Nghệ nhân ưu tú Bùi Huy Vọng, xã Hương Nhượng (Lạc Sơn) giới thiệu, trao đổi việc học chữ Mường với cán bộ, phóng viên Báo Hòa Bình.

Mới đây, Ban Biên tập Báo Hòa Bình nhận được thư của một độc giả đang sinh sống tại thành phố Birmingham, Vương quốc Anh gửi về. Trong thư có đoạn: Là người con sinh ra và lớn lên tại đất Mường Hòa Bình, hiện phải xa quê và sinh sống nơi đất khách, quê người, tôi rất vui mừng vì hàng ngày được biết mọi thông tin của tỉnh, của quê hương qua các bài viết của Báo Hòa Bình điện tử. Càng xúc động hơn khi biết được người Mường Hòa Bình có chữ viết riêng, được chuyển tải trên chuyên trang tiếng Mường của Báo Hòa Bình điện tử. Từ đó, tôi luôn tự hào khoe với bạn bè người Việt và người dân nơi tôi sinh sống về nền văn hóa Mường Hòa Bình; dạy bảo con cháu biết, hiểu về các phong tục, tập quán của dân tộc mình; dạy con cháu nói và viết chữ dân tộc mình để không bao giờ quên gốc gác, tiếp tục truyền bá nét đẹp văn hóa đồng bào Mường Hòa Bình đến với các nền văn hóa khác trên thế giới.

Xác định tầm quan trọng của việc tuyên truyền về di sản văn hóa Mường thông qua chữ Mường trên con đường bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc hiện nay, Ban Biên tập Báo Hòa Bình đã tham mưu để Tỉnh ủy cho phép nghiên cứu và thực hiện chuyên trang tiếng Mường trên Báo Hòa Bình điện tử. Tháng 4/2017, chuyên trang tiếng Mường của Báo Hòa Bình điện tử chính thức phát hành trên hệ thống internet toàn cầu. Những ngày đầu thực hiện, mặc dù có đội ngũ cán bộ, phóng viên là người dân tộc Mường chiếm hơn 50% biên chế của đơn vị, hầu hết biết nói tiếng Mường nhưng khi tiếp cận với bộ chữ Mường cũng gặp không ít khó khăn. Vì đây là bộ chữ mới do các chuyên gia Viện Ngôn ngữ học thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam phối hợp các nghệ nhân, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Mường nghiên cứu thực hiện trong trong nhiều năm và mới được công bố, chưa có từ điển song ngữ đối chiếu Việt - Mường, Mường - Việt, chưa có sách dạy, học tiếng Mường, chưa có bộ gõ (font) chữ Mường phù hợp, tương thích với các ứng dụng phần mềm điện tử... Trước những khó khăn đó, một mặt Báo Hòa Bình phối hợp, đặt tin, bài biên dịch của các chuyên gia, nghệ nhân văn hóa dân gian Mường, cụ thể là nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Bùi Huy Vọng, xã Hương Nhượng (Lạc Sơn) để đăng tải trên Báo Hòa Bình điện tử; mặt khác cử cán bộ, phóng viên tham gia các lớp bồi dưỡng, học tập chữ Mường do tỉnh mở, mời nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Bùi Huy Vọng trực tiếp tổ chức lớp dạy chữ Mường, hướng dẫn cách viết tin, bài, hiệu đính bằng bộ gõ chữ Mường...

Vừa làm vừa rút kinh nghiệm và hoàn thiện, chuyên trang tiếng Mường của Báo Hòa Bình điện tử đã nhận được nhiều sự quan tâm, động viên, khích lệ của lãnh đạo tỉnh, sự chia sẻ, góp ý của các chuyên gia Viện Ngôn ngữ học và các nghệ nhân, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Mường của tỉnh, chuyên trang tiếng Mường của Báo Hòa Bình điện tử dần tạo được dấu ấn trong lòng bạn đọc. Hiện nay, chuyên trang tiếng Mường có 2 phiên bản chính: Bài viết bằng chữ Mường và video clip tiếng Mường. Bình quân mỗi ngày sản xuất từ 3 - 5 tin, bài chữ Mường, mỗi tuần thực hiện 1 video clip tiếng Mường. Từ chỗ phụ thuộc hoàn toàn vào các chuyên gia biên dịch tiếng Mường, đến nay Tòa soạn đã có đội ngũ cán bộ, phóng viên chủ động sáng tác các tác phẩm báo chí bằng chữ, tiếng Mường. Các tin, bài, video clip được thực hiện đơn giản, gần gũi với đời sống của người Mường Hòa Bình giúp bạn đọc dễ hiểu, dễ tiếp cận.

Đánh giá về hiệu quả chuyên trang tiếng Mường của Báo Hòa Bình điện tử, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Bùi Huy Vọng khẳng định: Đồng hành cùng chữ Mường trên con đường phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, thời gian qua, Báo Hòa Bình điện tử đã truyền tải những tinh hoa, giá trị văn hóa dân tộc, góp phần khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, phát huy vai trò của Nhân dân trong việc bảo tồn, gìn giữ, phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Thông qua chuyên trang tiếng Mường của Báo Hòa Bình điện tử, các dân tộc trên thế giới được biết nhiều hơn đến nền văn hóa Hòa Bình, văn hóa Mường của tỉnh Hòa Bình. Từ việc giới thiệu, quảng bá chữ Mường đã giúp các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian của tỉnh, trong nước và thế giới ghi chép lại mọi mặt của đời sống văn hóa như mo Mường, các làn điệu dân ca, tri thức dân gian của dân tộc Mường; ghi chép, lưu giữ tiếng Mường đúng với bản sắc mà không lo bị "tam sao thất bản” do truyền khẩu…

Đỗ Quyên