Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam là một trong số ít những đơn vị được thành lập sau công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới.

Theo Thiếu tướng Lê Quang Đạo - Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, trải qua 25 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành (28/8/1998 - 28/8/2023), các thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ của lực lượng Cảnh sát biển (CSB) đã luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy ý chí tự lực tự cường, chủ động sáng tạo, khắc phục khó khăn, hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ được giao, trong đó có nhiều nhiệm vụ hoàn thành tốt, một số nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc; góp phần quan trọng vào kết quả hoàn thành nhiệm vụ chung của toàn quân.

Với vị trí, chức năng là lực lượng vũ trang nhân dân, lực lượng chuyên trách của Nhà nước, làm nòng cốt thực thi pháp luật và bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn trên biển, những năm qua, lực lượng CSB đã luôn quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng. Luôn nắm chắc và triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao đúng phạm vi, chức năng, quyền hạn được giao.

Trong thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, toàn lực lượng đã tích cực, chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Quân đội, các địa phương ven biển và quần chúng nhân dân thường xuyên nắm chắc tình hình, tham mưu đề xuất kịp thời với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng các chủ trương, đối sách về bảo vệ chủ quyền biển đảo. Duy trì nghiêm túc nền nếp chế độ sẵn sàng chiến đấu. Tổ chức tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn trên biển, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Đấu tranh, phòng chống có hiệu quả với các loại tội phạm vi phạm pháp luật. Thực hiện tốt công tác tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Tham gia khắc phục sự cố môi trường biển, thiên tai bão lũ. Triển khai nhiều hoạt động sáng tạo, hiệu quả trong tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về biển, đảo. 

Công tác dân vận và các hoạt động đền ơn, đáp nghĩa, an sinh xã hội được lực lượng CSB triển khai với nhiều hoạt động rất ý nghĩa, tiêu biểu là Chương trình "CSB đồng hành với ngư dân”, "CSB với đồng bào dân tộc, tôn giáo”, Cuộc thi "Em yêu biển đảo quê hương”, được cấp uỷ, chính quyền, nhân dân các địa phương ghi nhận đánh giá cao. Tích cực, chủ động tổ chức thực hiện hiệu quả nhiều hoạt động đối ngoại quốc phòng, nhất là sáng kiến của CSB trong tổ chức Chương trình giao lưu "CSB Việt Nam và những người bạn” lần thứ Nhất năm 2022 và mới đây nhất là Giao lưu sĩ quan trẻ CSB Việt Nam - CSB Trung Quốc; góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới xây dựng vùng biển Việt Nam và các nước ổn định, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Theo Trung tướng Bùi Quốc Oai - Chính ủy Cảnh sát biển, trong xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, cấp uỷ, chỉ huy các cấp đã thường xuyên duy trì và chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ. Xây dựng mối quan hệ đoàn kết, thống nhất trong từng cơ quan, đơn vị; có nhiều cố gắng trong duy trì nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật. Tích cực chủ động trong bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa tàu xuồng, trang bị đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ của lực lượng, bảo đảm an toàn về mọi mặt. Đẩy mạnh tăng gia sản xuất, chăm lo đời sống, nâng cao sức khoẻ của bộ đội.

Những thành tích, chiến công của lực lượng CSB 25 năm qua đã được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các ban, bộ, ngành Trung ương, cấp uỷ, chính quyền và nhân dân các địa phương ghi nhận và tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt nhân dịp kỷ niệm 25 năm ngày thành lập mới đây, CSB Việt Nam vinh dự được đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhì của Chủ tịch nước về thành tích xuất sắc, đột xuất trong đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy. Đây là sự ghi nhận, đánh giá cao những nỗ lực, thành tích, chiến công của cán bộ, chiến sĩ CSB Việt Nam thời gian qua.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương - Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nhấn mạnh: Trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó lường; đặc biệt cuộc xung đột quân sự Nga - Ukraine kéo dài đã làm cho cục diện thế giới đa cực, đa trung tâm xoay chuyển nhanh hơn. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột cục bộ tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, quyết liệt và phức tạp hơn. Các vấn đề an ninh truyền thống, phi truyền thống tiếp tục tác động đến môi trường hòa bình, ổn định và phát triển của các nước. 

Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và Đông Nam Á có vị trí chiến lược ngày càng quan trọng, là khu vực cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc; tiềm ẩn nhiều bất ổn. Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo diễn ra căng thẳng, quyết liệt, phức tạp hơn. Hòa bình, ổn định, tự do, an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông đứng trước thách thức lớn, tiềm ẩn nguy cơ xung đột. Trong bối cảnh đó nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, duy trì thực thi pháp luật của Việt Nam và các Điều ước quốc tế, bảo vệ lợi ích hợp pháp của Việt Nam trên các vùng biển, đảo đặt ra những yêu cầu mới ngày càng cao cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, trong đó có trọng trách của CSB Việt Nam.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nhấn mạnh, nhìn lại chặng đường 25 năm đã qua, để phát triển, tiến lên hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng yêu cầu BTL CSB Cảnh sát biển tập trung nghiên cứu, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, trọng tâm là Nghị quyết Trung ương 8, khoá XI của Đảng về "Chiến lược bảo vệ Tố quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết 36 của Ban chấp hành Trung ương khoá XII về "Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045”, các chiến lược về quân sự, quốc phòng. 

Chủ động phối hợp chặt chẽ với Hải quân, Bộ đội Biên phòng, các lực lượng trong và ngoài quân đội, chính quyền các địa phương thường xuyên nắm chắc tình hình, tham mưu kịp thời với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chủ trương, đối sách bảo vệ vững chắc chủ quyền, lợi ích quốc gia trên biển không để bị động, bất ngờ. Xử lý kịp thời, hiệu quả, đúng pháp luật các tình huống trên biển. Không để bất đồng, tranh chấp thành xung đột vũ trang, không để các thế lực thù địch lợi dụng làm phức tạp tình hình. Giữ vững môi trường hoà bình, ổn định trên biển để phát triển đất nước.

Tập trung xây dựng CSB Việt Nam vững mạnh về mọi mặt, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu các cấp ủy, tổ chức Đảng. Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng. Xây dựng đoàn kết, thống nhất trong cấp ủy, tổ chức Đảng, thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở. Gắn xây dựng tổ chức Đảng các cấp trong sạch vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện "mẫu mực tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Tiếp tục đẩy mạnh công tác dân vận, tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân, tạo sức mạnh tổng họp để lực lượng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đổi mới nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu; xây dụng chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật. Trang bị nâng cao trình độ, kiến thức cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, nhất là kiến thức về luật pháp của Việt Nam và quốc tế, về ngoại ngữ, hợp tác, đối ngoại quốc phòng; khả năng làm chủ trang bị vũ khí, nhất là trang bị vũ khí mới, giỏi chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ chuyên ngành, thành thạo chiến thuật, các phương án bảo vệ chủ quyền biển đảo. Phòng, chống các loại tội phạm vi pháp luật trên biển. Tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ và bảo vệ môi trường biển.

Chủ động triển khai kế hoạch, đề án của Bộ về điều chỉnh lực lượng theo hướng "tinh, gọn, mạnh”, bảo đảm phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của CSB Việt Nam. Kịp thời tham mưu đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đẩy mạnh triển khai các đề án, dự án xây dựng CSB Việt Nam hiện đại theo lộ trình, phù hợp với điều kiện phát triển và tiềm lực kinh tế của đất nước. Coi trọng việc chăm lo nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ, bảo đảm cho lực lượng đủ sức hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ làm nòng cốt thực thi pháp luật, bảo vệ chủ quyền, bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn trên biển. Quản lý chặt chẽ tài chính, tài sản được giao cho lực lượng CSB, bảo đảm an toàn về mọi mặt. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, tạo sự đồng thuận, đoàn kết, thống nhất cao trong cấp ủy, chỉ huy và trong toàn lực lượng CSB.

Nâng cao năng lực, hiệu quả thực thi pháp luật trên các vùng biển, đảo, nhất là nhũng vùng biển trọng điểm, nhạy cảm, vùng biển giáp ranh với các nước để kiểm soát tình hình và phòng, chống tội phạm, vi phạm. Tích cực, chủ động phối hợp với các lực lượng bảo đảm an toàn cho các hoạt động kinh tế biển của Việt Nam. Kịp thời phát hiện, điều tra, xử lý các đường dây buôn bán ma tuý, đưa người nhập cư trái phép, buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hoá trái phép, nhất là loại tội phạm có tổ chức, có yếu tố nước ngoài nhằm bảo đảm an ninh kinh tế, trật tự an toàn xã hội trên các vùng biển. Kiểm soát, xử lý đúng đối sách đối với tàu thuyền nước ngoài xâm phạm vùng biển Việt Nam và tuyên truyền, ngăn chặn triệt để tình trạng tàu cá Việt Nam ra vùng biển nước ngoài đánh bắt trái phép, không khai báo, không theo quy định (IUU).

Tăng cường mở rộng hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc phòng, nhất là các nước trong khu vực hướng tới mục tiêu tìm kiếm giải pháp toàn diện, lâu dài để xây dựng lòng tin chiến lược, hợp tác hiệu quả để giải quyết bất đồng và các vấn đề nảy sinh trên biển, xây dựng vùng biển Việt Nam và các nước trong khu vực hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển, thịnh vượng và môi trường sạch; góp phần bảo vệ vững chắc an ninh chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích quốc gia trên biển, ngăn ngừa chiến tranh, xung đột, thực hiện tốt chủ trương của Đảng về bảo vệ Tổ quốc "từ sớm, từ xa”.