Ngân hàng Nhà nước vừa yêu cầu các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán tăng cường phòng chống, ngăn ngừa vi phạm pháp luật trong hoạt động thẻ ngân hàng. Đặc biệt các giao dịch thẻ liên quan hoạt động trò chơi có thưởng, cờ bạc, cá độ, kinh doanh ngoại hối, tiền ảo, tiền điện tử.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Chỉ thị 02 yêu cầu các đơn vị thuộc NHNN, tổ chức phát hành thẻ, tổ chức thanh toán thẻ, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán và văn phòng đại diện các tổ chức thẻ quốc tế giám sát, kiểm soát hoạt động thẻ ngân hàng (NH), trong đó đặc biệt chú trọng công tác nhận biết và xác minh thông tin khách hàng, đơn vị chấp nhận thẻ. Các đơn vị tổ chức, phối hợp giám sát, kiểm tra, rà soát các giao dịch thẻ phát sinh tại đơn vị chấp nhận thẻ nhằm ngăn chặn việc sử dụng hạn mức thẻ tín dụng để chuyển tiền, ghi có vào tài khoản thanh toán, thẻ ghi nợ hoặc thẻ trả trước của khách hàng hoặc bên thứ ba (không phải đơn vị chấp nhận thẻ), cũng như giao dịch thanh toán khống tại đơn vị chấp nhận thẻ (không phát sinh việc mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ) với mục đích rút tiền mặt, giao dịch thẻ không phù hợp quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động trò chơi có thưởng, cờ bạc, cá độ, kinh doanh ngoại hối, chứng khoán, tiền ảo, tiền điện tử...

Đối với rút tiền mặt từ thẻ tín dụng cũng đã có quy định nhưng không có công cụ phát hiện, nên khi người bán hàng và chủ thẻ thông đồng với nhau rút tiền cũng khó phát hiện. Để hạn chế tình trạng này, chỉ có cách giảm phí rút tiền mặt tại ATM để các giao dịch có thể qua máy ATM chính thống.

LS Trương Thanh Đức

Đồng thời chủ động chia sẻ, trao đổi thông tin giữa các tổ chức phát hành thẻ và tổ chức thanh toán thẻ nhằm kịp thời phát hiện các giao dịch đáng ngờ; khuyến cáo, cảnh báo khách hàng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, đơn vị chấp nhận thẻ không sử dụng hoặc tạo điều kiện cho các đối tượng khác lợi dụng việc sử dụng tài khoản thanh toán, thẻ NH vào mục đích vi phạm pháp luật, như cho thuê, cho mượn tài khoản thanh toán, mua, bán, thuê, cho thuê thẻ hoặc thông tin thẻ, mở hộ thẻ...

Đối với việc phát hiện thanh toán  cờ bạc xuyên biên giới, đại diện Sacombank cho biết các giao dịch online của NH không cung cấp dịch vụ thanh toán cổng với các tổ chức cờ bạc; còn đối với hoạt động giao dịch qua các máy POS, NH trước nay giám sát doanh số giao dịch xem có những bất thường hay không. Các hoạt động giám sát giao dịch bất hợp pháp không phải đến nay mới thực hiện mà là công việc thường xuyên của các NH.

Thực tế, hình thức thanh toán xuyên biên giới qua thẻ quốc tế khá dễ dàng đang là lỗ hổng khó kiểm soát. Anh Nguyễn Hoàng (Hà Nội) cho biết: "Từ nhiều năm nay đã sử dụng ví điện tử Paypal để nhận và chuyển tiền từ nước ngoài. Có giao dịch vài trăm đến vài ngàn USD qua ví điện tử này cũng khá đơn giản mà cũng không bị phiền phức gì. Để mở được ví này, người sử dụng phải có thẻ quốc tế như Visa, Mastercard...”. Paypal là nền tảng thanh toán kỹ thuật số được thành lập tại Mỹ, có mặt tại 200 thị trường trên thế giới với 325 triệu chủ tài khoản sử dụng. Paypal cho phép người tiêu dùng và người bán nhận hơn 100 loại tiền tệ, rút tiền bằng 56 loại tiền tệ và giữ số dư trong tài khoản 25 loại tiền tệ. Phí chuyển đổi ngoại tệ từ 3 - 4%, trường hợp chuyển tiền từ ví điện tử về tài khoản NH mở tại VN sẽ tốn phí 60.000 đồng. Việc đăng ký tài khoản ví điện tử Paypal khá đơn giản khi trang web này có tiếng Việt hỗ trợ và chỉ cần điền các thông tin cơ bản như địa chỉ email, số điện thoại, thẻ thanh toán quốc tế, địa chỉ... Ngoài Paypal, còn có một số trang chuyển tiền online khác như Perfect money, Webmoney, Payoneer...

Đối với các hoạt động cờ bạc, cá độ trên mạng hiện nay hầu hết đều nhận thanh toán qua tài khoản các NH trong nước. Theo hướng dẫn trên trang cá cược OXBET, người chơi sau khi đăng ký tài khoản có thể nạp tiền bằng nhiều phương thức như qua NH (InternetBanking, ATM, NH), nạp thẻ cào, qua ví điện tử (MoMo), Paywin. Việc rút tiền cũng được thực hiện qua các phương thức trên.

Bên cạnh việc chuyển tiền, các hoạt động rút tiền từ thẻ tín dụng qua máy POS vào thời điểm cuối năm cũng sôi động hơn. Hành vi dùng thẻ tín dụng rút tiền qua máy POS bị cấm từ nhiều năm nay nhưng vẫn tồn tại vì nhờ hình thức này, chủ thẻ có ngay lượng tiền mặt với phí thấp hơn rút ở máy ATM và được miễn giảm lãi vay trong vòng 45 ngày. Trao đổi qua điện thoại, ông Trần Khoa (người cung cấp dịch vụ rút tiền qua máy POS trên địa bàn TP.HCM) cho biết thẻ tín dụng của khách có hạn mức bao nhiêu thì dịch vụ sẽ cho rút bấy nhiêu. Với thẻ tín dụng Visa rút hạn mức 100 triệu đồng có phí 2,2%, đã giảm so với mức 2,5% trước đó.

Ông Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty luật Basico, phân tích theo Pháp lệnh ngoại hối, tất cả các giao dịch thanh toán và chuyển tiền đối với giao dịch vãng lai của người cư trú và người không cư trú trên lãnh thổ VN được tự do thực hiện và phải phù hợp với các quy định của pháp luật. Chính vì vậy việc chuyển tiền ra nước ngoài, kể cả đánh bạc cũng có thể thực hiện được. NH đã có quy định báo cáo giao dịch đáng ngờ và thực hiện báo cáo tự động đối với những giao dịch vượt hạn mức hay có dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, các giao dịch đáng ngờ chỉ được thống kê, báo cáo chứ không được phép ngăn chặn. Việc ngăn chặn chỉ trong trường hợp cá nhân ra NH ghi rõ việc chuyển tiền đánh bạc, mua tiền ảo… Riêng chuyển tiền vào các ví điện tử nước ngoài và thực hiện mua sắm hàng hóa, dịch vụ ở nước ngoài, theo ông Đức, giao dịch được lưu vết trên tài khoản nên vấn đề là cơ quan chức năng có xử lý hay không khi có những bất thường.