Bà Vũ Thị Tuyên, xóm Rụt, xã Tân Vinh (Lương Sơn) truyền dạy kinh nghiệm gói bánh chưng truyền thống cho con cháu.
Thật may mắn là vẫn còn đó những bàn tay khéo léo, những tấm lòng tâm huyết, tha thiết giữ lại hương vị Tết xưa qua từng chiếc bánh chưng truyền thống. Người chúng tôi muốn nói đến ở đây là bà Vũ Thị Tuyên ở xóm Rụt, xã Tân Vinh (Lương Sơn) - người đã có thâm niên gần 30 năm làm nghề gói bánh chưng truyền thống.
Chúng tôi đến thăm gia đình bà Tuyên vào dịp giáp Tết, gia đình bà đang tất bật chuẩn bị nguyên liệu gói bánh để giao cho khách đặt hàng. Bà Tuyên cho biết: "Bánh chưng là món ăn truyền thống khá cầu kỳ, đòi hỏi người làm bánh phải thực sự khéo léo, tỉ mỉ mới có thể hoàn thành một chiếc bánh vừa có hình thức đẹp, vừa đảm bảo chất lượng. Quy trình làm một chiếc bánh phải trải qua nhiều giai đoạn: từ chuẩn bị nguyên liệu, gói và luộc bánh. Nguyên liệu gồm có lá dong, gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn. Tuy nhiên người làm bánh phải chọn lọc thật kỹ để có nguồn nguyên liệu chất lượng và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm”.
Theo kinh nghiệm của những người làm bánh chưng lâu năm thì gạo dùng để làm bánh chưng phải là gạo nếp đặc sản, đảm bảo độ thơm và dẻo. Người làm bánh thường lựa chọn gạo nếp có màu trắng, to đều, vị thơm nhẹ tự nhiên. Sau khi vo gạo và ngâm nên trộn thêm muối tinh để bánh có vị đậm, ăn vừa miệng. Phần nhân bánh, đậu xanh sau khi đồ phải có màu vàng, giã mịn. Cùng với đậu xanh, thịt làm nhân bánh nên là thịt ba chỉ, được thái to bản, ướp cùng hạt tiêu để tạo nhân bánh thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Một nguyên liệu khác không kém phần quan trọng chính là lá dong nếp. Để đảm bảo chất lượng và thẩm mỹ cho chiếc bánh cần chọn lá dong nếp bánh tẻ. Lưu ý, lá gói bánh cần được rửa sạch và lau khô thì bánh mới lâu bị hỏng.
Chia sẻ với chúng tôi về những cải tiến trong quá trình luộc bánh, ông Nguyễn Trọng Thanh, chồng bà Tuyên cho biết: "Sau nhiều năm làm nghề, giờ đây gia đình tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm, kỹ thuật để có chiếc bánh ngon và tiết kiệm được thời gian. Trước đây, các cụ thường sử dụng nồi đồng luộc bánh thì hiện tại gia đình tôi sử dụng nồi nhôm để rút ngắn thời gian luộc bánh từ 12 tiếng xuống còn 9 tiếng. Trong quá trình xếp bánh vào nồi, tôi xếp đứng để sau khi vớt bánh không cần sử dụng tấm ván để ép. Bởi như trước đây, khi sử dụng tấm ván để ép, bánh dễ bị biến dạng, không còn hình thức đẹp như ban đầu. Sau khi vớt bánh ra khỏi nồi, tôi xếp chồng 2 chiếc lên nhau, sau 10- 15 phút lại đổi vị trí để bánh ráo nước.
Một chiếc bánh chưng đẹp và ngon, đạt yêu cầu phải vuông vắn, các góc căng đều. Bánh dễ bóc, róc lá, nhân không bị lẫn vào gạo mà tập trung ở giữa. Bánh có vị thơm, hạt gạo nhuyễn và dẻo; nhân đậm đà, có chút vị cay nhẹ của hạt tiêu; miếng bánh thơm ngậy, ăn vừa miệng, không quá mặn mà cũng không được nhạt quá.
Bà Tuyên cho biết thêm: Dịp Tết Nguyên đán hàng năm, gia đình tôi bán ra thị trường khoảng 1.000 chiếc, mới giá khoảng 30.000 đồng /chiếc, tôi thu 60 triệu đồng /năm. Ngoài bánh chưng, gia đình tôi duy trì làm các loại bánh truyền thống như bánh nếp, bánh tẻ, bánh giò cung cấp cho người dân trên địa bàn huyện và các vùng lân cận. Mỗi tháng gia đình tôi cung cấp cho thị trường khoảng 10.000 chiếc bánh các loại, thu về từ 45- 50 triệu đồng.
Bánh chưng là món ẩm thực ngon, bổ dưỡng, mang đậm những giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên hiện nay, còn ít gia đình, nhất là người trẻ tuổi biết gói bánh chưng. Do đó, gia đình bà Tuyên vẫn thường xuyên hướng dẫn và đào tạo cho nhiều thanh niên trong khu dân cư về kỹ thuật, cách gói bánh chưng góp phần giữ gìn và phát huy những nét riêng trong ẩm thực truyền thống của người Việt.
(HBĐT) - Không quá lời nếu nói thiếu đào, quất hay hoa tươi dường như Tết chưa đến trọn vẹn. Cũng chính ví vậy chơi hoa, đi chợ hoa ngày Tết trở thành thú vui tao nhã không thể thiếu đối với mỗi hộ gia đình dịp tết đến, xuân về.