Ngồi kể chuyện về trận đánh với chúng tôi bên ấm chè nóng, ông Bùi Văn Khuy, nguyên là trung đội trưởng dân quân xóm Lục, người trực tiếp tham gia chỉ huy trong trận đánh máy bay Mỹ trên bầu trời Liên Hoà năm xưa cười sảng khoái. Trong câu chuyện kể của ông Khuy, ông Sình, trận chiến đấu năm xưa đã được tái hiện một cách sinh động. Theo lời kể của ông Khuy thì thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, xóm Lục là nơi đứng chân của đơn vị Kho K54 - Quân khu 3. Do vậy đây cũng là trọng điểm ném bom, bắn phá của máy bay địch. Xác định yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ kho tàng phục vụ chiến đấu có ý nghĩa vô cùng quan trọng nên ngay khi đế quốc Mỹ dùng không quân leo thang đánh phá các mục tiêu, kho tàng quân sự ở miền Bắc, trung đội dân quân xóm Lục được thành lập với nhiệm vụ phối hợp với cán bộ chiến sỹ Kho K54 bảo vệ mục tiêu trọng yếu này.

Ngay sau khi thành lập, trung đội đã được huấn luyện về cách nhận biết và bắn máy bay bay thấp bằng súng bộ binh. Sau khi thành lập được đúng một tháng, vào trưa ngày 30/5/1965 có lệnh báo động máy bay Mỹ đến ném bom. Trung đội đã nhanh chóng vào vị trí chiến đấu. Tuy nhiên, do vũ khí được trang bị quá ít và cũ nên ngày đầu chiến đấu không hiệu quả. Tuy vậy, thực tế chiến đấu cũng cho các chiến sỹ trung đội dân quân thấy rõ được điểm yếu trong hoạt động ném bom của máy bay địch là khi chúng bổ nhào ném bom rồi ngóc đầu bay vọt lên. Đó chính là "thời cơ vàng” để nổ súng tiêu diệt.

Sang ngày 31/5/1965, ngoài số vũ khí được trang bị, trung đội còn được Kho K54 trang bị thêm súng trung liên. 13 giờ ngày 31/5/1965, từng tốp máy bay địch lại đến quần thảo trên bầu trời. Cả xóm Lục rung chuyển trong khói lửa mù mịt của bom đạn. Nhưng từ trận địa phòng không trên đồi Nâu từng loạt đạn đanh rền nhằm vào những chiếc máy bay đang bổ nhào xuống cắt bom rồi tiếp đến trận địa trên đồi Mèng, những khẩu súng trường của dân quân xóm Lục tiếp tục nhả đạn, đón lõng khi những chiếc máy bay vừa cắt bom, ngóc đầu vọt lên. Sau những loạt đạn rền vang, một chiếc máy bay bốc cháy cắm đầu lao về phía cánh đồng thuộc địa phận xã Văn Nghĩa (Lạc Sơn). Hoảng hốt trước lưới lửa phòng không tầm thấp của dân quân xóm Lục, những chiếc máy bay còn lại vội vàng cắt bom rồi bay ra khỏi tầm đạn của các trận địa phòng không. Trận chiến đấu kết thúc trong tiếng hò reo chiến thắng. Chiếc máy bay bị bắn hạ là F4H - loại máy bay hiện đại nhất của không quân Mỹ lúc bấy giờ. Trong trận chiến đấu, trung đội không có thương vong. Bom đạn đã làm cháy 5 ngôi nhà và chết 11 con trâu, Kho K54 thiệt hại không đáng kể.

Sau trận đánh ngày 31/5/1965, những ngày tiếp theo, máy bay Mỹ vẫn đến ném bom ở khu vực xóm Lục nhưng chúng không dám bay thấp như trước mà chỉ dám bay ở ngoài tầm bắn của lưới lửa phòng không nhân dân. Do bay cao nên không ném bom chính xác, kho tàng, nhà dân được bảo vệ. Với chiến công bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh, dân quân xã Liên Hoà đã được Bác Hồ gửi thư khen và tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất.

Chiến công bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh ở Liên Hòa là trận thắng mở màn trong 4 năm chống chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất ở Hoà Bình. Từ đây đã mở đầu cho phong trào "Bắn máy bay bằng súng bộ binh” của quân, dân trong tỉnh và Quân khu 3.

                                                                                   Vũ Phong