Tại hội nghị tập huấn chuyên đề công tác PCTN,TC vào trung tuần tháng 8/2023, đồng chí Nguyễn Phi Long, Ủy viên dự khuyết BCH T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy đã nhấn mạnh: "Tội phạm tham nhũng, tiêu cực ngày càng phức tạp, tinh vi hơn. Trong đó nổi lên là những vi phạm thông qua công tác đấu giá, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản...”. Thực tế hiện nay, tội phạm tham nhũng, kinh tế diễn biến phức tạp, hình thức vi phạm đa dạng. Nổi lên ở 4 nhóm hành vi sai phạm trong triển khai dự án PP (đầu tư xây dựng, chuyển giao); sai phạm trong việc giao đất để triển khai dự án thông qua đấu giá; sai phạm trong bán các cơ sở nhà đất không thông qua đấu giá; sai phạm trong việc thông thầu trong đấu thầu, thực hiện các dự án mua sắm trang thiết bị, xây dựng cơ bản, trong đấu thầu, đấu giá mua bán thanh lý tài sản công.

Thời gian qua, lực lượng chức năng của tỉnh đã phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến nhóm hành vi này. Điển hình nhất là vụ án "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Công ty CP đầu tư P&T. Trong vụ án này Đỗ Hữu Tiệp là cán bộ Văn phòng Tỉnh ủy cấu kết với công ty tư vấn và các công ty bên ngoài thực hiện hành vi thông thầu và nâng giá thiết bị lên thêm 30%, gây thiệt hại cho NSNN trên 6 tỷ đồng.

Ngoài ra, còn có tình trạng chia nhỏ gói thầu để chỉ định thầu. Luật Đấu thầu quy định các hạn mức đối với một số trường hợp cụ thể, có trường hợp dưới 100 triệu đồng, có trường hợp dưới 500 triệu đồng, có trường hợp dưới 1 tỷ đồng thì có thể được chỉ định thầu. Lợi dụng vào các kẽ hở của pháp luật, nhiều trường hợp đã chia nhỏ gói thầu để chỉ định thầu. Điển hình nhất cho hành vi này là việc "xé” lẻ hàng tỷ đồng để thực hiện việc mua sắm trang thiết bị dạy và học trái quy định tại Lương Sơn. Trước những sai phạm này, Thanh tra tỉnh đã chuyển hồ sơ đề nghị cơ quan Công an xem xét, điều tra làm rõ 32 hợp đồng mua sắm tài sản trang thiết bị do 12 đơn vị, trường học trên địa bàn huyện thực hiện trong năm 2020 và 2021 để xử lý theo quy định của pháp luật. Cùng với đó, đã kiến nghị cơ quan Công an xem xét xử lý trách nhiệm đối với hiệu trưởng và kế toán của 12 đơn vị, trường học có liên quan.

Theo Đại tá Trương Quang Hải, Phó Giám đốc Công an tỉnh, liên quan đến công tác quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh, thời gian qua lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều sai phạm, tiêu cực. Nổi lên là ở các nhóm hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) sai mục đích, sai chủ trương của tỉnh; thu tiền sử dụng đất trái quy định, lập khống hồ sơ cấp giấy CNQSDĐ.

Điển hình ngày 24/11/2022, cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) đã khởi tố vụ án "Vi phạm quy định về quản lý đất đai” xảy ra tại UBND huyện Mai Châu. Bắt, tạm giữ hình sự 3 bị can, trong đó có bị can nguyên là Chủ tịch UBND huyện về hành vi thu hồi gần 1 triệu m2 đất rừng và cho thuê hơn 2 triệu m2 đất rừng trái quy định, trái thẩm quyền.

Mới đây, sau khi hoàn thành thanh tra việc quản lý đất đai tại huyện Đà Bắc và Kim Bôi, cơ quan Thanh tra đã phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến việc cấp giấy CNQSDĐ, hợp thức hóa hồ sơ cấp đất, đã chuyển cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ.

Ngoài ra, nhóm hành vi liên quan đến tội phạm tham nhũng, tiêu cực nổi lên ở tỉnh ta thời gian qua là việc móc ngoặc làm giả chữ ký, con dấu của cơ quan để làm giấy CNQSDĐ, đưa nhận hối lộ để làm giấy CNQSDĐ trái quy định của pháp luật. Điển hình như ngày 11/11/2022 và 23/11/2022, cơ quan CSĐT Công an huyện Kim Bôi đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với các đối tượng tại UBND xã Hợp Tiến. Quá trình điều tra đã khởi tố 8 bị can về hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn lập khống hồ sơ cấp giấy CNQSDĐ cho các cá nhân.

Theo thống kê, từ năm 2019 đến tháng 8/2023, cơ quan CSĐT trong toàn tỉnh đã tiếp nhận, giải quyết 19 nguồn tin về tội phạm có liên quan đến lĩnh vực quản lý sử dụng đất. Qua xác minh đã khởi tố 14 vụ, 32 bị can về các hành vi "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ”, "làm giả con dấu của cơ quan tổ chức”, "đưa hối lộ”, "nhận hối lộ”, "lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản”, "lạm quyền trong khi thi hành công vụ”, "vi phạm quy định về quản lý đất, lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. 

Ngoài các hành vi nêu trên còn nổi lên tình trạng nâng giá gói thầu để trúng thầu với giá cao gấp nhiều lần giá thị trường; sai phạm chủ yếu trong quyết định chủ trương đầu tư với thủ đoạn chính là sai sót trong việc khảo sát, đánh giá để làm sai lệch thông tin, hồ sơ tài liệu dẫn đến đầu tư sai, hiệu quả thấp; vi phạm trong khảo sát, thiết kế các dự án không đảm bảo chất lượng, chưa sát với thực tế, gây lãng phí; vi phạm trong bồi thường giải phóng mặt bằng dự án đầu tư công; lập khống diện tích, xác nhận sai loại đất, cố ý tiết lộ thông tin quy hoạch để người thân, doanh nghiệp "sân sau" mua gom đất với diện tích lớn để nhận tiền đền bù hưởng chênh lệch; vi phạm trong khâu thi công, nghiệm thu quyết toán dự án đầu tư... Đây là những sai phạm xảy ra khá phổ biến trên địa bàn tỉnh. 

Theo dự báo, thời gian tới, hoạt động KT-XH diễn ra với nhiều xu hướng mới. Tình hình trên đặt ra yêu cầu cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa công tác quản lý tài sản công, quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản. Do vậy, các cơ quan, đơn vị, địa phương phải xác định công tác đấu tranh PCTN,TC là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp và lâu dài. Cần có sự chủ động vào cuộc tích cực, quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Trong đó vai trò hạt nhân của người đứng đầu đơn vị, địa phương trong quản lý, điều hành, chỉ đạo có ý nghĩa quan trọng, nhất là vai trò của Ban chỉ đạo (BCĐ) PCTN,TC và trách nhiệm của từng thành viên trong công tác điều hành, kiểm tra, đôn đốc. Không chỉ ở tỉnh mà các huyện, các sở, ngành cũng phải tăng cường công tác đấu tranh PCTN,TC. Thậm chí cần phải thành lập BCĐ PCTN,TC ở các cơ quan, đơn vị, BCĐ PCTN,TC cấp huyện để chỉ đạo, thực hiện công tác này quyết liệt hơn nữa. Đồng thời, "phải tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân trong công tác PCTN,TC để phát hiện, điều tra, xử lý các sai phạm với phương châm "không có vùng cấm, không bao che, không dung túng, không để phát sinh những vấn đề phức tạp lớn hơn. Đây là một trong những giải pháp căn cơ mà chúng ta cần phải thực hiện trong thời gian tới”, đồng chí Nguyễn Phi Long, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng BCĐ PCTN,TC tỉnh nhấn mạnh.