Dẫu rằng tác phẩm Chí Phèo, Rừng xà nu, Tấm Cám có nhiều thông điệp cao đẹp, song khách quan mà nói hành động cầm giao giết người là một sự gợi ý (dù là vô thức) cho học sinh về bạo lực. (nguồn ảnh internet)
Môn văn được xem là môn học góp phần bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách, tình cảm thẩm mỹ bên cạnh giáo dục tri thức cho học sinh. Vậy mà, đôi khi người dạy phải giật mình vì những “tác dụng phụ” không mong muốn?
Một tác phẩm văn học chân chính bao giờ cũng thúc đẩy trong tâm hồn người đọc những tình cảm cao đẹp. Chúng ta không có gì luận bàn về giá trị truyện ngắn Chí Phèo (Nam Cao) hay Rừng xà nu (Nguyễn Trung Thành), truyện cổ tích Tấm Cám…Cái mà ba tác phẩm này hướng đến người đọc là tình người, là lẽ phải, là chủ nghĩa anh hùng, là tình yêu quê hương đất nước, là luật nhân quả công bằng kẻ ác phải đền tội…
Nhưng có điều, giữa cái giá trị tốt đẹp mà người dạy mong HS lĩnh hội trong tác phẩm với những điều mà các em vô thức bị tác động đôi khi lại là chuyện mà những người thầy khó ngờ tới.
Tâm lý lứa tuổi học sinh phổ thông vẫn chưa phải là người lớn, nhìn chung năng lực nhận thức vấn đề của các em không thể đạt sự chín chắn, hoàn chỉnh như người trưởng thành.
Người trưởng thành chúng ta khi đọc Chí Phèo hiểu rằng Nam Cao cố tình để cho Chí Phèo cầm dao giết Bá Kiến là gửi gắm thông điệp nhân văn. Rằng cần phải chấm hết thế lực cường hào để cho nhiều thân phận khác thoát khỏi cảnh tha hóa. Rằng đó là hành động của tên sát nhân (mà) lương thiện…
Bài viết tranh luận của bạn về vấn đề này xin gửi đến Diễn đàn Dân trí qua địa chỉ e-mail: thaolam@dantri.com.vn |
Ở tuổi học trò, tâm hồn của các em chưa hoàn toàn đủ sức miễn nhiễm trước một hiện tượng, biết bóc tách lấy phần tốt đẹp để tiếp thu và loại bỏ đi phần tiêu cực.
Dẫu rằng tác phẩm Chí Phèo, Rừng xà nu, Tấm Cám có nhiều thông điệp cao đẹp, song khách quan mà nói hành động cầm giao giết người là một sự gợi ý (dù là vô thức) cho học sinh về bạo lực.
Người lớn chúng ta luôn mong muốn dành những gì tốt đẹp nhất, trong sáng nhất để giáo dưỡng tâm hồn cho các em. Ở tuổi học trò, nhiều khi có những điều chúng ta rất mong các em tiếp nhận, học tập thì các em rất khó thực hiện hoặc không đạt được. Còn những gì chúng ta cấm cản, không mong muốn các em tiêm nhiễm thì HS lại “học tập” rất nhanh. |
|
Người lớn chúng ta luôn mong muốn dành những gì tốt đẹp nhất, trong sáng nhất để giáo dưỡng tâm hồn cho các em. Ở tuổi học trò, nhiều khi có những điều chúng ta rất mong các em tiếp nhận, học tập thì các em rất khó thực hiện hoặc không đạt được. Còn những gì chúng ta cấm cản, không mong muốn các em tiêm nhiễm thì HS lại “học tập” rất nhanh. Ví dụ như các trò nam sinh hay xem phim sex chẳng hạn.
Đối với người lớn chúng ta đọc Chí Phèo thì không cần phải có những lo sợ kiểu này. Còn đối với tâm hồn học sinh tuổi 16, 17 thì đem việc ca tụng hành động giết người của Chí Phèo đúng là nguy hiểm. Mà nhất là những em có đạo đức không tốt và có xu thế bạo lực thì chi tiết này càng là một gợi ý tai hại…nếu người dạy không có những đính chính thấu tình đạt lý.
Đâu phải cái gì kết tinh từ tư tưởng dân gian cũng là viên ngọc toàn bích. Bất kì truyền thống của nền văn hóa nào ắt cũng có tinh hoa bên cạnh cặn bã của nó. Lấy tư tưởng Phật giáo ra làm chuẩn mực luân lí thì liệu cô Tấm xứng đáng được đánh giá là người thế nào?
Xã hội ngày nay không thiếu những chuyện đau thương diễn ra hàng ngày mà báo chí phản ánh. Một gia đình bất hạnh nào đấy có tình cảnh anh em tàn hại nhau kiểu Tấm Cám thì không người cha mẹ nào mong con của mình sẽ cư xử như Tấm.
Ở Mỹ cũng như những nước phát triển Tây Âu, khoa học tâm lý rất được đề cao trong học đường. Giáo dục không chỉ tác động đến ý thức, tình cảm người học mà còn hướng đến vô thức, tiềm thức. Để cho tâm thức HS thân thiện với thiên nhiên, người ta cố tình in bìa quyển sách hình con sông, hay rừng cây, ngọn núi. Một lớp 45 em đều đem sách, thế là họ tin rằng đã đem 45 dòng sông vào phòng học tạo cảm giác tươi mát…Đó là một kiểu của cách tác động vô thức theo khuynh hướng tích cực.
Đây chỉ là ý kiến cá nhân tôi để các thầy cô giáo tham khảo.
Hồ Hoàng Khải
Trường THPT chuyên Lý Tự Trọng Cần Thơ
LTS Dân trí - Qua nhiều vụ bạo lực học đường diễn ra khá phổ biến những năm gần đây, những người lớn chúng ta, nhất là Thầy Cô giáo và các bậc cha mẹ nhiều khi phải tự đặt câu hỏi: vì sao học trò thời nay lại ngỗ ngược và sẵn sàng dùng bạo lực với bạn bè và cả thầy cô giáo?! Cách giáo dục của nhà trường, gia đình và xã hội có những điều gì đáng phải chê trách và cần khắc phục kịp thời.
Trả lời câu hỏi nói trên đã có nhiều tác giả luận bàn.
Riêng bài viết trên đây đưa ra một lời cảnh báo khá bất ngồ: “Coi chừng bạo lực trong môn Văn?”. Một điều hầu như không ai nghĩ đến nhưng đọc ý kiến tác giả nêu ra khiến chúng ta phải suy nghĩ. Quả thật, nếu thiếu sự quan tâm đầy đủ đến đặc tính và tâm lý của lứa tuổi học trò, lại thích thú với việc ca ngợi một chiều những tính cách nhân vật không phù hợp với lứa tuổi học sinh trong các phẩm thuộc các thời kỳ trước đây như tác giả nêu lên làm ví dụ thì e rằng có thể đem lại những hệ lụy bất ngờ, vô tình “cổ vũ” cho bạo lực bằng sự tiếp nhận vô thức của học trò.
Điều lo lắng đó có đúng không? Mong rằng các độc giả, nhất là các thầy cô giáo dạy văn ở bậc học phổ thông phát biểu ý kiến của mình trên Diễn đàn Dân trí. Chúng tôi luôn tôn trọng những ý kiến đóng góp nhiều chiều của độc giả.
Theo DanTri
Số báo hôm nay tiếp tục giới thiệu với bạn đọc phần trả lời của Ban Tư vấn tuyển sinh xung quanh những thắc mắc về chọn nghề, định hướng tương lai của học sinh cả nước.
Tôi rất khâm phục nước Nhật vì nước họ đã bị nhiều lần động đất nhẹ mà họ vẫn bình tĩnh xếp hàng chờ những chiếc taxi. Trông vẻ mặt họ hơi tái đi nhưng họ vẫn bình thản. Bây giờ, Việt Nam đang chọn những cô ý tá giỏi qua Nhật hỗ trợ người dân chống lại dịch bệnh” – bé Thiên Hân ở TP.HCM viết.
Nhiều trường ĐH đưa ra các chương trình học bổng hấp dẫn cùng những ưu đãi khác cho sinh viên về chỗ ở, vay vốn học tập
Thắc mắc về hình thức thi năm 2012? Đang công tác tại công an xã muốn dự thi khối trường công an? Đã bảo lưu kết quả thì có được phép dự thi ĐH? Phương thức xây dựng điểm chuẩn của ĐH Kinh tế-ĐH Quốc gia HN?...
Ngày 17-3, Bộ GD-ĐT và Bộ Công an tổ chức sơ kết 2 năm thực hiện Thông tư liên tịch 34/2009 về thực hiện công tác đảm bảo an ninh, trật tự trong trường học thuộc khu vực Đông Nam bộ.
(HBĐT) - Chiều 17/3, tại Văn phòng UBND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh và một số sở, ngành đã làm việc với Sở GD&ĐT, nghe và cho ý kiến về kết quả thực hiện nhiệm vụ GD&ĐT năm 2010; phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện năm 2011. Dự và chủ trì hội nghị có đồng chí Bùi Văn Tỉnh, UVTW Đảng, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh. Cùng dự có đồng chí Bùi Văn Cửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh.