P.V: Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH là Nghị quyết quan trọng, được cán bộ, đảng viên, nhân dân rất quan tâm. Xin đồng chí cho biết quan điểm chỉ đạo và mục tiêu của Nghị quyết là gì?

Đồng chí Bùi Văn Cửu: Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH đã phân tích, đánh giá tình hình thực hiện chính sách BHXH trong thời gian qua đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, chính sách và việc thực hiện bộc lộ những hạn chế, yếu kém, cấp thiết phải cải cách.

Nghị quyết nêu quan điểm chỉ đạo: BHXH là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, góp phần quan trọng thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm ổn định CT-XH, đời sống nhân dân, phát triển bền vững đất nước. Phát triển hệ thống chính sách BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại, hội nhập quốc tế; huy động các nguồn lực xã hội theo truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc; hướng tới bao phủ toàn dân theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH; kết hợp hài hoà các nguyên tắc đóng - hưởng; công bằng, bình đẳng; chia sẻ và bền vững. Cải cách chính BHXH vừa mang tính cấp bách, vừa mang tính lâu dài; kết hợp hài hoà giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển và phải đặt trong mối tương quan với đổi mới, phát triển các chính sách xã hội khác, nhất là chế độ tiền lương, thu nhập, trợ giúp xã hội để mọi công dân đều được bảo đảm an sinh xã hội. Phát triển hệ thống tổ chức thực hiện chính sách BHXH bảo đảm tinh gọn, chuyên nghiệp, hiệu quả, hiện đại, nâng cao tính hấp dẫn, củng cố niềm tin và sự hài lòng của người dân cũng như các chủ thể tham gia BHXH. Thực hiện tốt chính sách BHXH là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ, tổ chức CT-XH, doanh nghiệp và mỗi người dân.

Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh tuyên truyền, phổ biến chính sách về bảo hiểm xã hội cho nhân dân xã Hợp Thành (Kỳ Sơn).

Mục tiêu giai đoạn đến năm 2021 phấn đấu đạt khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động; khoảng 28% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); khoảng 45% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội; chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người tham gia BHXH đạt mức 80%. Giai đoạn đến năm 2025 phấn đấu đạt khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 2,5% lực lượng lao động; khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN; có khoảng 55% người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội; chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người tham gia BHXH đạt mức 85%. Giai đoạn đến năm 2030, phấn đấu đạt khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 5% lực lượng lao động trong độ tuổi; khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN; khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội; chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người tham gia BHXH đạt mức 90%.

PV: Nghị quyết đã đề ra những nội dung cải cách chính sách BHXH, trong đó có những điểm mang tính đột phá. Xin đồng chí giới thiệu về những nội dung đó?

Đồng chí Bùi Văn Cửu: Nghị quyết đề ra 11 nội dung cải cách. Đó là, xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, gồm: trợ cấp hưu trí xã hội (ngân sách cung cấp một khoản trợ cấp cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc BHXH hằng tháng); BHXH cơ bản (BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện); bảo hiểm hưu trí bổ sung (chế độ hưu trí tự nguyện theo nguyên tắc thị trường). Sửa đổi quy định về điều kiện thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt; điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 10 năm. Tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện cách tính lương hưu, bảo đảm công bằng giữa nam và nữ, giữa khu vực Nhà nước và khu vực ngoài Nhà nước, kết hợp hài hoà các nguyên tắc đóng - hưởng và chia sẻ giữa người có mức lương cao với người có mức lương thấp để thu hẹp khoảng cách về thu nhập trong các đối tượng hưởng chế độ hưu trí. Rà soát, mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với các nhóm chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt.

Tăng cường sự liên kết, hỗ trợ giữa các chính sách BHXH cũng như tính linh hoạt của các chính sách nhằm đạt được mục tiêu mở rộng diện bao phủ. Cải cách trong xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách nhằm củng cố niềm tin, tăng mức độ hài lòng của người tham gia BHXH. Đẩy nhanh quá trình gia tăng số lao động tham gia BHXH trong khu vực phi chính thức. Sửa đổi, khắc phục các bất hợp lý về chế độ bảo hiểm hưu trí hiện nay; có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần; sửa đổi các quy định để khuyến khích người lao động tham gia BHXH thời gian dài hơn. Thực hiện điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu theo lộ trình. Sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH để đạt mục tiêu mở rộng diện bao phủ. Điều chỉnh tỷ lệ tích luỹ để đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa phù hợp với thông lệ quốc tế. Đa dạng hoá danh mục, cơ cấu đầu tư quỹ BHXH theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả. Thực hiện điều chỉnh lương hưu độc lập tương đối trong mối tương quan với tiền lương của người đang làm việc, thay đổi cách thức điều chỉnh lương hưu theo hướng chia sẻ; điều chỉnh trợ cấp hưu trí xã hội theo khả năng cân đối của ngân sách.

PV: Xin đồng chí khái quát tình hình thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn tỉnh thời gian qua và để Nghị quyết số 28-NQ/TW đi vào cuộc sống, theo đồng chí cần những giải pháp gì?

Đồng chí Bùi Văn Cửu: Những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH. Dân số toàn tỉnh hiện nay là 845.525 người. Số người tham gia BHXH bắt buộc 71.847 người; 1.357 người tham gia BHXH tự nguyện; 60.240 người tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Đã có 99,95% người tham gia BHXH được cấp sổ BHXH. Công tác giải quyết hưởng các chế độ, chính sách BHXH được thực hiện kịp thời, đúng quy định với thủ tục hành chính rút gọn. Lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng được chi trả đúng ngày, đầy đủ, an toàn, thuận lợi. Tỷ lệ nợ BHXH giảm về mức thấp hơn tỷ lệ nợ bình quân của toàn ngành.

Tuy nhiên, công tác mở rộng đối tượng tham gia BHXH còn hạn chế, vẫn còn một số doanh nghiệp cố tình lách luật để trốn đóng BHXH cho người lao động, số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp so với tiềm năng. Tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH vẫn xảy ra tại một số đơn vị, doanh nghiệp; công tác thông tin, tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra về BHXH chưa được thường xuyên, hiệu quả.

Để Nghị quyết số 28-NQ/TW đi vào cuộc sống, cần thực hiện nghiêm túc 5 nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu. Trước hết là tăng cường thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chính sách BHXH để cán bộ, đảng viên, nhân dân hiểu rõ nội dung cơ bản, sự cần thiết, lợi ích, vai trò, ý nghĩa của việc cải cách, tạo sự đồng thuận, thống nhất trong thực hiện. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về lao động, việc làm, BHXH. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về BHXH. Tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, ngành, địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc phát sinh. Nâng cao tính tuân thủ pháp luật về BHXH thông qua thực hiện đồng bộ các biện pháp hành chính, kinh tế, tư pháp để tăng số người tham gia, đi đôi với chú trọng tăng số người thụ hưởng quyền lợi BHXH, đặc biệt là chế độ hưu trí. Nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHTN. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thực hiện dịch vụ công trực tuyến. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của nhân dân, MTTQ, các tổ chức CT-XH.

Ngày 18/6/2018, BTV Tỉnh ủy đã ban hành Kế hoạch số 156-KH/TU về tổ chức học tập, quán triệt, tuyên truyền và triển khai thực hiện các NQT.ư 7 (khóa XII), trong đó có Nghị quyết số 28-NQ/TW. Sau khi Tỉnh ủy xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết, UBND tỉnh sẽ xây dựng kế hoạch để tổ chức thực hiện phù hợp với tình hình địa phương.

P.V: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

Cẩm Lệ