Sai phạm trong giao đất, thu hồi đất và cưỡng chế trong thu hồi đất

Ông Vũ Đức Đam cho biết Thủ tướng kết luận, nguyên nhân chủ quan là sai phạm, thiếu sót của TP Hải Phòng, huyện Tiên Lãng, xã Vinh Quang. Nhưng nguyên nhân khách quan là pháp luật đất đai. Những năm qua, chính sách pháp luật về đất đai có rất nhiều thay đổi. Từ năm 1987 đến nay, Luật Đất đai đã được ban hành mới 3 lần (1987, 1993, 2003) và sửa đổi 2 lần (1998, 2001). Hàng trăm văn bản dưới luật cũng được ban hành, sửa đổi nhưng vẫn còn không ít vấn đề chưa đủ rõ, thậm chí chồng chéo, mâu thuẫn.

Trình độ, năng lực cán bộ quản lý đất đai, nhất là ở cơ sở còn nhiều hạn chế trong khi đất đai đang biến động rất nhanh, văn bản pháp luật về đất đai lại rất nhiều và phức tạp, nên công tác quản lý đất đai trong cả nước còn nhiều bất cập. Nhiều vấn đề phát sinh trong quản lý và sử dụng đất đai chưa được điều chỉnh và xử lý kịp thời; khiếu kiện về đất đai chiếm trên 70% tổng số vụ khiếu kiện và có nhiều vụ việc kéo dài.

Cụ thể, về việc giao đất, thu hồi đất, Quyết định số 447/QĐ-UB ngày 4-10-1993 của UBND huyện Tiên Lãng giao 21 ha đất cho ông Đoàn Văn Vươn là phù hợp với quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm ban hành. Quyết định số 220/QĐ-UB ngày 9-4-1997 của UBND huyện Tiên Lãng giao bổ sung 19,3ha đất cho ông Đoàn Văn Vươn vào mục đích nuôi trồng thủy sản với thời hạn 14 năm (tính từ ngày 4 -10-1993) là đúng thẩm quyền và phù hợp với thực tế sử dụng đất. Tuy nhiên quyết định này không đúng với quy định của pháp luật đất đai về giao đất, cho thuê đất; về thời hạn giao đất và thời điểm tính thời hạn giao đất.

Về các quyết định của UBND huyện Tiên Lãng thu hồi đất của ông Đoàn Văn Vươn với lý do hết thời hạn sử dụng là không đúng với quy định pháp luật về đất đai. Vì các quyết định thu hồi đất không đúng nên dẫn đến quyết định cưỡng chế thu hồi đất cũng không đúng pháp luật. Mặt khác, việc tổ chức cưỡng chế thu hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng có nhiều thiếu sót, sai phạm. Sự việc càng nhiều sai sót khi thực hiện quyết định cưỡng chế gây hậu quả nghiêm trọng, trong đó có thương vong về người. Thủ tướng kết luận, việc lãnh đạo chính quyền địa phương chỉ đạo phá nhà ông Vươn là có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, phải khởi tố, điều tra làm rõ và xử lý nghiêm minh.

Thu hồi các quyết định của UBND huyện Tiên Lãng

Trước khi làm việc với Thủ tướng, TP Hải Phòng đã có 2 báo cáo trước đó, nhưng báo cáo chưa thực sự nghiêm túc, đầy đủ. Việc cung cấp thông tin chưa kịp thời thiếu chặt chẽ gây bức xúc trong dư luận. Chưa có người đủ thẩm quyền để cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính thống cho báo chí.

Vì vậy, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo TP Hải Phòng tiếp tục thực hiện tốt các công việc sau: Thứ nhất, chỉ đạo thu hồi các quyết định không đúng pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng về việc thu hồi đất và cưỡng chế thu hồi đất đã giao cho ông Vươn. Xử lý các vi phạm về sử dụng đất của ông Vươn theo quy định của pháp luật và làm thủ tục cho ông Vươn sử dụng đất theo đúng quy định của Luật Đất đai. Chỉ đạo TANDTP Hải Phòng và TAND huyện Tiên Lãng nghiêm túc kiểm điểm việc xét xử đối với vụ việc này. Chỉ đạo cơ quan bảo vệ pháp luật khởi tố, điều tra và sớm đưa ra xét xử nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật việc phá nhà ông Vươn. Đình chỉ công tác những cán bộ đã chỉ đạo phá dỡ nhà ông Vươn.

Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo TP Hải Phòng chỉ đạo cơ quan bảo vệ pháp luật khẩn trương đưa vụ án “giết người và chống người thi hành công vụ” ra xét xử công khai, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật. Kiến nghị các cơ quan tiến hành tố tụng xem xét tình tiết giảm nhẹ đối với bị cáo do các quyết định không đúng pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng. Chỉ đạo huyện Tiên Lãng và xã Vinh Quang kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý theo đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến những vi phạm trong việc giao đất, thu hồi đất, tổ chức cưỡng chế, phá dỡ nhà của ông Vươn.

Song song đó, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo TP Hải Phòng kiểm điểm làm rõ trách nhiệm về việc: chấp thuận đề nghị cưỡng chế thu hồi đất không đúng pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng (thực tế UBND huyện Tiên Lãng đã trình xin UBND TP Hải Phòng việc cưỡng chế đối với ông Vươn). Khi vụ việc xảy ra chậm chỉ đạo làm rõ đúng sai và trách nhiệm của tập thể, cá nhân; báo cáo chưa đầy đủ, nghiêm túc với Thủ tướng Chính phủ; việc thực hiện cung cấp thông tin chưa kịp thời, thiếu chặt chẽ gây bức xúc trong dư luận. Lãnh đạo TP Hải Phòng cũng cần kiểm điểm rút kinh nghiệm sâu sắc qua vụ việc này và chỉ đạo rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về đất đai, kiện toàn bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức làm công tác quản lý nhà nước về đất đai, không để xảy ra vụ việc tương tự. Sớm ổn định tình hình mọi mặt của huyện Tiên Lãng. Thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về xây dựng Đảng... “Những công việc trên phải được thực hiện khẩn trương, nghiêm túc với tinh thần trách nhiệm cao và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện”, Thủ tướng nêu rõ.

Qua vụ việc cưỡng chế thu hồi đất ở Tiên Lãng, đối với các địa phương trong cả nước, Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trong cả nước chủ động rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhất là việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi đất bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Đề cao trách nhiệm, tập trung giải quyết tốt các khiếu nại, tố cáo của công dân về đất đai.

Phan Thảo - Trần Lưu

Việc chỉ đạo phá nhà ông Vươn là vi phạm pháp luật

Ngay sau khi thông báo kết luận của Thủ tướng, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam đã có cuộc trao đổi với báo chí về một số vấn đề liên quan.

Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam

- Phóng viên: Ngoài trường hợp ông Vươn còn có một số trường hợp nữa ở Tiên Lãng được giao đất và thu hồi đất giống như ông Vươn. Vậy những trường hợp này sẽ được xử lý như thế nào?

Bộ trưởng VŨ ĐỨC ĐAM: Thủ tướng đã giao trách nhiệm và yêu cầu UBND TP Hải Phòng, cùng các bộ ngành rà soát lại tất cả những trường hợp tương tự để có các biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật. Điều này không chỉ ở Hải Phòng mà Thủ tướng đề nghị tất cả các địa phương trên cả nước thực hiện công tác này, nhất là đối với các vụ thu hồi và cưỡng chế đất đai.

- Tại cuộc họp, lãnh đạo TP Hải Phòng đã nhận hình thức kỷ luật như thế nào với Thủ tướng?

Cả đồng chí Bí thư Thành ủy và Chủ tịch UBND TP Hải Phòng đã thống nhất với những đánh giá của các bộ ngành, Văn phòng Chính phủ và nhận trách nhiệm của mình. Còn việc kỷ luật cán bộ phải được thực hiện theo đúng các quy định của Đảng về kỷ luật Đảng và quy định Nhà nước về kỷ luật công chức.

- Những cán bộ lãnh đạo chỉ đạo phá nhà ông Vươn sẽ bị xử lý như thế nào và việc đền bù cho gia đình ông Vươn sẽ do ai đền?

Hành vi chỉ đạo phá nhà ông Vươn là hành vi vi phạm pháp luật, cần được xử lý theo quy định của pháp luật. Khi xử lý theo pháp luật, đương nhiên sẽ có phần trách nhiệm liên quan đến bồi thường, theo quyết định của các cơ quan bảo vệ pháp luật.

- Việc đưa quân đội cưỡng chế nhà dân có được đề cập đến không? Ý kiến Thủ tướng như thế nào?

Vụ việc đã được các bộ ngành báo cáo đầy đủ, chi tiết. Thủ tướng đã kết luận rằng, việc lãnh đạo huyện Tiên Lãng huy động lực lượng quân đội của Ban Chỉ huy Quân sự huyện Tiên Lãng tham gia vụ cưỡng chế là không đúng pháp luật.

Th.Vinh - Tr.Bình ghi

Niềm tin trở lại

Hôm qua, Hải Phòng trời mưa rét căm căm, nhưng ngay từ chiều tối khi biết thông tin Thủ tướng Chính phủ chính thức có kết luận về vụ cưỡng chế đất đầm nuôi thủy sản của ông Đoàn Văn Vươn, người dân Tiên Lãng đã không giấu nổi niềm vui. Theo họ kết luận của Thủ tướng đã “phục hồi” niềm tin của dân vào chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước và sự công bằng đã được trả lại cho những người nông dân quanh năm chân lấm tay bùn.

Nhiều người dân xã Vinh Quang (huyện Tiên Lãng) ùa ra đường xem thông tin Thủ tướng chỉ đạo xử lý vụ cưỡng chế đất ở Tiên Lãng qua máy tính xách tay. Ảnh: Quốc Khánh

Nghiêm trị kẻ phá nhà dân

Không giấu nổi những giọt nước mắt lăn dài trên khuôn mặt đầy khắc khổ, bà Nguyễn Thị Thương (vợ ông Vươn) nghẹn ngào: Gia đình chúng tôi mừng lắm khi biết được Thủ tướng yêu cầu xem xét giảm nhẹ tội cho anh Vươn. Quả thực, tôi và mọi người rất phấn khởi, xúc động trước quyết định vô cùng sáng suốt của Thủ tướng. Việc Thủ tướng chỉ đạo tiếp tục giao đất cho những người nông dân chúng tôi, những người đã đổ mồ hôi, xương máu để khai hóa đất hoang, quai đê lấn biển là quyết định hợp lòng dân không chỉ Tiên Lãng mà cả hàng triệu nông dân khác... Về việc cưỡng chế và phá nhà chúng tôi, ngay từ đầu, gia đình chúng tôi cũng như nhiều người dân đã có đơn tố giác việc làm vi phạm pháp luật này của chính quyền địa phương nên cái gì là sự thật thì không thể che đậy được. Vì vậy, chúng tôi rất mong các cơ quan chức năng cần sớm khởi tố và bắt giữ, xử lý đúng pháp luật, nghiêm minh những kẻ đã chủ trương và tham gia cưỡng chế đất, phá nhà tôi cũng như ngang nhiên đánh bắt thủy hải sản trong đầm của chúng tôi.

Hai bà Phạm Thị Hiền và Nguyễn Thị Thương (thứ 3 và thứ 2 từ phải sang) theo dõi thông tin Thủ tướng kết luận vụ việc của gia đình mình. Ảnh: Văn Phúc

Nở nụ cười rồi

Không giấu nổi niềm vui sau khi biết được những thông tin ban đầu về kết luận của Thủ tướng sau cuộc họp với Hải Phòng và các cơ quan chức năng, ông Vũ Văn Luân, Thư ký Liên chi hội nuôi trồng thủy sản Tiên Lãng, chia sẻ: Bản thân tôi, cũng như nhiều người dân nuôi trồng thủy sản ở Tiên Lãng sau khi biết được thông tin từ cuộc họp của Thủ tướng đều rất vui mừng. Đây thực sự là những quyết định rất hợp lòng dân và đúng pháp luật. Thủ tướng đã lắng nghe tâm tư nguyện vọng của nhân dân. Tất cả đề xuất, mong muốn, mong mỏi và hy vọng của người dân đều đã được thực hiện qua ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng.

Tuy nhiên, ông Luân cũng khẳng định, qua vụ việc này, chính quyền và cơ quan chức năng cần phải rút nhiều bài học, từ công tác xây dựng luật pháp, quản lý cán bộ, trách nhiệm phát ngôn và phòng chống tham nhũng. “Quyết định của Thủ tướng yêu cầu xử lý thật nghiêm những đối tượng đã ra quyết định cưỡng chế, cũng như phá nhà ông Vươn phải xử nghiêm là hoàn toàn chuẩn xác và người dân chúng tôi rất đồng tình ủng hộ”, ông Luân bày tỏ. Mặc dù vậy, nhưng ông Luân tiếp tục bày tỏ quan điểm cứng rắn: Đề nghị các cơ quan chức năng cần tiếp tục khẩn trương xử lý kiên quyết và đình chỉ chức vụ những vị cán bộ khác ở Tiên Lãng như Bí thư Huyện ủy, Chánh Văn phòng Huyện ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Huyện ủy, Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường… vì những vị này cũng có nhiều sai phạm nghiêm trọng, vi phạm pháp luật trong vụ cưỡng chế đất của ông Vươn. Ông Nguyễn Văn Cận (80 tuổi), Chủ tịch Hội Cựu chiến binh thôn Yên, xã Vinh Quang, cho rằng kết luận của Thủ tướng rất thỏa đáng và hợp lòng dân, có tình có lý, phù hợp với đường lối chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển nông thôn, nông nghiệp. Nhiều người dân khác cho rằng, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng đã thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật và mong rằng vụ việc sẽ được giải quyết triệt để để tình hình địa phương ổn định, bà con yên tâm làm ăn.

Nhất trí cao

Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Duy Lượng, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, cũng không giấu nổi niềm vui: “Chúng tôi vô cùng đồng tình và nhất trí cao với những ý kiến kết luận của Thủ tướng vì các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng tại cuộc họp đã tạo được niềm tin của hàng chục triệu nông dân cả nước và toàn xã hội…”. Tuy nhiên, ông Lượng cũng cho rằng, mặc dù Thủ tướng đã có kết luận rõ ràng về vụ việc ở Tiên Lãng, nhưng các bộ ngành chức năng cần phải tiếp tục xem xét trách nhiệm của Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng và các cá nhân khác có liên quan tới những việc làm trong quá trình thu hồi, cưỡng chế và sau cưỡng chế xảy ra tại đầm ông Vươn. Cơ quan Công an TP Hải Phòng tiếp tục làm rõ vụ án hủy hoại tài sản và làm thất thoát tài sản của công dân sau cưỡng chế, để xử lý nghiêm trước pháp luật.

Đặc biệt, Chính phủ cần yêu cầu UBND TP Hải Phòng ra quyết định hủy bỏ quyết định thu hồi đất đối với gia đình ông Vươn và các hộ khác. Trường hợp nếu hết thời hạn hợp đồng nhưng người dân tiếp tục có nhu cầu sử dụng đất, đề nghị hướng dẫn người dân chuyển sang hình thức khác theo quy định. Chỉ khi nào người dân đang sử dụng đất không muốn thuê thì mới thu hồi cho người khác thuê…

Theo SGGP