"Nếu không có một đội quân chính quy, cách mạng thì ta sẽ không có những nhân tố tích cực trong việc tuyên truyền, huy động lực lượng tham gia khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi trên địa bàn tỉnh mùa thu tháng 8/1945. Giành chính quyền về tay nhân dân, mở ra một chương mới trong lịch sử đấu tranh cách mạng; tạo đà lớn mạnh cho LLVT tỉnh... thì cũng không có những trận đánh làm cho quân Pháp kinh hồn bạt vía ở Hoà Bình”, nói về vai trò của LLVT tỉnh trong sự nghiệp đấu tranh vũ trang cách mạng trong những ngày đầu khởi nghĩa giành chính quyền và đấu tranh chống thực dân Pháp, ông Lê Văn Bàng, Phó Chủ tịch Hội sử học tỉnh nhấn mạnh.
Được ra đời từ nhân dân, trưởng thành nhờ nhân dân, trong các thời kỳ đấu tranh cách mạng LLVT tỉnh luôn phát huy tốt vai trò là điểm tựa cho toàn dân đánh giặc. Với tinh thần chiến đấu kiên cường dũng cảm, quân và nhân dân các dân tộc tỉnh Hoà Bình đã mở ra những trang sử vẻ vang, góp phần cùng với cả nước đấu tranh giành độc lập dân tộc. Năm 1947, ngay những ngày đầu Pháp tiến công Hoà Bình, bộ đội chủ lực của tỉnh dù còn non trẻ, thiếu về trang bị vũ khí nhưng đã phối hợp với lực lượng dân quân du kích các huyện Lương Sơn, Kỳ Sơn đánh trả quyết liệt. Thu - Đông năm 1949 trong chiến dịch Lê Lợi, các đơn vị bộ đội chủ lực đã phối hợp với bộ đội địa phương và dân quân du kích các địa phương trong tỉnh đồng loạt bao vây, tấn công đồn bốt địch trên đường 6, đường 12A, đường 21, đường 15 và trên sông Đà... Trong chiến dịch này ta đã tiêu diệt và bức rút 30 đồn bốt giặc. Diệt hàng trăm tên địch, phá huỷ hàng chục xe quân sự. Giải phóng một khu vực rộng lớn, phá vỡ hành lang Đông - Tây của địch. Đập tan âm mưu lập "xứ Mường tự trị” của địch. Trong chiến dịch Hoà Bình (1951 - 1952), quân và nhân dân trong tỉnh đã cùng với bộ đội chủ lực đánh bại âm mưu xâm lược của thực dân Pháp. Trong chiến dịch này, Đại đội 116 (Mai Đà), Trung đội 16 (Kỳ Sơn), Tiểu đoàn 616, Trung đoàn 12 (Bộ đội địa phương) và lực lượng dân quân du kích ở các xã, xóm, làng đã phối hợp chặt chẽ với Đại đoàn 308, 304 đánh cho địch thất bại nặng nề. Đập tan "Bức tường thép bên sông Đà”.
Với tinh thần nơi nào gian khó, ở đó có LLVT thời gian qua CB,CS LLVT tỉnh đã luôn bám nắm địa bàn, cơ sở làm công tác vận động quần chúng (ảnh: CB,CS LLVT tỉnh làm công tác vận động quần chúng tại xã Đú Sáng (Kim Bôi).
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, hàng nghìn con em ưu tú của nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã tình nguyện lên đường nhập ngũ chiến đấu kiên cường, lập nhiều chiến công xuất sắc. ở hậu phương, quân và dân Hoà Bình đã xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc. Bộ đội địa phương, dân quân du kích phối hợp với bộ đội chủ lực tạo thành lưới lửa phòng không nhiều tầng, nhiều hướng đánh thắng cuộc chiến tranh bằng không quân của đế quốc Mỹ ra miền Bắc, lập chiến công bắn rơi 49 máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái; góp phần cùng nhân dân cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ trên không tháng 12/1972. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, toàn tỉnh có 12 nghìn thanh niên lên đường nhập ngũ, trên 15 nghìn thanh niên xung phong.
Không chỉ khẳng định vai trò là điểm tựa cho toàn dân đánh giặc, theo đại tá Hà Tất Đạt, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh: Những năm qua, LLVT tỉnh đã tiếp tục khẳng định được vai trò quan trọng, trở thành lực lượng chính trị tin cậy, điểm tựa vững chắc của cấp uỷ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Hoà Bình trong sự nghiệp xây dựng và BVTQ. Trong giai đoạn hiện nay, LLVT tỉnh đã thực hiện hiệu quả công tác quốc phòng gắn với phát triển KT-XH địa phương như mở các chiến dịch huy động CB,CS tham gia hàng vạn ngày công cùng với nhân dân làm đường GTNT, xây dựng các công trình thuỷ lợi, mạng lưới y tế; tham gia có hiệu quả các phong trào xoá đói - giảm nghèo, phong trào đền ơn đáp nghĩa; đóng vai trò tích cực, nòng cốt trong công tác phòng chống, giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, TKCN... Với tinh thần nơi nào gian khó, ở đó có LLVT đã tham gia làm mới 42 km đường bê tông, 80km đường cấp phối, 134 công trình phục vụ dân sinh; sửa chữa, phát quang 17 km đường liên xóm; nạo vét 22 km kênh mương; xây dựng 69 cống thoát nước; xây dựng thành công 19 mô hình làng bản VHQP, xây mới 36 bể chứa nước sạch, giúp nhân dân di chuyển 381 chuồng gia súc ra khỏi khu vực nhà ở, đào 82 giếng nước sạch phục vụ sinh hoạt; hỗ trợ xây dựng và nâng cấp 86 ngôi nhà cho các đối tượng chính sách; tổ chức trao tặng 764 chiếc xe đạp cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn; nhận đỡ đầu 97 học sinh nghèo hiếu học...
Từ đó có thể khẳng định, khi thế trận lòng dân đã vững thì mọi khó khăn, thách thức đều được vượt qua để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ xây dựng và BVTQ. Đó là kim chỉ nam cho mọi hành động của LLVT tỉnh trong giai đoạn hiện nay và trong các giai đoạn tiếp theo.
Mạnh Hùng