(HBĐT) - Nghề làm giấy dó của người Mường ở xóm Suối Cỏ, xã Hợp Hòa - nay là xã Cao Sơn (Lương Sơn) tuy chưa thành lập làng nghề, chỉ mới thành lập tổ sản xuất, nhưng với niềm đam mê nghề truyền thống, những nghệ nhân vẫn tiếp tục gìn giữ, phát triển nghề của cha ông để lại, từng bước "hồi sinh” cho giấy dó.


Nghệ nhân làm giấy dó xóm Suối Cỏ, xã Hợp Hòa - nay là xã Cao Sơn (Lương Sơn) thực hiện công đoạn seo giấy trên khuôn.

Gia đình nghệ nhân Nguyễn Văn Chúc, tổ trưởng tổ sản xuất giấy dó Suối Cỏ tất bật chuẩn bị nguyên liệu làm giấy dó theo đơn đặt hàng của khách. Theo ông Chúc chia sẻ, nghề làm giấy dó đã tồn tại từ hàng trăm năm về trước, với nhiều gia đình làm nghề. Thời đó, mỗi tờ giấy là nguyên liệu để nghệ nhân thể hiện các tác phẩm tranh vẽ tín ngưỡng phục vụ thờ cúng, tục treo tranh, hay sử dụng làm giấy sắc phong trong các lễ hội cấp sắc, hội xuân... Giấy dó còn được đóng thành quyển để viết chữ. Tuy nhiên, theo thời gian và sự phát triển của xã hội, nghề truyền thống bị mai một dần. Hiện xóm chỉ còn 5 gia đình duy trì, phát triển nghề qua việc thành lập tổ sản xuất.

Giấy dó là loại giấy rất đặc biệt, vì vậy, quá trình sản xuất cũng không đơn giản. Để làm được sản phẩm giấy dó phải trải qua 35 công đoạn, từ việc lấy nguyên liệu, ngâm ủ đến làm ra sản phẩm phải mất nửa tháng. Loại cây được sử dụng để làm giấy nhiều nhất hiện nay là cây dó và cây dướng (người Mường còn gọi là cây ráng). Theo thời gian, dụng cụ để làm giấy dó cũng được cải tiến dần để rút ngắn thời gian, công đoạn hoàn thành. Những dụng cụ chủ yếu là khuôn làm bằng vải, có nhiều kích cỡ khác nhau (30 x 40 cm, 60 x 80 cm, 60 x 120 cm), nồi nấu, máy khuấy nguyên liệu, tàu ngâm lề và bể seo bột giấy...

Cây dướng lấy về chặt bỏ lá, cành, lấy phần vỏ đem luộc mềm rồi ngâm với nước vôi cho nhuyễn hẳn, sau đó đưa vào máy khuấy thành bột nhuyễn, lọc lấy nước trong (còn được gọi là lề), ngâm lề trong tàu và seo giấy. Công đoạn này thường được người phụ nữ Mường đảm nhiệm, ở gia đình ông Chúc, bà Hoàng Thị Hậu, vợ ông là người thực hiện. Sau khi đánh tàu, bà Hậu lấy khuôn để liềm seo. Bột giấy lỏng được đổ lên khuôn, tráng thật mỏng giống như tráng bánh cuốn, sau đó bóc ra, từng chồng giấy được ép rồi phơi khô. Cứ 10 kg vỏ tươi hoặc 4 kg vỏ khô nguyên liệu sẽ làm ra khoảng 120 tờ giấy. Bước cuối cùng là xếp các tấm giấy thành lớp, tùy theo loại giấy mà dùng thanh nứa mảnh rọc theo khổ 10 x 20 cm hoặc 20 x 30 cm.

Từ bàn tay khéo léo của người nghệ nhân, theo những bí quyết riêng, giấy gió tuy mỏng nhưng dai và bền hơn giấy sản xuất công nghiệp, thoang thoảng mùi thơm của cây rừng. Nếu được bảo quản ở nơi khô ráo, giấy có thể để vài chục năm. Bởi thế, ngày nay, không đơn thuần chỉ là nguyên liệu để vẽ tranh, viết chữ, giấy dó dưới sự sáng tạo của các nghệ nhân đã trở thành sản phẩm phục vụ cho phát triển du lịch ở nhiều nơi trong cả nước. Ngoài khu vực các tỉnh miền Bắc, giấy dó của người Mường Suối Cỏ còn được các công ty lữ hành, du lịch khu vực miền Trung, miền Nam như Huế, Hội An, Đà Nẵng, Lâm Đồng... tin tưởng lựa chọn. Hiện, nghệ nhân Nguyễn Văn Chúc vẫn tiếp tục tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm với hy vọng đóng góp công sức cùng những làng nghề trong cả nước giúp giấy dó dần lấy lại vị thế trong văn hóa truyền thống.

Thu Hằng


Các tin khác


Thành phố Hòa Bình công nhận 215 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt danh hiệu “văn hóa”

(HBĐT) - Hướng tới mục tiêu xây dựng TP Hòa Bình trở thành đô thị văn minh, hiện đại và mang đậm bản sắc văn hóa Hòa Bình, trong thời gian qua, cấp ủy, chính quyền thành phố đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thực hiện nghiêm túc phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”.

Xin chữ- Nét đẹp ngày xuân!

(HBĐT)-Xin chữ và cho chữ là nét văn hóa có từ lâu đời thể hiện truyền thống trọng chữ nghĩa, trọng tri thức của người Việt và mong muốn có được may mắn, tài lộc, phúc thọ tựu tề. Có thể nhiều người không hiểu rõ về ý nghĩa của từng con chữ ( vì đó là chữ Nho), nhưng vẫn không thể ngó lơ qua bàn bút nghiên của các thầy đồ ở nơi đền, chùa, di tích…!

Dịch bệnh do virus Corona: Hà Nội dừng các hoạt động ở phố đi bộ

Việc tạm dừng tổ chức các hoạt động tại hai không gian phố đi bộ nhằm hạn chế việc tập trung đông người, phòng tránh dịch bệnh, đảm bảo sức khỏe cộng đồng.

Thịt chuột rừng – món ăn “đặc sản" của huyện vùng cao Đà Bắc

(HBĐT) - "Ngày xưa nghèo lắm, làm gì có sẵn thịt gà, thịt lợn như bây giờ. Thế nên, thịt chuột rừng trở thành món ăn "cứu đói”. Nó quen thuộc với chúng tôi như cây măng trên rừng vậy…” - Câu chuyện giữa chúng tôi với ông Lê Văn Sinh, Chủ tịch UBND xã Tân Pheo (Đà Bắc) trở nên thật thú vị khi ông kể về những chú chuột rừng. Được biết, thịt chuột rừng chính là món ăn đã "đi cùng năm tháng” với một số dân tộc thuộc huyện vùng cao Đà Bắc, trong đó, có cộng đồng người Dao xã Tân Pheo.

Lan tỏa phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở huyện Lạc Thủy

(HBĐT) - Những năm qua, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (TD ĐKXDĐSVH) đã được các cấp ủy, chính quyền huyện Lạc Thủy quan tâm, chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả. Phong trào đã lan tỏa sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân, tạo nên không khí thi đua sôi nổi ở khắp các địa phương.

Nghệ sĩ với cảm xúc về mùa xuân và đất nước

Những nghệ sĩ lớn đã từng vào sinh ra tử trong chiến tranh, từng đi qua những chặng đường gian khó nhất của đất nước - họ càng thấm thía hơn ý nghĩa của hạnh phúc ngày hôm nay. Và dù ở bất cứ lĩnh vực nào, họ vẫn không ngừng lao động, cống hiến với một tâm thế, con người phải luôn vận động và chuyển mình. Nhân dịp đầu Xuân mới, chào mừng kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng, họ đã có chút trải lòng hồi tưởng cùng chúng tôi…

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục