Thời gian qua, tình hình tội phạm ma túy vẫn hoạt động mạnh. Tội phạm vận chuyển trái phép chất ma túy trên tuyến quốc lộ 6 qua địa bàn tỉnh về các tỉnh miền xuôi diễn biến phức tạp. Các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động, cách thức liên lạc nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Tình hình sử dụng ma túy tổng hợp (MTTH), ma túy đá, bóng cười, tem giấy... trong lứa tuổi thanh niên
có chiều hướng phức tạp, gia tăng. Toàn tỉnh hiện có 2.184 người nghiện ma túy (NNMT), trong đó, 1.737 NNMT ngoài cộng đồng, có ở 121/151 xã, phường, thị trấn; 175 người nghiện ở trại tạm giam, nhà tạm giữ; 272 người nghiện trong các cơ sở cai nghiện. Số người nghiện MTTH là 436 người, tập trung chủ yếu trong lứa tuổi thanh niên.
Về tệ nạn mại dâm, tuy không phát sinh các tụ điểm nóng, gây bức xúc trong dư luận nhưng còn diễn biến phức tạp tại các cơ sở kinh doanh nhà nghỉ, khách sạn, điểm massage, karaoke và một số khu du lịch. Hoạt động mại dâm ở các địa bàn giáp ranh, cơ sở kinh doanh dịch vụ nhạy cảm mặc dù đã giảm nhưng tính chất, mức độ, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, trá hình. Phương thức hoạt động mại dâm, môi giới mại dâm được thực hiện dưới nhiều hình thức, nổi lên là tình trạng gái gọi, gái bao, dịch vụ phục vụ karaoke, quán ăn; đối tượng bán dâm thường xuyên thay đổi địa bàn hoạt động, không có nơi cư trú ổn định nên rất khó kiểm soát, dẫn đến khó khăn trong công tác kiểm tra, đấu tranh, triệt phá. Trên địa bàn toàn tỉnh có 506 cơ sở kinh doanh dễ bị lợi dụng hoạt động mại dâm, gồm 40 khách sạn, 211 nhà nghỉ, 25 cơ sở massage, 110 điểm kinh doanh karaoke và trên 120 cơ sở kinh doanh khác như quán cà phê, giải khát, cắt tóc... Kết quả rà soát, có 21 người tham gia hoạt động mại dâm có hồ sơ quản lý; 174 phụ nữ vắng mặt ở địa phương không rõ lý do, địa chỉ; 1 tụ điểm, địa bàn phức tạp về hoạt động mại dâm thuộc xã Hòa Sơn (Lương Sơn). Tuy nhiên, con số thực tế có thể còn cao hơn do đây là một hoạt động rất khó kiểm soát bởi tính phức tạp, tinh vi và trá hình.
Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xây dựng xã, phường lành mạnh
Xuất phát từ thực tế, việc xây dựng, duy trì xã, phường lành mạnh không có tệ nạn MTMD là nội dung được cấp ủy, chính quyền các cấp, ngành chức năng quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện trong thời gian qua. Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Thị Linh Ngọc, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH, mặc dù có sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương từ tỉnh đến cơ sở, công tác xây dựng xã, phường lành mạnh không có MTMD đã đạt được một số kết quả tích cực. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế như công tác lãnh đạo, chỉ đạo một số địa phương chưa thường xuyên; sự phối hợp giữa các ngành, các cấp giải quyết tình hình tội phạm liên quan đến MTMD chưa thực sự quyết liệt. Công tác quản lý NNMT, người bán dâm còn nhiều bất cập, số người nghiện MTTH và người hoạt động mại dâm chưa có hồ sơ quản lý còn nhiều, tỷ lệ NNMT tái nghiện cao. Mức độ bao phủ các hoạt động phòng, chống AIDS, MTMD còn hạn chế. NNMT điều trị Methadone thường có xu hướng sử dụng nhiều loại ma túy, phạm tội trong quá trình uống thuốc... Công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng được giao cho UBND cấp xã thành lập tổ công tác cai nghiện ma túy, làm việc theo chế độ kiêm nhiệm và trực tiếp thực hiện các hoạt động cai nghiện. Quá trình triển khai còn gặp một số khó khăn về cơ sở vật chất, nhân lực, địa bàn rộng, nhận thức của người nghiện và gia đình hạn chế, chưa khuyến khích, động viên được NNMT tự nguyện cai nghiện. Mặt khác, tổ công tác đều kiêm nhiệm, thường xuyên thay đổi, phần lớn không có chuyên môn về điều trị cai nghiện, do vậy, công tác cai nghiện tại cộng đồng chưa đáp ứng yêu cầu. NNMT đã hoàn thành thời gian cai nghiện, người hoạt động mại dâm trở về địa phương do khó tiếp cận được các dịch vụ hỗ trợ tâm lý, việc làm, vốn vay phát triển kinh tế tái hòa nhập cộng đồng...
Để giải quyết vấn đề này, đồng chí Nguyễn Thị Linh Ngọc cho rằng, các cấp, ngành, địa phương cần tập trung thực hiện có hiệu quả Chương trình phòng, chống HIV/AIDS, MTMD giai đoạn 2021 - 2025; đề án chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về TTATXH; các đề án về đổi mới công tác cai nghiện ma túy; thực hiện chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone; dự án "Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy tại xã, phường, thị trấn”; phong trào "Tình nguyện viên giúp đỡ NNMT cai nghiện và tái hòa nhập cộng đồng”. Nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy tại các cơ sở cai nghiện, tại cộng đồng và gia đình; đẩy mạnh công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone/Buprenorphin. Tăng cường công tác thông tin, giáo dục truyền thông thay đổi hành vi; công tác chăm sóc, điều trị giảm tác hại, tư vấn và giám sát HIV/AIDS. Đặc biệt, tăng cường hoạt động phòng ngừa vi phạm pháp luật, trấn áp tội phạm, triệt phá các điểm phức tạp về ma túy, hoạt động mại dâm tại các địa bàn, trong các cơ sở kinh doanh, dịch vụ dễ bị lợi dụng để hoạt động mại dâm trên địa bàn tỉnh...
Mạnh Hùng