Nhằm củng cố thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, kết hợp xây dựng nông thôn mới (NTM), trong những năm qua, lực lượng vũ trang (LLVT) huyện Yên Thuỷ đã thực hiện thành công việc nhân rộng mô hình "Làng, bản văn hoá, quốc phòng - an ninh (QP-AN)” trong khu vực phòng thủ huyện. Đến nay, toàn huyện xây dựng được 2 mô hình "Làng văn hóa - quốc phòng", 4 mô hình "Làng văn hóa, QP-AN".

Mô hình "Làng văn hóa, quốc phòng - an ninh" xóm Đại Đồng, xã Ngọc Lương (Yên Thủy) được công nhận điển hình tiên tiến cấp tỉnh năm 2023.

Trên cơ sở khảo sát đánh giá thực trạng ở địa phương, từ đầu năm 2010, Đảng ủy, Chỉ huy Ban Chỉ huy quân sự (CHQS) huyện tham mưu Huyện uỷ, UBND huyện, chuẩn bị tốt các nội dung triển khai xây dựng Làng văn hóa - quốc phòng tại xóm Khang, xã Yên Lạc (nay là khu phố Khang Chóng, thị trấn Hàng Trạm). Đến năm 2012 tiếp tục triển khai thực hiện tại xóm Tân Phúc, xã Bảo Hiệu, khi nhân dân 2 xã Tân Mai và Phúc Sạn (cũ), huyện Mai Châu mới chuyển về địa bàn sinh sống. Đảng ủy, Ban CHQS huyện đã báo cáo UBND huyện tiến hành các bước, các khâu, đặc biệt bám sát Đề án xây dựng Làng văn hóa - quốc phòng Bộ CHQS tỉnh đã triển khai; triển khai làm 650m đường bê tông, hỗ trợ công xây dựng 98 công trình vệ sinh, lắp ráp nhà ở cho 70 hộ dân xóm Tân Phúc, trồng hơn 750 cây xanh… tổng trị giá hơn 1 tỷ đồng. 

Thượng tá Bùi Đình Văn, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Yên Thủy chia sẻ: Việc xây dựng thành công 2 mô hình "Làng văn hóa - quốc phòng" đã cho thấy đây là chủ trương đúng đắn, sát thực tế, đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của nhân dân, hợp với lòng dân, mang lại hiệu quả thiết thực cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, an sinh xã hội; góp phần tăng cường QP-AN ở cơ sở, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phong trào thi đua "Quân đội chung sức xây dựng NTM” trong LLVT huyện. Trên cơ sở đó, thực hiện Chỉ thị số 18-CT/HU của Huyện ủy về tăng cường lãnh đạo công tác quốc phòng, quân sự địa phương; Kế hoạch số 12/KH-UBND, ngày 4/2/2020 của UBND huyện Yên Thủy về việc xây dựng mô hình "Làng văn hóa, QP-AN” tại xóm Đại Đồng, xã Ngọc Lương, từ đầu năm 2020, Ban CHQS huyện đã tổ chức nghiên cứu xây dựng, triển khai mô hình "Làng văn hóa, QP-AN"  xóm Đại Đồng, xã Ngọc Lương với tổng trị giá xây dựng mô hình gần 1 tỷ đồng. Kết quả, 100% đường giao thông được cứng hóa, trong đó có 4km đường bê tông theo tiêu chuẩn nông thôn mới; 2,5 km đường xóm được trồng hoa ven đường; xây dựng 75 vườn mẫu, vườn đẹp... Năm 2023, mô hình được UBND tỉnh công nhận là điển hình tiên tiến cấp tỉnh.

Tiếp đến các năm 2021, 2022, 2023, Ban CHQS huyện Yên Thủy tiếp tục tham mưu Huyện ủy, UBND huyện xây dựng thành công các Làng văn hóa, QP-AN xóm Thung - xã Ngọc Lương, xóm Lương Tiến - xã Lạc Lương, xóm Đồng Mai - xã Yên Trị, tổng trị giá mỗi mô hình được xây dựng hơn 1 tỷ đồng.

Các Làng văn hóa, QP-AN được xây dựng dựa trên sự đồng thuận cao của nhân dân, là kết quả của sự chung tay thực hiện giữa LLVT huyện và nhân dân các địa phương, đảm bảo về các mục tiêu như: giúp đỡ nhân dân phát triển kinh tế; xây dựng môi trường làng, bản xanh - sạch - đẹp; xây dựng đời sống văn hoá và củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động QP-AN. Trong quá trình thực hiện, cán bộ, chiến sỹ LLVT huyện đã kết hợp chặt chẽ giữa công tác huấn luyện với dân vận để thực hiện nhiều công trình, phần việc cụ thể, như tham gia dọn dẹp, chỉnh trang vườn tạp, đường làng, ngõ xóm, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tặng quà gia đình chính sách, người có công...

Đồng chí Bùi Văn Hải, Chủ tịch UBND huyện Yên Thủy khẳng định: "Sau 13 năm triển khai xây dựng mô hình của LLVT huyện, có thể khẳng định đây là chủ trương đúng đắn, đã kết hợp với phong trào xây dựng nông thôn mới mang lại hiệu quả thiết thực. Cơ sở hạ tầng ngày càng phát triển, các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp được bảo tồn, phát huy; từng bước đẩy lùi và xóa bỏ những tập tục lạc hậu, mê tín, dị đoan... Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn được giữ vững, tạo điều kiện nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của nhân dân. Đồng thời thắt chặt mối đoàn kết máu thịt quân dân, góp phần xây dựng thế trận lòng dân ở địa phương, cơ sở. Việc xây dựng, nhân rộng thành công mô hình "Làng văn hóa, QP-AN" đã góp phần xây dựng khu vực phòng thủ huyện ngày càng vững chắc, đi vào chiều sâu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.