Trưởng xóm là những người trực tiếp gần dân nhất và được ví như "cánh tay nối dài” của cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở. Trao đổi với một số bí thư chi bộ nông thôn của xã đều có chung nhận định: trưởng xómlà đảng viên thuận lợi hơn trong thực hiện nhiệm vụ.
Đồng chí Đinh Thị Khiển, Bí thư Chi bộ xóm Riêng cho biết: Xóm có 169 hộ, chi bộ có 46 đảng viên. Đồng chí Xa Kỳ Thi, 50 tuổi là Phó Bí thư chi bộ kiêm Trưởng xóm. Việc trưởng xóm là đảng viên, Phó Bí thư chi bộ thuận lợi trong thực thi nhiệm vụ. Trong các cuộc họp chi bộ, chi ủy, chúng tôi đều dự, tham gia ý kiến và có vấn đề gì đều thống nhất ngay từ trong chi bộ. Do đó, khi đưa ra quần chúng thực hiện rất thuận. Ví như trong xây dựng nông thôn mới, chủ trương vận động nhân dân khơi thông cống rãnh, thực hiện tiêu chí về môi trường đã được bàn bạc, nhất trí trong cuộc họp chi bộ và đưa ra thực hiện hiệu quả.
Bí thư chi bộ các xóm: Kim Lý, Riêng,Cháu, xã Tu Lý (Đà Bắc)nắm bắt thông tin thực hiện hiệu quả công tác lãnh đạo ở cơ sở.
Tuy nhiên, xã còn 3 trưởng xóm chưa phải là đảng viên (xóm Mít, Kim Lý, Cháu). Bí thư Chi bộ xóm Kim Lý Nguyễn Thị Hạnh chia sẻ: Chi bộ có 12 đảng viên. Trưởng xóm chưa phải là đảng viên nên không tham gia sinh hoạt chi bộ, không trực tiếp cùng chi ủy, chi bộ bàn bạc, xây dựng nghị quyết. Trường hợp có việc quan trọng mới tổ chức sinh hoạt chi bộ mở rộng, mời trưởng xóm tham dự. Song, tâm lý của trưởng xóm khi dự họp không thấy được vai trò của mình, hạn chế tham gia ý kiến. Một số cuộc họp chi bộ mời trưởng xómdự nhưng không tham gia. Việc thực hiện nhiệm vụ đôi khi "phập phù”. Nhiều lúc cảm tưởng các đồng chí trong chi bộ làm thay việc của trưởng xóm. Vừa qua, trưởng xóm đã viết đơn xin nghỉ, xã cũng không có quy định nào ràng buộc họ phải làm tiếp.
Đối với xóm Cháu, trưởng xóm năm nay 61 tuổi, không phải là đảng viên. Tuy tuổi khá cao, nhưng đồng chí nhiệt tình trong công việc. Song, việc trưởng xóm chưa phải là đảng viên có nhiều khó khăn, hạn chế. Bí thư Chi bộ xóm Xa Thị Phi cho biết: Chi bộ có 29 đảng viên. Cả trưởng xóm và công an viên đều chưa phải là đảng viên, không tham gia sinh hoạt chi bộ nên triển khai công việc mất nhiều thời gian hơn, theo kiểu phải đi đường vòng. Các chủ trương của chi bộ đều do bí thư chi bộ truyền đạt để trưởng xóm tiếp thu, triển khai thực hiện và phụ thuộc vào trình độ, năng lực, sựnhiệt tình của họ.
Trưởng xóm là đảng viên - vấn đề cấp ủy Đảng xã Tu Lý thấy thực sự cần thiết. Tuy nhiên, việc "phủ sóng” trưởng xóm là đảng viên không dễ. Xã đang đối mặt vấn đề già hóa đảng viên ở các chi bộ nông thôn. Trong khi đó, nguồn quần chúng trẻ lại đi làmxa nhiều. Chi bộ xóm Kim Lý trong 12 đảng viên, có 1 đảng viên đi làm ăn xa và 2/3 đảng viên từ 55 tuổi trở lên. Một số trường hợp chi bộ chú ýđể tạo nguồn kết nạp Đảng nhưng khi giới thiệu đi học cảm tình Đảng lại không mặn mà. Ở xóm Cháu, trong 29 đảng viên có đến 3/4đảng viên cao tuổi…
Qua tìm hiểu, trưởng xóm chưa vào Đảng do một số nguyên nhân như: trình độ chưa đáp ứng yêu cầu, cao tuổi không muốn vào Đảnghoặc vi phạm chính sách dân số… Tình trạng già hóa đảng viên cũng là trở ngại để giới thiệu đảng viên tranh cử trưởng xóm.Có trường hợp chi bộ giới thiệu đảng viên để dân bầu nhưng không trúng.
Bí thư Đảng ủy xã Đinh Văn Tuyển cho biết: Xã còn 3 trưởng xóm chưa phải là đảng viên. Không thể phủ nhận vai trò của trưởng xóm chưa phải là đảng viên, nhưng nếu là đảng viên sẽ thuận lợi, hiệu quả hơn nhiều. Thấy rõ vấn đề trên, thời gian gần đây, Đảng bộ xã chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ trưởng xóm, nhất là việc kết nạp họ vào Đảng.Thời gian tới, xã sẽ bồi dưỡng đảng viên để đưa ra dân bầu. Tiếp tục chú trọng công tác phát triển Đảng ở khu dân cư; nâng cao chất lượng hoạt động của các Hộiquần chúng để chọn những hạt nhân từ các phong trào để bồi dưỡng. Phân công đảng viên có kinh nghiệm theo dõi, giúp đỡ,tạo môi trường thuận lợi để quần chúng ưu tú có điều kiện thử thách, rèn luyện khẳng định mình. Nâng cao vai trò của chi ủy trong giới thiệu đảng viên tham giabầu trưởng xóm.
Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Nguyễn Văn Hùng góp thêm ý kiến: Khi thực hiện nhập, kiện toàn xóm, số hộ tăng lên, có xóm trên 200 hộ. Công việc nhiều hơn, đòi hỏi trưởng xóm phải có năng lực, trách nhiệm, nhiệt huyết. Xã sẽ đánh giá, rà soát lại đội ngũ trưởng xóm. Trường hợp không đáp ứng được nhiệm vụ, không còn tín nhiệm với dân thì thay thế. Trung ương xem xét có hướng mở về trình độ đối với một số trường hợp trưởng xóm là người dân tộc thiểu số ở vùng dân tộc, được dân tín nhiệm.
Cẩm Lệ