Cách đây tròn 60 năm, ngày 2 và 5/8/1964, Hải quân nhân dân Việt Nam sau 9 năm xây dựng trong hòa bình, lần đầu tiên ra quân chiến đấu đã dũng cảm, kiên cường đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc (Maddox) của đế quốc Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta.

Cùng với quân dân miền Bắc chiến đấu anh dũng, bắn rơi 8 máy bay hiện đại của Mỹ, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống tên giặc lái Mỹ đầu tiên trên vùng biển, vùng trời miền Bắc, làm nên chiến thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam (HQNDVN), góp phần làm nên chiến thắng trận đầu của quân và dân miền Bắc trong chống chiến tranh phá hoại bằng không quân, hải quân của đế quốc Mỹ.

Sự kiện đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc, tiêu diệt máy bay hiện đại của đế quốc Mỹ xâm lược có ý nghĩa, giá trị to lớn trong lịch sử xây dựng, chiến đấu của quân đội ta và quá trình xây dựng, chiến đấu, chiến thắng, trưởng thành của HQNDVN.

Trung tướng Nguyễn Văn Bổng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Hải quân cho rằng, chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 để lại cho chúng ta nhiều bài học quý. Đó là cơ sở để thế hệ cán bộ, chiến sĩ HQNDVN hôm nay nghiên cứu, vận dụng sáng tạo trong hoàn cảnh mới, sẵn sàng đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược và phương thức tác chiến của chúng từ hướng biển. Quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc. Giữ vững môi trường hòa bình, an ninh trật tự trên các vùng biển, đảo; đồng thời tham gia xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; xây dựng HQNDVN cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. 

Để tiếp tục phát huy những giá trị lịch sử của chiến thắng trận đầu trong sự nghiệp quản lí, bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc trong tình hình mới, toàn Quân chủng tập trung xây dựng Quân chủng vững mạnh về mọi mặt, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu. Tiếp tục quán triệt, thực hiện có hiệu quả các chủ trương, nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 khóa XIII về "Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết Trung ương 8 khóa XII về "Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. 

Nhận thức sâu sắc âm mưu, thủ đoạn xâm phạm chủ quyền biển, đảo của các lực lượng nước ngoài, xác định rõ đối tượng, đối tác của cách mạng Việt Nam, đối tượng tác chiến của HQNDVN và yêu cầu cấp bách của nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo trong tình hình mới. Nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng; rèn luyện ý chí quyết tâm dám đánh và biết đánh thắng kẻ thù xâm lược. 

Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất chính trị, năng lực thực hiện nhiệm vụ, có bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, có ý chí quyết tâm sẵn sàng chiến đấu cao, có tinh thần vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, bình tĩnh, khôn khéo, kiên quyết, kiên trì xử trí các tình huống, bảo đảm chính xác, kịp thời trong bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia dân tộc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc.

Tăng cường giáo dục bản chất tốt đẹp, truyền thống vẻ vang của Quân đội, Quân chủng anh hùng; xây dựng niềm tin vào khả năng chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, nhất là trong điều kiện chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao; cùng toàn quân, toàn dân làm thất bại âm mưu chiến lược "diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Cũng theo Trung tướng Nguyễn Văn Bổng, HQNDVN không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện và diễn tập, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Thực hiện nghiêm mệnh lệnh công tác huấn luyện hàng năm, tập trung mọi nỗ lực huấn luyện và xây dựng Quân chủng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Bám sát nhiệm vụ và thực tiễn, nắm chắc phương châm "cơ bản, thiết thực, vững chắc”. Coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát với nhiệm vụ, các tình huống, phương án chiến đấu, đối tượng tác chiến, tổ chức biên chế trang bị, địa bàn hoạt động của từng lực lượng, đơn vị, phù hợp với sự phát triển của tình hình và nghệ thuật quân sự Việt Nam.

Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện chiến đấu với giáo dục chính trị, xây dựng nền nếp chính quy, quản lý kỷ luật; thường xuyên quán triệt sâu sắc quan điểm tự lực, tự cường, dựa vào sức mình là chính, triệt để thực hành tiết kiệm và chống lãng phí, chống tư tưởng chủ quan, đề cao quá mức phương tiện, vũ khí kỹ thuật mới hiện đại mà xem nhẹ dẫn đến lơ là trong bảo quản, huấn luyện sử dụng, làm mất mát, hư hỏng các loại phương tiện, trang bị kỹ thuật cũ; rèn luyện kỹ năng thực hành, xây dựng niềm tin vững chắc vào khả năng của ta hoàn toàn có thể đánh thắng địch trong chiến tranh công nghệ cao để mỗi quân nhân và tập thể đơn vị luôn có đủ khả năng đáp ứng các yêu cầu nhận, hoàn thành tốt nhiệm vụ. 

Tiếp tục nghiên cứu, tổng kết, đúc rút những bài học kinh nghiệm quý báu trong chiến thắng trận đầu để vận dụng vào công tác xây dựng nhân tố tinh thần cho bộ đội cũng như công tác tổ chức, huấn luyện, xây dựng lực lượng Hải quân tinh, gọn, mạnh, chính quy, hiện đại. Hoàn thiện và luyện tập thuần thục các phương án sẵn sàng chiến đấu, đặc biệt là các phương án hiệp đồng giữa các lực lượng trong Quân chủng cũng như với các lực lượng khác. 

Tăng cường diễn tập trong những điều kiện sát thực tế chiến đấu, trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, qua đó nâng cao trình độ chỉ huy cũng như bản lĩnh của cán bộ, chiến sĩ. Củng cố, xây dựng hệ thống công sự chiến đấu vững chắc, các khu sơ tán cất giấu lực lượng và trang bị kỹ thuật. Tăng cường quan sát, chủ động nắm chắc tình hình diễn biến trên các vùng biển, âm mưu, thủ đoạn của địch, không ngừng cảnh giác, xử lý tốt mọi tình huống, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, kiên quyết không để bị bất ngờ trong mọi tình huống.

Đẩy mạnh nghiên cứu phát triển nghệ thuật quân sự hải quân lên tầm cao mới đồng thời tiếp tục nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm chiến đấu chống tập kích, tiến công trên hướng biển trong lịch sử đánh thắng trận đầu và lịch sử giữ nước của cha ông trước đây, nhất là trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ ở thế kỷ 20, kết hợp với nghiên cứu rút kinh nghiệm trong các cuộc chiến tranh, xung đột ở một số nước trên thế giới vừa qua, vận dụng vào nghiên cứu xây dựng cách đánh phù hợp với địa hình, khí hậu, thủy văn và vũ khí, khí tài trang bị hiện có của ta nhằm đánh thắng các cuộc tiến công trên hướng biển của kẻ thù. Trên cơ sở đó tiếp tục xây dựng hoàn chỉnh các phương án bảo vệ vùng trời, vùng biển, hải đảo, thềm lục địa của Tổ quốc, bảo đảm luôn chủ động phòng thủ vững chắc, kịp thời đánh trả kẻ thù bất cứ lúc nào, kể cả khi chúng sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật công nghệ cao.

Xây dựng Quân chủng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, ngang tầm với sự phát triển của tình hình và yêu cầu nhiệm vụ trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Vừa phát triển nâng cao chất lượng về tổ chức có đủ các thành phần, lực lượng, vừa nâng cao về chất lượng con người, đồng thời tiếp tục hiện đại hóa vũ khí, trang bị kỹ thuật của Hải quân theo lộ trình, bước đi phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế của đất nước, bảo đảm cho Quân chủng đủ sức hoàn thành tốt vai trò nhiệm vụ nòng cốt quản lý, bảo vệ vững chắc biển, đảo của Tổ quốc. 

Không ngừng nâng cao trình độ chính quy, trình độ, khả năng bảo đảm sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu bảo vệ chủ quyền. Đẩy mạnh thực hiện các chương trình, đề án, dự án đã được đầu tư và phát huy có hiệu quả trong quá trình phát triển, thực hiện nhiệm vụ, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, xây dựng hải quân chính quy, hiện đại trong tình hình mới; đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, triển khai các kế hoạch, đề án, dự án mới phù hợp với xu hướng phát triển của Hải quân trong tương lai.  

Chủ động quy hoạch hệ thống cơ sở bảo đảm hậu cần, kỹ thuật hiện đại, đủ khả năng đáp ứng cho Quân chủng cả trong thời bình và thời chiến. Trong điều kiện còn khó khăn, phấn đấu duy trì tốt số vũ khí trang bị kỹ thuật hiện có bằng cách phát huy ý thức tự lực tự cường, thực hiện tốt Cuộc vận động 50 trong Quân chủng. Bên cạnh việc đầu tư cho vũ khí trang bị kỹ thuật, cần làm tốt việc đầu tư cho chiến lược con người. Làm tốt việc tuyển chọn nguồn và huấn luyện, đào tạo, rèn luyện đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có phẩm chất chính trị tốt, trình độ chuyên môn cao, có kỹ năng sử dụng hiệu quả các loại vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại trong điều kiện địch sử dụng các loại vũ khí công nghệ cao.

Chăm lo xây dựng, kiện toàn tổ chức, lực lượng hậu cần trong Quân chủng tinh, gọn, mạnh; gắn xây dựng lực lượng hậu cần của Quân chủng với xây dựng tiềm lực hậu cần nhân dân, hậu cần khu vực phòng thủ ven biển vững mạnh với thế trận liên hoàn, vững chắc trên từng hướng, từng khu vực và trên toàn bộ vùng biển, bảo đảm cho Quân chủng sẵn sàng chiến đấu thắng lợi trong mọi điều kiện hoàn cảnh.

Phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân trên biển, sẵn sàng đánh bại các cuộc tiến công trên hướng biển bằng vũ khí công nghệ cao của kẻ thù đối với nước ta.

Xây dựng HQNDVN, các cụm lực lượng chiến đấu gắn liền với việc xây dựng các lực lượng quản lý, bảo vệ biển, các lực lượng nghiên cứu thăm dò, khai thác các nguồn lợi biển, triển khai rộng khắp từ khu vực biển gần đến biển xa, tạo thành thế trận liên hoàn chặt chẽ giữa biển - đảo - bờ. Phát huy tối đa sức mạnh của các lực lượng trên hướng biển, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển vững chắc. Xây dựng cách đánh độc đáo, đánh địch từ xa đến gần, bằng tất cả các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có. 

Vận dụng và phát triển những bài học kinh nghiệm quý báu của Hải quân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước để nâng cao hiệu quả chiến đấu của các lực lượng trong Quân chủng. Xây dựng lực lượng tự vệ biển rộng khắp, có cơ cấu hợp lý, quản lý, huấn luyện chu đáo. Nâng cao khả năng tổ chức chỉ huy và điều hành tác chiến trên biển ở các cấp, sẵn sàng đánh địch ở nhiều khu vực, nhiều hướng, hoàn thành tốt nhiệm vụ làm lực lượng nòng cốt trong thế trận quốc phòng toàn dân trên biển.

Động viên, phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi cấp, mọi ngành khi có những tình huống phức tạp hoặc chiến tranh xảy ra. Đồng thời xây dựng mối quan hệ hiệp đồng chặt chẽ giữa Hải quân với các lực lượng vũ trang, các lực lượng quản lý, bảo vệ và nghiên cứu thăm dò, khai thác tài nguyên trên biển. Đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc phòng, không ngừng củng cố mở rộng mối quan hệ hợp tác, hữu nghị với các nước, tăng cường hợp tác về quân sự, quốc phòng giữa HQNDVN với hải quân các nước, nhất là hải quân các nước trong khu vực, tạo sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, kịp thời phối hợp giải quyết bất đồng và các vấn đề nảy sinh trên biển, xây dựng vùng biển hòa bình ổn định, ngăn ngừa nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa, góp phần bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia trên biển. 

Tích cực xây dựng và phát huy sức mạnh tổng hợp, toàn diện trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Thường xuyên chăm lo xây dựng, tăng cường đoàn kết quân dân, nâng cao chất lượng thực hiện các chương trình kết nghĩa, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu hộ cứu nạn; tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có chiều sâu các chương trình hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chương trình phối hợp tuyên truyền biển, đảo kết hợp với tuyên truyền thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho xây dựng, phát triển Quân chủng Hải quân hiện đại; phối hợp chặt chẽ trong xây dựng các cơ sở chính trị vững chắc, huy động sự quan tâm tích cực của các cấp, ngành Trung ương, địa phương và nhân dân cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài ủng hộ, tạo điều kiện về vật chất, tinh thần đối với lực lượng làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo và xây dựng Hải quân đủ mạnh. 

Vừa chăm lo xây dựng lực lượng HQNDVN chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ sức làm nòng cốt đánh bại kẻ địch có sử dụng vũ khí công nghệ cao, nâng cao khả năng tổ chức chỉ huy, điều hành tác chiến trên biển ở các cấp, vừa chú trọng bồi dưỡng xây dựng lực lượng tự vệ biển rộng khắp, có cơ cấu hợp lý, quản lý huấn luyện chu đáo đánh địch được ở nhiều khu vực, nhiều hướng. 

Xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên biển vững chắc, phát huy tối đa sức mạnh toàn dân, xây dựng được cách đánh độc đáo, đánh địch từ xa đến gần, bằng tất cả các loại vũ khí, trang bị hiện có, giải quyết được kịp thời các tình huống tác chiến trên biển theo chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ đã xác định ở từng cấp, tạo cơ sở bảo đảm cho phát huy sức mạnh tổng hợp đánh thắng địch trong bất cứ tình huống nào, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. 

Cùng cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân xây dựng địa bàn an toàn về chính trị. Thực hiện có hiệu quả Chương trình "Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển” và Hoạt động "Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân”. Mỗi con tàu, mỗi hòn đảo, mỗi đài, trạm, nhà giàn hoạt động trên biển phải là chỗ dựa vững chắc của nhân dân. Cùng với các địa phương, tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt chủ trương đưa đồng bào ra định cư, phát triển kinh tế - xã hội trên các đảo, đưa ngư dân ra làm ăn ở các vùng biển xa.

Tổ chức tốt các khu dịch vụ hậu cần nghề cá ở các vùng biển, đảo xa bờ; đội tàu công ích, một mặt nâng cao hiệu quả đánh bắt xa bờ, mặt khác hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để ngư dân các địa phương yên tâm làm ăn, góp phần khẳng định chủ quyền của ta trên biển. Tích cực tham gia các hoạt động tìm kiếm cứu nạn trên biển, làm sáng đẹp phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ” - Người chiến sĩ Hải quân trong lòng nhân dân.