Đường giao thông liên xóm Sát Thượng - Rỳ, xã Tự Do (Lạc Sơn) đầy sỏi, đá, đi lại vô cùng khó khăn.
Cách thị trấn Vụ Bản 21 km, xã Tự Do có 10 xóm, 602 hộ với 2.533 nhân khẩu. Trong những năm qua, việc hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, đường giao thông nông thôn, công trình thủy lợi luôn được xã chú trọng. Tuy nhiên, do đặc thù là xã vùng cao, thuần nông, nông sản làm ra chủ yếu tự cung, tự cấp nên thu nhập bình quân mới đạt 13,96 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo còn 3,18% (theo chuẩn nghèo đa chiều). Trước những khó khăn đó, xã luôn quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, từng bước nâng cao thu nhập; tận dụng thế mạnh về tiềm năng phát triển du lịch nhằm tối đa hóa các nguồn thu từ dịch vụ. Mặc dù vậy, quỹ đất sản xuất nông nghiệp hạn chế, khí hậu khắc nghiệt, mùa đông thường xảy ra hiện tượng sương muối, giao thông khó khăn, nông sản làm ra chủ yếu tự cung, tự cấp; việc khai thác nguồn thu từ dịch vụ, du lịch còn yếu do đó việc phát huy nội lực từ sức dân cùng với nguồn kinh phí của xã để xây mới và nâng cấp các trục đường giao thông nông thôn, nội đồng, hệ thống thủy lợi… vẫn đang là bài toán khó.
Đồng chí Bùi Ngọc Thiên, Chủ tịch UBND xã Tự Do cho biết: "Giao thông đi lại khó khăn là nguyên nhân chính dẫn đến đời sống kinh tế của người dân còn bấp bênh. Bên cạnh đó, việc thiếu điện vào mùa khô ở nhiều xóm dẫn đến sản xuất nông nghiệp trì trệ. Hiện tại, xã chưa có chợ, mọi việc giao thương buôn bán phải họp tại các chợ của các xã khác trong điều kiện đường sá, phương tiện vận chuyển hàng hóa còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng lớn đến quá trình thúc đẩy phát triển KT-XH”.
Hoàn thành tiêu chí số 2 về giao thông là việc xã đang gặp khó khăn. Trên 20 km đường giao thông liên thôn, xóm đến nay mới cứng hóa được gần 6 km, trong đó phần lớn đoạn đường làm được đều do Nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí xây dựng. Còn lại đường giao thông ở các xóm hiện vẫn là đường đất, đá. Khó khăn nhất là đoạn đường giao thông liên xóm Chơ - Tren, Sát Thượng - Rỳ… chủ yếu là đường đất, dễ sạt lở. Mỗi khi mưa to kéo dài gần như giao thông tê liệt, nhiều đoạn đi bộ còn khó khăn chưa nói đến đưa xe cơ giới vào vận chuyển hàng hóa. Tỷ lệ hộ nghèo của xã còn ở mức 43,18% nên rất khó huy động nguồn lực từ nhân dân để xây dựng cơ sở hạ tầng. Để đưa nông sản đến họp chợ tại xã Ngọc Sơn, người dân phải đi gần chục cây số đường đất, đá. Vào mùa mưa, đường trơn trượt, thậm chí một số đoạn xảy ra hiện tượng sạt lở, dẫn đến cô lập hoàn toàn một số xóm như: Chơ, Mòn… Do vậy, việc hoàn thành tiêu chí đường giao thông hiện còn rất chậm, gặp nhiều khó khăn.
Không chỉ gặp khó với "bài toán” về đường giao thông, tiêu chí thu nhập và hộ nghèo cũng là những trở ngại lớn của xã Tự Do bởi cơ cấu kinh tế nông nghiệp vẫn chiếm chủ yếu. Lúa và ngô là 2 cây trồng chủ đạo, tuy nhiên, địa hình đồi núi, đất canh tác hạn chế dẫn đến việc mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao thu nhập gặp nhiều khó khăn. Để cải thiện, tăng mức thu nhập cho người dân, thời gian qua, xã thực hiện nhiều giải pháp như khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế vườn đồi, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đặc biệt là phát triển số lượng đàn gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, do thời tiết thất thường, khí hậu khắc nghiệt, thiếu kinh nghiệm, kỹ thuật chăn nuôi, do đó, những giải pháp này vẫn chưa thực sự phát huy được hiệu quả.
Thiếu điện cũng là nguyên nhân khiến sản xuất nông nghiệp của người dân gặp nhiều khó khăn. Vào mùa khô, các xóm Sát Thượng, Rỳ, Chơ… thiếu điện trầm trọng. Lưới điện yếu, công trình điện xuống cấp trầm trọng, thường xảy ra mất điện, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân. Bà Bùi Thị Hạnh, xóm Rỳ trăn trở: "Vào mùa khô thường xảy ra tình trạng mất điện, nếu có thì hầu như chỉ đủ sử dụng để sinh hoạt trong gia đình. Để chạy được máy tuốt lúa, máy xay xát, gia đình đều phải tắt các thiết bị điện khác trong nhà, sinh hoạt vô cùng bất tiện”. Là cơ sở hạ tầng quan trọng trong việc hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế, do đó, việc thiếu điện dẫn đến khó hoàn thành các tiêu chí khác như: cơ sở vật chất văn hóa, bưu điện, tổ chức sản xuất, y tế…
Đồng chí Bùi Ngọc Thiên, Chủ tịch UBND xã Tự Do cho biết: "Để hoàn thành các tiêu chí trong chương trình xây dựng nông thôn mới, bên cạnh sự quyết tâm, nỗ lực của chính quyền xã và người dân cần có sự quan tâm kịp thời của các cấp, các ngành trong việc đầu tư phát triển kinh tế, hỗ trợ vốn nhằm nhanh chóng hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho sản xuất nông nghiệp, dịch vụ, du lịch. Qua đó thúc đẩy phát triển KT - XH góp phần hoàn thành các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới”.
Hoàng Anh