận, đường đi của những báu vật có xuất xứ từ những quốc gia khác nhau cũng như bí ẩn của công nghệ, kỹ thuật chế tác từng báu vật bắt đầu được kể từ triển lãm tại Bảo tàng Lịch sử.
Ngày 18/5, tại Hà Nội, nhân dịp kỷ niệm 120 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh và kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt-Đức, Cục Xuất bản (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã ra mắt cuốn "Hồ Chí Minh - Một biên niên sử," được chuyển ngữ từ tiếng Đức ra tiếng Việt của tác giả Hellmut Kapfenberger.
(HBĐT) - “Cặp bánh chưng là lý do khiến đôi vợ chồng người Pháp đó quay trở lại nhà tôi…”. Ông Hà Văn Cương ở xóm Văn, thị trấn Mai Châu, huyện Mai Châu không khỏi xúc động khi kể câu chuyện cũ, câu chuyện đã giúp ông thấm thía được sâu sắc giá trị của chữ “tâm” trong kinh doanh du lịch cộng đồng…
Cuộc thi HHVN 2010 do Báo Tiền Phong phối hợp cùng UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức là một sự kiện lớn và nhiều ý nghĩa, đang được người dân quan tâm chờ đón. PV VietNamNet đã có cuộc trao đổi với ông Đoàn Công Huynh, TBT báo Tiền Phong, Trưởng Ban tổ chức cuộc thi năm nay.
Xẩm tối, khi khí trời trở nên mát mẻ với nhiều cơn gió xoa dịu sự oi nồng của mùa hè, tại khu vực trung tâm thành phố, hàng trăm khán giả yêu thích, đam mê bộ môn thể thao vua đã tụ tập trước Nhà hát thành phố để được ngắm nhìn tận mặt những danh thủ bóng đá Việt Nam, các ca sĩ, nghệ sĩ tham gia đêm gala trao giải Quả bóng vàng 2009 do Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức.
Chiều ngày 17-5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thừa Thiên - Huế và Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh Thừa Thiên - Huế tổ chức khai mạc triển lãm chuyên đề "Hồ Chí Minh và tình hữu nghị Việt - Pháp". Đây là triển lãm do bà Dominique de Miscault - Tổng Biên tập Tạp chí Viễn cảnh Việt Nam sưu tầm, sáng tác và giới thiệu.
