Hang Muối thuộc thị trấn Mường Khến, huyện Tân Lạc - khu di tích khảo cổ học cấp quốc gia.
Hang Muối là một mái đá cao ráo, thoáng đãng và rộng rãi, chiều rộng phía cửa khoảng 27 m, sâu 11 m, cao 13 m. Cửa quay về hướng đông - nam, tránh được những cơn gió bắc lạnh thấu xương về mùa đông cũng như những tia nắng gay gắt ngày hè oi ả. Nền hang lồi lõm do quá trình thám sát, khai quật, cao hơn mặt ruộng 2 m. Lối đi vào hang tương đối dễ dàng. Điều đặc biệt nhất là bên rìa vách mái đá ở cửa hang có nhiều vỏ ốc bị ghè ở đầu và nhiều vỏ có dấu vết cháy được xi măng, đá vôi gắn chặt lại thành từng đám. Có thể loài trai, ốc trở thành nguồn thức ăn dễ kiếm gần như thường xuyên của người nguyên thủy ở đây.
Tháng 9/1963, đội khai quật của Vụ Bảo tồn - Bảo tàng thuộc Bộ Văn hoá đã tiến hành khai quật đợt 1. Tháng 6 - 7/1965, Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam tiến hành khai quật lần thứ 2, phần còn lại của di tích hang Muối vực chưa được nghiên cứu của các lần trước đây nhằm bổ sung hiện vật cho công tác nghiên cứu và trưng bày trong cuộc chỉnh lý tiến hành vào năm 1966. Đây là một trong những cuộc khai quật đầu tiên có quy mô tương đối lớn của ngành khảo cổ học nước ta về Văn hoá Hoà Bình từ sau ngày miền Bắc hoàn toàn giải phóng.
Quá trình thám sát, khai quật, nghiên cứu hang Muối, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy sự cấu tạo của tầng văn hoá rất dày (đến 1,70 m); phát hiện thấy hai hố đất mùn (hố rác) bếp nguyên thuỷ và một số hiện vật rất lớn (hơn 900 hiện vật); 2 mộ táng, điều đó chứng tỏ rằng đây là một di chỉ cư trú của người nguyên thủy vào thời kỳ đá giữa. Kết quả cuộc khai quật xác định di tích hang Muối thuộc nền Văn hoá Hoà Bình có niên đại từ 10.000 - 7.000 năm cách ngày nay.
Di vật thu được ở hang Muối khá phong phú gồm nhiều loại hình khác nhau như: Công cụ ghè đập; công cụ chặt thô; rìu ngắn; rìu dài; rìu mài lưỡi; công cụ hình đĩa; công cụ hình hạnh nhân; công cụ nạo nhỏ; công cụ chày; bàn nghiền; công cụ cắt khía; hòn ghè; hạch đá; công cụ mũi nhọn; mảnh tước; hòn cuội nguyên và phế liệu; công cụ xương; mộ táng; bếp... Hiện nay, tất cả các hiện vật của hang Muối được lưu giữ và bảo quản tại phòng lưu trữ của Viện Bảo tàng lịch sử và Viện Khảo cổ học Việt Nam.
Đồng chí Lê Phi Sơn, cán bộ văn hóa thị trấn Mường Khến cho biết: Khu di tích hang Muối là một trong những địa chỉ cho việc nghiên cứu và tìm hiểu về nền Văn hóa Hòa Bình. Chúng tôi cùng phối hợp với Phòng VH-TT huyện, Sở VH-TT&DL trong việc quản lý, bảo vệ di tích. Dọn dẹp vệ sinh, giữ gìn nguyên bản của di tích phục vụ nghiên cứu và đón khách tham quan, du lịch. Với lợi thế ở ngay cạnh ngã ba quốc lộ 6, hang Muối có thể dễ dàng trở thành "điểm du lịch xanh”, "điểm du lịch văn hóa” thích hợp với du khách trong và ngoài nước.
Ông Trần Văn Quảng, người dân thị trấn Mường Khến, hiện đang là người trực tiếp trông coi, bảo vệ khu di tích cho biết: Chúng tôi thường xuyên tiếp các đoàn khảo cổ học, đoàn công tác, sinh viên các trường đại học và khách du lịch nước ngoài đến tham quan. Mọi người đều cảm thấy thích thú và ấn tượng về nền Văn hóa Hòa Bình qua những gì khai quật được. Nhà sử học Lê Văn Lan cũng nhiều lần đến đây cùng trao đổi với tôi về cách gìn giữ và bảo tồn nguyên vẹn khu di tích. Là người gắn bó với hang Muối lâu năm, tôi nhận thấy, phát hiện ra di tích hang Muối là bước tiến hết sức quan trọng và mang lại giá trị lịch sử, có ý nghĩa về mặt khoa học, là tư liệu quan trọng trong công tác nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển loài người. Chính vì vậy khu di tích hang Muối của huyện Tân Lạc là tài sản vô cùng quý báu, cần được bảo tồn.
Đồng Hương
(HBĐT) - Chiều ngày 7/10, Liên hoan làng du lịch cộng đồng các tỉnh Tây Bắc mở rộng năm 2017 đã tiếp tục diễn ra với cuộc Thi thuyết minh giới thiệu làng du lịch cộng đồng các tỉnh Tây Bắc mở rộng. Tham gia thi có 11 thí sinh đến từ 11 làng du lịch cộng đồng.
Phát triển bởi ICT GROUP.
