Khởi nghĩa chiếm phủ Khâm sai, Hà Nội ngày 19/8/1945
(HBĐT) - Trải qua 66 mùa thu cách mạng, nhớ lại những ngày tháng 8/1945, Bác Hồ đã làm việc trong tình hình khẩn trương nước sôi, lửa bỏng. Ngày 14/8/1945, ở châu á phát xít Nhật tuyên bố đầu hàng. Nhận định trước tình hình, T.ư Đảng và Tổng bộ Việt Minh đã thành lập ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc. 12 giờ ngày 12/8, ủy ban Khởi nghĩa ra quân lệnh số 1 kêu gọi giờ tổng khởi nghĩa đã đến. Ngày 14/8, hội nghị toàn quốc của Đảng khai mạc tại Tân Trào với sự tham gia của đại biểu các Đảng bộ. Ngay sau hội nghị của Đảng, ngày 16/8/1945, Quốc dân đại hội khai mạc tại Tân Trào với hơn 60 đại biểu đại diện cho ba miền đất nước.
Tỉnh Hòa Bình chúng ta lúc đó nhân dân các dân tộc dưới sự lãnh đạo của Ban cán sự Đảng tỉnh đã cử cụ Quách Hy đi dự hội nghị tại Tân Trào. Đại hội đã bầu ra ủy ban giải phóng dân tộc Việt
Sáng ngày 18/8, cờ đỏ sao vàng xuất hiện trên các đường phố Hà Nội. Sáng 19/8, hàng chục vạn nhân dân nội, ngoại thành xuống đường hướng về Quảng trường Nhà hát thành phố. 11h, ủy ban Khởi nghĩa đọc lời kêu gọi khởi nghĩa. Ngay tối ngày 19/8/1945, cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội đã thắng lợi hoàn toàn, chính quyền đã về tay nhân dân. Tại Tân Trào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Bây giờ ta có chính quyền, chắc các cô, các chú cũng muốn về Hà Nội. Nhưng chưa được đâu! Lênin đã nói: Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền còn khó hơn. Bởi vậy, một số các cô, các chú còn ở lại địa phương đây giúp đồng bào tổ chức cuộc sống sao cho tươi đẹp hơn, ấm no, hạnh phúc hơn. Biết đâu chúng ta còn trở lên đây nhờ cậy đồng bào lần nữa” (2).
Sáng ngày 22/8, Bác rời Tân Trào về Hà Nội theo đường đèo Khế. Do chưa rứt sốt, còn mệt nhiều nên có lúc Bác phải nằm cáng. Khoảng 20 giờ đến Đại Từ thì được đồng chí Trần Đăng Ninh đưa ôtô lên đón. Ngày 23/8, Bác về đến Sóc Sơn - Hà Nội. Bác vẫn yếu, tóc lốm đốm bạc, râu ba chòm, mặc quần áo nâu. Chiếc túi vải chàm để trên lòng. Bác ngồi trên ghế sau một chiếc xe nhỏ.
Buổi chiều, Bác qua đò sông Hồng nghỉ ở đình Phú Xá, chợt nhìn thấy hàng cờ căng trước cổng thôn. Bác hỏi: “Sao các chú làm cờ của ta nhỏ hơn cờ các nước đồng minh”?
Một đồng chí thưa: “Dạ, giấy đỏ và vàng nhân dân mua làm cờ nhiều quá nên thiếu ạ! Vì muốn cho đủ nên chúng cháu phải cắt nhỏ đi một chút ạ”. Bác lắc đầu bảo: “Không nên, các chú phải hiểu là cách mạng đã thành công, nước ta đã giành được độc lập và đã ngang hàng với các nước khác, có thế mới tỏ rõ chí tự cường, tự trọng của mình”(3).
Sáng ngày 25/8, Bác nghe các đồng chí báo cáo tình hình trong nội thành. Ngày 26/8, Bác triệu tập và chủ trì cuộc họp thường vụ T.ư Đảng. Trong cuộc họp này, Bác nhất trí về chủ trương đối nội, đối ngoại trong tình hình mới, về việc công bố danh sách thành viên Chính phủ lâm thời, chuẩn bị ra Tuyên ngôn độc lập và tổ chức mít tinh lớn ở Hà Nội để Chính phủ ra mắt nhân dân và đó cũng là ngày nước Việt Nam chính thức công bố quyền độc lập và thiết lập chính thể dân chủ cộng hòa.
Ngày 27/8, Bác Hồ triệu tập cuộc họp của ủy ban dân tộc giải phóng. Tại cuộc họp, Người đề nghị thi hành chính sách đoàn kết rộng rãi, thành lập Chính phủ thống nhất quốc gia bao gồm cả những đại biểu các Đảng phái có danh vọng. Người được bầu làm Chủ tịch Chính phủ lâm thời nước Việt
Ngày 30/8/1945, Bác Hồ thay mặt Chính phủ Lâm thời gửi bức công điện cho Tổng thống Mỹ Tru-man. Cùng ngày, Bác cho mời một số đồng chí đến trao đổi, góp ý kiến cho bản dự thảo Tuyên ngôn độc lập. Người nói: “Trong đời tuy đã viết nhiều nhưng đến bây giờ mới viết được một bản Tuyên ngôn độc lập” rồi Người hỏi cụ thể về tình hình chuẩn bị tổ chức mít tinh ngày 2/9 tại Quảng trường Ba Đình và nhắc nhở Ban tổ chức một số điểm cần chú ý.
Dòng chảy thời gian đã qua 66 năm. Nhớ những ngày đầu của cách mạng, Bác Hồ đã luôn năng động, tỉnh táo lãnh đạo trong những ngày tháng 8/1945 để đưa Tổ quốc ta, đất nước ta sang trang sử mới.
1, 2, 3: trang 9, 10, 11 trong cuốn “474 ngày độc lập đầu tiên” - NXB Thanh niên.
Văn Song (T.T.V)
Phát triển bởi ICT GROUP.
