Tự hào là cái nôi của nền văn hóa Hòa Bình, Mường Bi - Tân Lạc lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của người Mường, nơi quy tụ nhiều di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh. Với tiềm năng, thế mạnh của mình, du lịch cộng đồng (DLCĐ) của huyện Tân Lạc đã ghi nhận bước chuyển mình tích cực.

Thời gian qua, huyện Tân Lạc đã khai thác tiềm năng, thế mạnh, tận dụng tối đa nguồn lực để mở rộng mô hình DLCĐ tại địa phương. Nhờ đó, DLCĐ không chỉ góp phần bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa vốn có mà còn tạo ra được sinh kế bền vững cho người dân. Đến nay, một số điểm DLCĐ đã được hình thành và đi vào hoạt động hiệu quả, đáp ứng nhu cầu tham quan, trải nghiệm, nghỉ dưỡng của du khách trong và ngoài nước như các điểm DLCĐ xóm Lũy Ải, xã Phong Phú; bản Ngòi, xã Suối Hoa; xóm Bưởi Cại, xã Phú Cường; xóm Chiến, xã Vân Sơn…

Đồng chí Bùi Minh Hồng, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Tân Lạc cho biết: Thời gian qua, với sự chỉ đạo sát sao của Ban Thường vụ Huyện ủy, UBND huyện, mô hình DLCĐ đã được triển khai với quy mô, hình thức ngày càng đa dạng, phong phú, vừa khai thác các giá trị văn hóa bản địa, vừa cải thiện sinh kế bền vững cho người dân địa phương. Bên cạnh các dịch vụ du lịch giá rẻ, huyện tích cực định hướng, hỗ trợ các điểm du lịch kết hợp và khai thác nguồn lực từ các nhà đầu tư trong và ngoài địa bàn để nâng cao chất lượng phục vụ cũng như đa dạng các hình thức trải nghiệm du lịch tại địa phương.

Gia đình ông Bùi Văn Lon ở xóm Luỹ Ải, xã Phong Phú là điển hình trong những hộ hoạt động dịch vụ homestay. Nhận thấy mô hình này phù hợp, có thể tận dụng được cảnh quan thiên nhiên và văn hóa bản địa khác biệt, ông Lon đã quyết định lựa chọn homestay làm hình thức kinh doanh của gia đình. Mặc dù còn khó khăn từ nguồn vốn, cách thức hoạt động homestay hay cách thức tìm kiếm khách hàng, với sự hỗ trợ, giúp đỡ của chính quyền địa phương, cùng sự tìm tòi, quyết tâm học hỏi, đến nay, gia đình ông đã có thu nhập ổn định từ kinh doanh DLCĐ. Du khách đến với homestay của gia đình ông không chỉ ở trong nước, mà còn thu hút được du khách nước ngoài. Ông Bùi Văn Lon chia sẻ: Sau thời gian ảnh hưởng bởi dịch bệnh, tôi cũng như những hộ làm du lịch tại đây gặp rất nhiều khó khăn để khôi phục hoạt động kinh doanh, nhưng với sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền địa phương, nhất là các hoạt động quảng bá du lịch kịp thời của huyện đã giúp du khách đến với Tân Lạc nhiều hơn. Nhờ đó mà hoạt động kinh doanh của gia đình tôi có sự cải thiện rõ rệt.

Dấu ấn khó quên của du khách khi đến với gia đình ông Lon nói riêng, điểm du lịch xóm Lũy Ải nói chung không chỉ bởi những nét đặc sắc trong văn hóa ẩm thực của vùng đất Mường Bi, mà còn bởi không gian thiên nhiên vô cùng hoang sơ, kỳ vĩ. Du khách đến đây sẽ được hòa mình vào cùng với thiên nhiên, cùng hòa nhịp với những điệu hát thường đang, bộ mẹng, hát ví, hay thưởng thức những nét văn hóa độc đáo của mo Mường, chiêng Mường Hòa Bình cũng như trải nhiệm các hoạt động thủ công truyền thống đặc sắc của địa phương như: dệt thổ cẩm, đan lát, nấu rượu cần và các trò chơi dân gian khác…

Có thể thấy, mô hình DLCĐ được hình thành đã "thổi làn gió mới" vào chiến lược phát triển du lịch tỉnh Hòa Bình nói chung, huyện Tân Lạc nói riêng. Tuy nhiên, hoạt động DLCĐ đã và đang đặt ra nhiều khó khăn, thách thức mới cho các địa phương, nhất là nguy cơ phát triển một cách ồ ạt, tự phát, thiếu định hướng, làm du lịch "theo phong trào” hay nghèo ý tưởng, chưa tạo ra được những sản phẩm du lịch  độc đáo để hấp dẫn du khách. Chính vì vậy, để DLCĐ thực sự là hướng đi bền vững trong định hướng phát triển du lịch của huyện thời gian tới cần có giải pháp cụ thể hơn nữa, nhất là các giải pháp tổ chức, quản lý du lịch, hỗ trợ vốn, tạo điều kiện liên kết dịch vụ du lịch, nâng cao kỹ năng làm DLCĐ nhân dân. Qua đó, vừa nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ du lịch, nâng cao cuộc sống của người dân, vừa khai thác tối đa và gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Mường Hòa Bình.

Đồng chí Trưởng phòng Văn hóa, Thông tin huyện Tân Lạc cho biết thêm: Thời gian tới, huyện tập trung đầu tư phát triển hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch, hỗ trợ bảo tồn văn hóa phục vụ phát triển sản phẩm du lịch; đồng thời tiếp tục hỗ trợ đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực cho người dân tham gia phát triển du lịch, trong đó ưu tiên là các hộ sống trong khu vực triển khai hoạt động DLCĐ trên địa bàn. Huyện sẽ tập trung đa dạng hóa sản phẩm, tăng cường sự liên kết giữa chính quyền - người dân và doanh nghiệp, đẩy mạnh tổ chức các hoạt động xúc tiến và quảng bá du lịch.