Trong Quân đội nhân dân Việt Nam, thanh niên là lực lượng đông đảo, có tiềm năng lớn, lực lượng dự bị hùng hậu của Đảng, bổ sung và kế tục đội ngũ cán bộ cho Quân đội.

Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu, cống hiến và trưởng thành (8/2/1952 - 8/2/2022), dưới sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, trực tiếp là sự chỉ đạo của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và hướng dẫn của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; tổ chức đoàn trong Quân đội nhanh chóng lớn mạnh, trở thành hạt nhân chính trị của phong trào thanh niên, là nòng cốt tổ chức, tập hợp, đoàn kết, giáo dục, rèn luyện, phát huy vai trò của thanh niên Quân đội trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng.

Các thế hệ cán bộ, đoàn viên, thanh niên Quân đội đã đoàn kết, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, chiến đấu anh dũng và chiến thắng vẻ vang, có nhiều cống hiến xuất sắc trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân viết nên những trang sử hào hùng, xây đắp nên truyền thống tốt đẹp của "Bộ đội Cụ Hồ”: "Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. 

Những năm đầu của thập kỷ 50, thế kỷ XX, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược bước vào giai đoạn ác liệt, cùng với phong trào đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang của quần chúng nhân dân, Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh chóng cả về tổ chức và hoạt động. Tuy nhiên, trong Quân đội, hệ thống tổ chức Đoàn chưa được thành lập, điều đó đặt ra yêu cầu bức thiết cần đưa những người cộng sản trẻ tuổi vào sinh hoạt trong một tổ chức quần chúng tiên tiến, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, Quyết nghị của Tổng Quân ủy về tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong Quân đội, củng cố, kiện toàn các tổ chức quần chúng, thống nhất hệ thống tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên trong toàn quốc, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã thống nhất với Trung ương Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam chỉ đạo việc nghiên cứu, thành lập tổ chức Đoàn Thanh niên Cứu quốc trong Quân đội.

Sau 5 tháng nghiên cứu, chuẩn bị về mọi mặt, ngày 8/2/1952, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên trong Quân đội được thành lập tại Đại đội 29, Tiểu đoàn 183, Trung đoàn 246 (Đoàn Tân Trào), là đơn vị bảo vệ Trung ương Đảng, bảo vệ Bác Hồ và Bộ Tổng Tư lệnh (nay là Đại đội 9, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 246, Sư đoàn 346, Quân khu 1). Chi đoàn có 32 đoàn viên, do đồng chí Phạm Ngọc Rao, Chi ủy viên, Trung đội trưởng Trung đội 1 làm Bí thư. Đến tháng 9/1952, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc được thành lập ở tất cả các đại đội và các ban chuyên môn của Trung đoàn 246, đánh dấu bước phát triển mới của công tác thanh niên trong Quân đội.

Ngay sau khi ra đời, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên của Quân đội đã có nhiều hoạt động thiết thực trong công tác tập hợp, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện thanh niên; phát huy vai trò xung kích sáng tạo của tuổi trẻ vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. 

Cùng với quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội, hệ thống tổ chức đoàn và đội ngũ cán bộ đoàn, cán bộ đảm nhiệm công tác thanh niên trong Quân đội được quan tâm, chăm lo giáo dục, đào tạo, bồi dư­ỡng phát triển từ cơ sở đến toàn quân. Khởi nguồn từ một chi đoàn, ngày nay, tổ chức đoàn được xây dựng trong toàn quân, trải khắp mọi miền, trở thành lực lượng nòng cốt, xung kích đi đầu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Sự kiện Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc trong Quân đội ra đời khẳng định nguyên tắc Đảng luôn nắm chắc, liên hệ mật thiết với lực lượng quần chúng, thấy rõ vai trò và sức mạnh của quần chúng để tổ chức tập hợp quần chúng; đồng thời đáp ứng nguyện vọng thiết tha của thanh niên Quân đội là được sống, học tập và rèn luyện trong tổ chức của những ngư­ời cộng sản trẻ tuổi để thi đua phấn đấu, cống hiến tài năng, sức lực, trí tuệ cho cách mạng. 

Đặc biệt, sự kiện Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc trong Quân đội ra đời còn là một mốc son lịch sử quan trọng đối với sự ra đời, phát triển của công tác đoàn và phong trào thanh niên trong Quân đội. Kể từ đó, cùng với các tổ chức khác trong Quân đội, tổ chức đoàn, hệ thống cơ quan thanh niên và nay là hệ thống phòng, ban (trợ lý) công tác quần chúng (thanh niên) các cấp cho đến Ban Thanh niên Quân đội đã không ngừng phát triển, lớn mạnh, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Từ những căn cứ lịch sử, thể theo nguyện vọng của các thế hệ cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong Quân đội, ngày 20/6/2016, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã ký Quyết định số 1034/QĐ-CT, công nhận ngày 8/2/1952 là ngày Truyền thống của Thanh niên Quân đội và Ban Thanh niên Quân đội.

Trong các cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ chống thực dân, đế quốc, giành độc lập dân tộc, thống nhất nước nhà, hòa chung khí thế sục sôi của cách mạng, thanh niên Quân đội đã dấy lên phong trào thi đua "Giết giặc lập công” kịp thời cổ vũ, động viên tuổi trẻ vững chắc tay súng, chiến đấu anh dũng, vượt lên tất cả mọi hy sinh; với lý tưởng chiến đấu "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”. 

Trong thử thách khắc nghiệt của chiến tranh, trên mọi mặt trận, có hàng vạn dũng sĩ và chiến sĩ thi đua, chiến sĩ quyết thắng, tuổi trẻ Quân đội đã hiến dâng cho Tổ quốc hàng triệu đoàn viên, thanh niên ưu tú. Thanh niên Quân đội đã sát cánh cùng toàn quân và toàn dân đưa cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đi đến thắng lợi hoàn toàn, đưa đất nước ta bước vào giai đoạn lịch sử mới. 

Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước, quán triệt và thực hiện nghị quyết của Đảng về công tác thanh niên; dưới sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, sự chỉ đạo của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và hướng dẫn của Trung ương Đoàn; sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp ủy đảng, chính ủy (chính trị viên), người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp, công tác đoàn và phong trào thanh niên Quân đội có sự phát triển cơ bản, toàn diện, luôn khẳng định là lá cờ đầu trong công tác đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi cả nước.

Trong đó, phong trào "Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" đánh dấu sự phát triển của công tác đoàn và phong trào thanh niên Quân đội với các chương trình, mô hình phương thức mới, được tổ chức sâu rộng trên mọi lĩnh vực hoạt động của Quân đội. Phong trào "Thanh niên Quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" góp phần quan trọng xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu trên các lĩnh vực, góp phần làm ngời sáng phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Phong trào "Thanh niên Quân đội vươn tới những đỉnh cao" và phong trào "Thanh niên Quân đội tiến quân vào khoa học và công nghệ” đã tập trung được mọi nỗ lực của tổ chức đoàn và tuổi trẻ toàn quân xung kích vươn lên chiếm lĩnh, xác lập những đỉnh cao, kỷ lục mới trong học tập, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, lao động sản xuất, rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy…

Thông qua các phong trào, xuất hiện nhiều công trình khoa học, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật có hàm lượng khoa học và tính ứng dụng cao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp hiện đại hóa Quân đội, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Từ phong trào thi đua những năm qua, hàng vạn lượt tổ chức đoàn và đoàn viên, thanh niên đã đạt danh hiệu "Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác”; hàng nghìn gương mặt thanh niên điển hình, tiên tiến xuất sắc trên các lĩnh vực từ cơ sở đến toàn quân.

Hằng năm, trong số 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu, thanh niên Quân đội đều có đại biểu được bình chọn. Điển hình như Thiếu tá Trần Việt Hải, Đại đội trưởng, Đại đội 8, Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 201, Binh chủng Tăng thiết giáp thi đấu xuất sắc trong Hội thao quân sự quốc tế, 4 năm tham dự Army Game đều trên cương vị trưởng xe, cùng đồng đội đã mang về kết quả đáng khích lệ của đội tuyển xe tăng Việt Nam, năm 2018 đứng thứ 17/22 đội tham gia, năm 2019 giành huy chương Bạc bảng 2, năm 2020 giành huy chương Vàng bảng 2, năm 2021 đứng thứ 9/19 đội, được bình chọn là Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2020. Đồng chí Trần Văn Thuyết, Trưởng phòng OCSCloud, Trung tâm nghiên cứu OCS, Tổng Công ty Công nghiệp công nghệ cao Viettel, Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội đã nghiên cứu, triển khai thành công hệ thống vOCS2.0, vOCS3.0 trong và ngoài nước, mang lại doanh thu 700 tỷ đồng, tiết kiệm trên 300 tỷ đồng, được bình chọn là Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2018. 

Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, tuổi trẻ Quân đội luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với sự nghiệp cách mạng; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước; xung kích, đi đầu trong phòng, chống, giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh… Vì nhiệm vụ trong thời bình, nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh hoặc mất đi một phần xương máu vì sự bình yên của Tổ quốc và hạnh phúc của nhân dân. Càng ở những nơi khó khăn, gian khổ, càng có nhiều sự cống hiến, hy sinh của tuổi trẻ toàn quân, góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Quân đội; giữ vững và tô thắm hình ảnh, phẩm chất cao đẹp "Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới.

Đánh giá về những đóng góp của thanh niên Quân đội, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho rằng, cán bộ, đoàn viên, thanh niên Quân đội các thời kỳ và các thế hệ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, chiến sĩ Ban Thanh niên Quân đội đã phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, bản chất tốt đẹp và truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng; đoàn kết, sáng tạo, mưu trí, anh dũng trong chiến đấu; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham mưu, xung kích thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ Quân đội; xứng đáng là lực lượng hậu bị tin cậy của Đảng, bộ phận ưu tú, tiêu biểu cho ý chí, khát vọng của tuổi trẻ Việt Nam...

Về những nhiệm vụ trong thời gian tới của tuổi trẻ toàn quân, theo Thượng tá Trần Viết Năng, Trưởng ban Thanh niên Quân đội, năm 2022, dự báo tình hình dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, tuổi trẻ Quân đội tiếp tục xác định quyết tâm và trách nhiệm chính trị cao trong tham gia phòng, chống dịch, vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân.

"Chúng tôi xác định rõ tinh thần xung kích, sáng tạo để thực hiện hiệu quả phong trào thi đua đặc biệt 'Quân đội cùng cả nước chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch COVID-19' do Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng phát động và phong trào 'Thanh niên Quân đội xung kích chung tay, đánh bay đại dịch COVID-19' trong tình hình mới", Thượng tá Trần Viết Năng chia sẻ.

Đặc biệt, các đơn vị sẽ chú trọng tăng cường giáo dục cho cán bộ, đoàn viên thanh niên nắm chắc, thực hiện phương châm "4 tại chỗ” và các nguyên tắc trong phòng, chống dịch; động viên tuổi trẻ các đơn vị sẵn sàng xung phong nhận nhiệm vụ vào tuyến đầu chống dịch, khắc phục khó khăn, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đồng thời, tiếp tục vận động, huy động, phối hợp với các cơ quan, đơn vị kịp thời thăm hỏi và tham mưu lãnh đạo, chỉ huy các cấp động viên, quan tâm vật chất, tinh thần đối với các tập thể, cá nhân, thân nhân cán bộ, đoàn viên thanh niên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chống dịch tại các địa phương trên cả nước.

Bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng, nhiệm vụ của Quân đội, tuổi trẻ toàn quân sẽ xây dựng và tổ chức thực hiện thắng lợi các chương trình hoạt động đúng h­ướng, phù hợp với điều kiện thực tiễn của đơn vị và tâm tư,­ nguyện vọng của cán bộ, đoàn viên thanh niên; góp phần tích cực vào công tác xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh tiêu biểu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực tiêu biểu.

"Phát huy truyền thống 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, chúng tôi xác định tổ chức tốt các phong trào hành động cách mạng để đưa cán bộ, đoàn viên thanh niên vào rèn luyện trong thực tiễn, xung kích hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị của Quân đội; đẩy mạnh phong trào 'Thanh niên Quân đội rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng', gắn với thực hiện Cuộc vận động 'Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ' thời kỳ mới bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, hiệu quả", Thượng tá Trần Viết Năng khẳng định.