Mặc dù đã 75 tuổi nhưng ông Nguyễn Văn Nam vẫn miệt mài với nghề uốn tre thành rồng.

Hành trình mang cây đi tặng

Giở cho chúng tôi xem tập thư cảm ơn của các cơ quan Trung ương, đại sứ quán 22 nước, ông Nam kể về hành trình mang cây đi tặng của mình. Rời đất Nam Định lên Hòa Bình lập nghiệp, ông Nguyễn Văn Nam mang theo nghề làm cây cảnh từ thuở nhỏ. Sau vài năm mưu sinh kiếm sống, ông bắt đầu làm nghề cây cảnh. Ngày đó cây sanh được nhiều người yêu chuộng với dáng vẻ cổ thụ và xanh mướt quanh năm. Năm 1991 ông có suy nghĩ cây uốn thế, dáng thì nhiều người đã làm, tại sao không uốn thành chữ và chơi cây chữ như thư pháp?. Rồi ông lại nghĩ: Bác Hồ là vị lãnh tụ cả dân tộc yêu mến nên uốn cây sanh chữ Bác Hồ vĩ đại. Sau 3 năm ông đã hoàn thành tác phẩm của mình. Biết Thủ tướng Võ Văn Kiệt thích cây cảnh nên ông về Hà Nội tìm đến Văn phòng Chính phủ để kính tặng, nhưng ông không được vào. Thế rồi tình cờ ông đi qua Trung tâm kiến trúc phong cảnh Việt Nam. Sau cuộc trò chuyện, ông đưa ảnh cây, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Giám đốc Trung tâm đã nài nỉ ông mua lại cây và tặng Trường Nguyễn Đình Chiểu. Sau khi mua cây, bà Thủy hứa sẽ giúp ông liên lạc với Văn phòng Chính phủ để tặng cây. Sau 3 năm, ông lại hoàn thành một cây khác và tặng Văn phòng Chính phủ. Ông đã được Văn phòng Chính phủ gửi thư cảm ơn.

Từ thành công đó, ông Nam trồng, chăm sóc và uốn tỉa cây chữ "ASEAN” tặng Đại sứ quán các nước ASEAN. Không như lần trước, ông đến thẳng các Đại sứ quán trình thư của Văn phòng Chính phủ với mục đích tặng cây. Biết ông tặng cây là mục đích tôn vinh nghệ thuật cây cảnh nên các đại sứ trọng thị. Đến nay, ngoài tặng cây Đại sứ quán các nước ASEAN, ông còn tặng 12 cây tre ngà với bản đồ thế giới và thế Long Giáng cho 12 Đại sứ quán các nước khác.

"Hóa rồng" cho tre

Ngoài cây sanh ông Nam đã uốn tre ngà thành rồng. Đây là loại cây cực kỳ khó uốn, bởi vì phải uốn ngay từ khi cây còn là măng mới nhú lên khỏi mặt đất chừng 10 cm. Từ lúc cây măng trồi lên đến khi uốn xong một cây phải mất 1 - 3 tháng. Trong thời gian đó, ngày nào cũng phải lựa, phải uốn 3 - 4 lần và mỗi lần cũng chỉ uốn được 1 - 2mm. Do đặc tính của măng tre rất giòn, chỉ cần uốn căng tay một chút là gãy. Để hoàn thành một chậu hoàn chỉnh với thế "Long giáng” cũng phải mất tới 3 năm chăm, tỉa. Có thể nói, những ngày đầu bước vào nghề uốn tre là chuỗi ngày dài thử thách sự kiên trì đối với một người nóng tính như ông. Bởi cứ uốn 10 cây thì có đến 9 cây bị gãy, 1 cây còn lại do không chịu được thì thối. Ròng rã hơn một năm trời măng tre mọc lại uốn, lại thất bại. Nhiều lúc ông đã nghĩ đến chuyện bỏ cuộc. Song cuối cùng ông đã tìm ra được bí quyết để uốn tre. Cây tre tưởng như khô cứng đã được ông "thổi" vào đó "hồn rồng" với thế "Long giáng” uốn lượn.

Qua sách báo, ông biết năm 2003 Việt Nam đăng cai tổ chức SEA Games 22. Để quảng bá cho sản phẩm của mình, ông trồng và uốn 44 con rồng tre trồng trong 22 chậu cảnh để tặng Ban tổ chức. Tác phẩm của ông đã gây ấn tượng cho vận động viên và người hâm mộ các nước. Chỉ cho tôi ngôi nhà 2 tầng đang ở, ông Nam cho biết: Lần đó tôi được Ban tổ chức SEA Game 22 "tặng” 11 triệu đồng cho tác phẩm của mình. Số tiền đó đủ tiền gạch và xi măng xây ngôi nhà này.

Ông Nam chia sẻ thêm: Năm 2010, để đón chào kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, tôi cho ra đời 1.000 chậu tre cảnh trồng trong chậu hoa sen với bố cục theo thế "Long giáng” - ngụ ý rồng sẽ hội tụ tại đất Thăng Long để tặng lễ hội. Ngoài ra, sẽ làm đủ 166 chậu tre cảnh, mỗi chậu 5 cây là biểu tượng của "5 châu đoàn kết xây dựng thế kỷ XXI đúng với xu hướng của UNESCO đề xuất để tặng 166 nước có quan hệ bang giao với Việt Nam. Ban tổ chức rất ủng hộ, nhưng rất tiếc là địa điểm tổ chức không thể trưng bày được.

Đi tham quan vườn tre ông vừa ươm và đang uốn, tôi thắc mắc: Tại sao làm ra cây bác không mang đi bán mà lại đem tặng?. Ông chia sẻ: Tôi muốn mang tâm huyết của mình để cống hiến cho đời, để minh chứng cho thế giới biết đến Việt Nam qua sản phẩm cây cảnh. Sau mỗi lần đem đi tặng rất nhiều người đến đặt hàng. Với mảnh vườn này để trồng hoa màu thì mỗi năm chỉ thu được vài triệu đồng. Nếu để trồng tre mỗi năm thu được vài chục đến hàng trăm triệu đồng. Hiện tôi đang có vài trăm gốc uốn tre thành hình bản đồ Việt Nam và có 2 con rồng chầu thể hiện tình đoàn kết Hòa Bình cùng phát triển.

Việt Lâm