Vào mùa khô, thác Thung Vòng vẫn có lượng nước đổ xuống, tạo thành cảnh quan kỳ vỹ giữa đại ngàn.
Xóm Thung Vòng hay còn có tên gọi khác là Thung Xối, ý chỉ một vùng đất hẻo lánh, tăm tối nằm ở trên lưng chừng núi. Đây là xóm khó khăn nhất ở xã Do Nhân, và là 1 trong 36 xóm khó khăn nhất tỉnh. Chúng tôi đã có vài dịp được đặt chân lên xóm núi này, và không ít lần toát mồ hôi hột vì đường giao thông ngoằn ngoèo, dốc đá khá trắc trở, nhất là vào mùa mưa. Mặc dù chỉ có vỏn vẹn 13 hộ dân nhưng Thung Vòng lại chia thành 3 chòm xóm. Xóm núi này cũng mới chỉ có điện cách đây vài tháng. Mặc dù cuộc sống còn nhiều khó khăn nhưng với chúng tôi, Thung Vòng là một bản Mường đáng để quay lại nhiều lần. Bà con nơi đây sống rất tình cảm, mến khách, các hộ dân vẫn đang lưu giữ được nếp nhà sàn truyền thống, với nhiều nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Mường. Trong cảnh quan yên bình của xóm núi này, có lẽ thác nước tung bọt trắng xóa, ngày đêm nhảy múa trên những tảng đá là điểm ấn tượng hơn cả.
Nếu như những năm gần đây, thác Trăng ở xóm Trăng (xã Do Nhân) là điểm đến thu hút đông đảo du khách gần xa trong những ngày hè, thì thác Thung Vòng vẫn còn là một địa điểm đầy bí ẩn. Cùng anh Bùi Văn Thông, Cán bộ Văn hóa xã Do Nhân, chúng tôi đã có chuyến khám phá và chinh phục thác nước bí ẩn này. Tính ra, nếu không nói về con đường trắc trở, thì thác nước Thung Vòng chỉ cách đường Tỉnh lộ 436 chừng hơn 1km. Từ xóm Khi, sau khi vượt qua dốc cao là tới chòm xóm đầu tiên của Thung Vòng. Chân thác Thung Vòng nằm ngay cạnh con đường nội xóm dẫn lên hai khu còn lại của xóm núi. Vào mùa mưa, dòng nước từ trên dãy Trường Sơn đổ về trắng xóa. Đây là thời điểm thác nước trở nên hung dữ nhất, với nguồn nước dồi dào. Từ chân thác, chúng tôi men theo những tảng đá lớn, xếp thành từng bậc như bậc thang để leo lên đỉnh thác. Dòng nước chảy luồn lách trong rừng rậm tạo nên một cảnh quan khá kỳ vỹ. Thác chính có độ cao từ 6 – 7 mét, vào mùa mưa việc tiếp cận con thác này khá khó khăn vì dòng nước đổ xuống rất lớn. Còn mùa khô, nước chảy hiền hòa, với nhiều nhánh nước nhỏ trông như những dải lụa trắng vắt qua những tảng đá lớn. Mùa khô cũng là thời điểm lý tưởng nhất để tiếp cận và khám phá con thác chính này.
"Một hai năm gần đây đã có nhiều người biết đến thác Thung Vòng, vào những ngày nắng nóng, một số nhóm thanh niên ở gần đây cũng lên thác tắm. Thác này nước chảy quanh năm, chính vì có nguồn nước dồi dào mà trước đây, Thung Vòng được xây dựng một công trình thủy điện”, anh Bùi Văn Tình, một người dân trong xóm cho biết. Công trình thủy điện mà anh Tình nhắc tới được xây dựng năm 2014 nhưng vì một số nguyên nhân nên công trình đã sớm "đắp chiếu”. Đến nay, xóm núi này đã được hòa lưới điện quốc gia, tất cả các hộ đã có điện đảm bảo để sử dụng.
Động Tải Khời, phát hiện mới ở xóm Thung Vòng, xã Do Nhân (Tân Lạc).
Ngoài thác nước kỳ vỹ, chảy luồn lách trong khu rừng cổ thụ, Thung Vòng còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn. Điều bí ẩn được khám phá gần đây nhất là hai hang động, với tên gọi là động Tải Khời, cách thác Thung Vòng khoảng 300 mét. Anh Bùi Văn Thông, Cán bộ Văn hóa xã Do Nhân là một trong những người đầu tiên thực hiện chuyến khám phá hai hang động này. Anh Thông chia sẻ: Đây là hai động mới được phát hiện cách đây chưa lâu. Động này sâu vài chục mét, bên trong động có nhiều thạch nhũ với hình thù rất đẹp. Động khá rộng và cao, dưới đáy có nước chảy và có cá. Qua những khảo sát ban đầu, chúng tôi nhận thấy, cùng với thác Thung Vòng thì hai động này có tiềm năng lớn để phát triển du lịch trong tương lai.
Trong kế hoạch phát triển du lịch của huyện Tân Lạc thì thác Trăng là một những địa điểm lý tưởng. Giờ đây, với thác nước Thung Vòng và động Tải Khời mới được phát hiện thì xã vùng sâu Do Nhân có nhiều điều kiện để phát triển du lịch. Với riêng Thung Vòng, một xóm kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng lại được ưu ái với cảnh sắc yên bình, và có những thắng cảnh đẹp thì đây là bản làng lý tưởng cho những ai ưa thích khám phá.
Viết Đào