(HBĐT) - Thời gian qua, trên địa bàn TP Hòa Bình xuất hiện một số điểm tập kết rác thải sinh hoạt lớn, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, môi trường, cuộc sống người dân. Trong đó, điểm tập kết rác tại đường Trương Hán Siêu, phường Tân Hòa khoảng 1.800 tấn; trên đường nội bộ khu công nghiệp Mông Hóa, xã Mông Hóa khoảng 900 tấn; tại khu đất của hộ gia đình thuộc xóm Văn Minh, xã Quang Tiến khoảng 3.000 tấn; tại tổ 9, phường Kỳ Sơn khoảng 2.000 tấn.

Tại sao lại xảy ra tình trạng đó? Qua trao đổi với cơ quan chức năng được biết: Năm 2017, UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án khu xử lý, tái chế và thu hồi năng lượng từ chất thải rắn do Công ty CP năng lượng môi trường Bắc Việt làm chủ đầu tư. Sở KH&ĐT đã cấp giấy chứng nhận đầu tư, chứng nhận lần đầu ngày 12/4/2018 cho công ty thực hiện dự án tại xã Hợp Thịnh, nay là xã Thịnh Minh (TP Hòa Bình). Công ty đã có báo cáo đánh giá tác động môi trường, triển khai giai đoạn 1 dự án với công suất 100 tấn/ngày. Nhà máy đi vào hoạt động từ tháng 6/2019.

Lượng rác thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày của TP Hòa Bình khoảng 75 tấn/ngày đêm. Công ty đã ký hợp đồng với TP Hòa Bình về đặt hàng dịch vụ công ích: Xử lý rác thải sinh hoạt bằng phương pháp đốt. Trong quá trình xử lý rác thải đã vấp phải sự phản đối của người dân xã Thịnh Minh khu vực xung quanh nhà máy. Cụ thể, từ ngày 20/8/2020, một số người dân ngăn cản phương tiện vận chuyển rác về nhà máy xử lý. Ngày 25/8/2020, UBND TP Hòa Bình đã chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức đối thoại với với khoảng 100 hộ dân của xã, có đại diện công ty. Lý do người dân nêu ra là lo ngại ô nhiễm môi trường, đề nghị đào đất để xác định công ty có chôn lấp rác chưa qua xử lý hay không?

UBND thành phố và các thành phần tham dự đã ghi nhận ý kiến của người dân và giải thích, trao đổi thông tin. Đối với một số tồn tại như rác tồn đọng, mùi, khói bụi, UBND thành phố yêu cầu công ty có biện pháp giải quyết ngay để có thể tiếp nhận rác sau đối thoại; đề nghị người dân không tụ tập ngăn cản. Ngày 26/8/2020, Sở TN&MT chủ trì, phối hợp kiểm tra đột xuất công tác chấp hành pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với công ty, có đại diện một số hộ lân cận nhà máy tham gia. Kết luận kiểm tra tại Văn bản số 370/KL-STNMT, ngày 15/9/2020 do ông Nguyễn Khắc Long, Phó Giám đốc Sở TN&MT ký nêu: Lượng rác tồn đọng khoảng 750 tấn được phủ kín bạt; chất lượng nước ao chứa nước mưa chảy tràn màu nâu đen, có 3 chỉ tiêu vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt; công ty đang tiến hành đầu tư xây dựng một số hạng mục công trình thuộc giai đoạn 2 của dự án... Yêu cầu công ty khắc phục các tồn tại, khẩn trương xử lý hết lượng rác tồn đọng…

 

Từ ngày 3/9/2020, Nhân dân đã đồng thuận cho phương tiện vận chuyển rác vào nhà máy xử lý. Tuy nhiên, ngày 7/9/2020, các hộ có đơn đề nghị cho rằng công ty không khắc phục tồn tại như cam kết, sau đó tiếp tục chặn phương tiện vận chuyển rác vào nhà máy. UBND thành phố đã báo cáo và đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành làm rõ nội dung phản ánh chôn lấp rác thải của công ty; chỉ đạo công ty nâng công suất, mở rộng quy hoạch dự án từ 10 ha lên 50 ha để giảm thiểu mức độ ảnh hưởng. UBND tỉnh đã giao các sở, ngành thực hiện các nội dung theo đề xuất của UBND thành phố. Ngày 28/9/2020, Sở TN&MT chủ trì phối hợp đào tại 2 vị trí do người dân chỉ định, kết quả cho thấy công ty chưa lót bạt HDPE theo quy định nhưng đã chôn chất thải.

Ngày 8/12/2020, với các lỗi vi phạm một phần trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, phương án xử lý chất thải, công ty đã bị UBND tỉnh xử phạt tổng cộng 190 triệu đồng; yêu cầu khắc phục các vi phạm. Các sở, ngành đã phối hợp kiểm tra việc khắc phục vi phạm của công ty. Song, đến ngày 29/3/2021, khoảng 40 hộ dân các xóm: Mom, Giếng, Hải Cao, xã Thịnh Minh tiếp tục tập trung ngăn cản xe chở rác. Ngày 30/3/2021, BTV Thành ủy tổ chức hội nghị nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và ý kiến, kiến nghị của người dân. Đồng chí Ngô Ngọc Đức, Bí thư Thành ủy Hòa Bình đã về xóm Hải Cao gặp gỡ, tiếp xúc với Nhân dân trong xã; đồng thời, mời cán bộ, xã, xóm lên trụ sở Thành ủy để trao đổi, tiếp tục tìm giải pháp. Các hộ vẫn không nhất trí vận chuyển rác thải về nhà máy, lý do yêu cầu công ty phải xử lý hết lượng rác tồn đọng, đào tiếp các vị trí chôn lấp khác để xử lý và cho dân giám sát.

Như vậy, các hộ gia đình đã ngăn cản việc vận chuyển rác thải sinh hoạt từ ngày 20 - 29/8/2020 và từ ngày 14/9/2020 cho tới nay, làm tồn đọng rác tại TP Hòa Bình. Chính vì những căn nguyên đó, thành phố bất đắc dĩ phải tổ chức các điểm tập kết rác tạm thời tại các vị trí nêu trên, cách xa khu dân cư và thực hiện các biện pháp như phun chế phẩm vi sinh, phủ bạt để giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường. Đồng thời, đề nghị các huyện: Lương Sơn, Lạc Thủy, Kim Bôi hỗ trợ việc xử lý rác, nhưng các khu xử lý tại các huyện cũng không thể đáp ứng được yêu cầu; khu xử lý rác tại huyện Lạc Thủy chỉ tiếp nhận được một lượng rác nhỏ và không thường xuyên. Trước tình hình đó, UBND thành phố đề xuất phương án bố trí khu tập kết chất thải rắn sinh hoạt tạm thời 20 ha tại xóm Can, xã Độc Lập, đảm bảo tuân thủ các quy định: Không làm ảnh hưởng đến môi trường nước mặt, nước ngầm trong khu vực và vùng hạ lưu, không làm ảnh hưởng đến môi trường không khí và đời sống Nhân dân trong khu vực. Đề xuất này đã có văn bản đồng ý chủ trương của UBND tỉnh.

Để giải quyết dứt điểm vấn đề rác thải tại TP Hòa Bình, ngày 15/4/2021, đồng chí Bùi Văn Khánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã chủ trì buổi làm việc về vấn đề này. Tại Thông báo số 2545/TB-VPUBND về kết luận buổi làm việc đã đánh giá: Thời gian qua, UBND TP Hòa Bình đã rất nỗ lực trong giải quyết, tìm các giải pháp xử lý vấn đề rác thải và các ý kiến phản ánh, bức xúc của Nhân dân xã Thịnh Minh liên quan đến việc xử lý các vi phạm của Công ty Bắc Việt, nhưng hiệu quả đạt được chưa cao. Do đó, ngày 20/4/2021, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành quyết định thành lập tổ công tác giải quyết vướng mắc, khó khăn trong vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt của TP Hòa Bình. Tổ có 15 thành viên do đồng chí Quách Tất Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm tổ trưởng. 

Ông Phạm Văn Nguyện, Trưởng xóm Hải Cao, xã Thịnh Minh khẳng định: Người dân chúng tôi rất bức xúc nếu lãnh đạo Công ty Bắc Việt nói không có rác để đốt. Hiện, công ty chưa xử lý xong rác tồn đọng thì chúng tôi chưa đồng ý cho xe chở rác vào. Chúng tôi cũng thấu hiểu việc ùn ứ rác gây ảnh hưởng đến tình hình chung nhưng cũng phải hiểu cho dân sở tại cần môi trường an toàn để sống. Chúng tôi sẵn sàng tạo thuận lợi nếu công ty chấp hành tốt.

Qua nắm bắt tình hình Nhân dân tại cơ sở, Chủ tịch UB MTTQ xã Thịnh Minh Nguyễn Quốc Linh cho biết: Người dân không khó khăn gì và sẵn sàng đồng thuận việc xe vào xử lý rác, nhưng với điều kiện công ty phải xử lý hết số rác tồn, đảm bảo các điều kiện hoạt động theo quy định đã cam kết. Song người dân nghi ngờ về năng lực xử lý rác của công ty không như báo cáo, chỉ đạt khoảng 20 - 25 tấn/ngày và một số vị trí vẫn có rác chôn lấp không đúng quy định.

Bằng chứng là thực hiện nhiệm vụ của tổ công tác, ngày 28/4/2021, Chủ tịch UBND TP Hòa Bình Bùi Quang Điệp (tổ phó thường trực) và đại diện các ngành chức năng đã kiểm tra thực tế tại khu xử lý rác của công ty, có sự tham gia của người dân. Qua đào 3 vị trí xác định có rác thải chôn lấp tại 2 vị trí. Sự việc được các thành phần tham dự lập biên bản, riêng đại diện công ty có mặt nhưng không ký biên bản.

Trước tình hình trên, ngày 6/5/2021, đồng chí Quách Tất Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, tổ trưởng tổ công tác đã chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp UBND TP Hòa Bình và các cơ quan liên quan rà soát, nghiên cứu, chỉ đạo Công ty Bắc Việt nghiêm túc khắc phục các sai phạm. Ngày 7/5/2021, UBND tỉnh tổ chức đoàn thăm quan, học tập kinh nghiệm việc xử lý rác thải tại nhà máy xử lý chất thải TP Hưng Yên của Công ty TNHH Sa Mạc Xanh, có đại diện lãnh đạo công ty Bắc Việt. Trên cơ sở kết quả thị sát, ý kiến của các sở, ngành, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quách Tất Liêm có ý kiến: Đối chiếu với công nghệ hiện tại đang xử lý của Công ty Bắc Việt là chưa đáp ứng được yêu cầu về công nghệ, công suất cũng như các vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường bền vững. Đề nghị công ty sớm có chủ trương đầu tư lại hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt trong khoảng thời gian từ 6 - 7 tháng, đạt được công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt tối thiểu tương tự như Công ty Sa Mạc Xanh. Trường hợp tại thời điểm hiện nay, việc đầu tư bổ sung công nghệ như nêu trên chưa thích hợp, công ty cho ý kiến bằng văn bản để UBND tỉnh sớm có hướng xử lý tốt nhất. Đề nghị công ty sớm có văn bản gửi về UBND tỉnh chậm nhất ngày 21/5/2021.

Như vậy, từ tháng 8/2020 đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh, thành phố đã tập trung vào cuộc xử lý, tìm giải pháp cho vấn đề rác thải tại TP Hòa Bình; đã ban hành 18 văn bản chính để chỉ đạo, thực hiện, báo cáo. Riêng thành phố đã nhiều lần tổ chức các cuộc tiếp xúc, đối thoại giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với dân và quyết liệt vào cuộc để chỉ đạo giải quyết. Đây là vấn đề bức xúc, cấp thiết cần giải quyết. Bên cạnh sự vào cuộc của cơ quan chức năng, người dân hãy cùng vào cuộc hỗ trợ, chia sẻ, nêu cao trách nhiệm của nhà đầu tư để giải quyết dứt điểm tình hình.