Xã Tự Do (Lạc Sơn) phát triển các CLB cồng chiêng, dân ca góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
(HBĐT) - Sau 10 năm (2005 - 2015) thực hiện Quyết định số 308/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, nghị quyết số 09/NQ-HU của Huyện ủy Lạc Sơn về thực hiện nếp sống văn minh (NSVM) trong việc cưới, việc tang và lễ hội đã từng bước đẩy lùi các hủ tục lạc hậu; bảo tồn, giữ gìn và phát huy tốt các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc góp phần hoàn thành tiêu chí văn hóa về xây dựng NTM ở vùng đất Mường Vang.
Là vùng đất Mường cổ, do vậy, huyện Lạc Sơn vẫn còn lưu giữ nhiều nét văn hoá truyền thống đặc trưng của dân tộc. Tuy nhiên, trong đó vẫn tồn tại những hủ tục lạc hậu, nhất là trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Theo nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Bùi Huy Vọng (xã Hương Nhượng), phong tục, tập quán xuất phát từ xã hội phong kiến tồn tại từ hàng nghìn đời nay trong cuộc sống của người dân. Không thể phủ nhận những phong tục, tập quán tốt đẹp cần được giữ gìn và phát huy. Nhưng bên cạnh đó, có những hủ tục lạc hậu cần phải loại bỏ. Ví như trong tang ma của người Mường ở vùng Mường Vang xưa kia ngoài việc tổ chức tốn kém còn bị ràng buộc bởi những quan niệm cổ hủ, lạc hậu, như khi có người chết người ta thường để thi hài trong nhà từ 3 - 4 ngày mới đem chôn. Đó là đối với những gia đình khá giả, còn đối với các gia đình nghèo không có tiền mua trâu, bò về làm cỗ mời ông Mo đến làm lễ cúng thì thi hài người chết có khi để trong nhà 3 - 4 năm, thậm chí có nhà để đến... 10 năm.
Chuyện tang ma đã tốn kém nhưng chuyện cưới xin còn tốn kém hơn. Theo nhà nghiên cứu văn hoá Bùi Huy Vọng, trước đây người ta thường thách cưới cao bằng hiện vật có giá trị. Ngoài ra phải tuân thủ nhiều tục lệ phiền phức như dạm hỏi, dạm ngõ, ăn hỏi, hẹn ngày..., sau đó mới tổ chức hôn lễ; việc tảo hôn còn xảy ra phổ biến; đám cưới diễn ra trong nhiều ngày, ăn uống linh đình, tốn kém đã làm cho nhiều gia đình, cặp vợ chồng lâm vào cảnh nợ nần, đói nghèo... sau khi cưới.
Nhận thức rõ được tầm quan trọng thay đổi tư duy cũ, loại bỏ hủ tục lạc hậu trong xây dựng NSVM, những năm qua, BCĐ Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH đã tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn thành lập BCĐ theo tinh thần Nghị quyết số 09 của Huyện ủy Lạc Sơn về thực hiện NSVM trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Trong đó đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện NSVM trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Nhờ vậy đã làm thay đổi nhận thức, tư tưởng và hành động của nhân dân. Việc thực hiện NSVM trong việc cưới, việc tang và lễ hội đã được 100% xóm, phố trên địa bàn huyện đưa vào các cuộc họp dân để cùng bàn bạc, thảo luận công khai, dân chủ, góp phần từng bước xây dựng nếp sống văn hoá mới trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Những công việc này được tổ chức gọn nhẹ, tiết kiệm, phù hợp với điều kiện của mỗi gia đình. Đến nay, nhiều xã, thị trấn trên địa bàn huyện có 100% xóm, phố thực hiện NSVM trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Điển hình như các xã Vũ Lâm, Liên Vũ, Nhân Nghĩa, thị trấn Vụ Bản... Tại các địa phương, việc cưới được tổ chức bảo đảm theo Luật Hôn nhân và Gia đình, vừa giữ được bản sắc văn hóa dân tộc. Hình thức tổ chức cưới được vận dụng hợp lý. Các hủ tục lạc hậu như ép hôn, tảo hôn, thách cưới, nghi thức rườm rà trước và trong khi tổ chức đám cưới đã dần được loại bỏ. Việc tổ chức tang ma không còn để thi hài người chết quá 48 tiếng. Việc phúng, viếng đơn giản, tiết kiệm nhưng vẫn đảm bảo trang trọng, ý nghĩa. Tình trạng ăn uống lãng phí, gây mất vệ sinh không còn xảy ra, nhân dân đã ý thức được việc cần thiết tổ chức tang lễ văn minh, tiết kiệm. Việc rải vàng mã, tiền âm phủ... gây mất vệ sinh môi trường, ảnh hưởng mỹ quan không còn xảy ra. Cúng bái, mê tín dị đoan trong đám tang cơ bản được hạn chế.
Hoạt động lễ hội ngày càng được tổ chức tốt hơn. Phần lễ thực hiện trang nghiêm, linh thiêng. Công tác an ninh được đảm bảo, tệ nạn cờ bạc, mê tín dị đoan... không xảy ra. Hiện tượng đốt vàng mã gây tốn kém và ô nhiễm môi trường dần được loại bỏ. Các hình thức dâng hương được thực hiện phù hợp với thuần phong mỹ tục. Phần hội được tổ chức với nhiều nét văn hoá dân gian độc đáo như biểu diễn cồng chiêng, hát đúm, bộ mẹeng, đánh đu, đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ, đánh mảng, đi cà khoeo... Các hủ tục lạc hậu được đẩy lùi; các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, giữ gìn và phát triển đã góp phần xây dựng ĐSVH mới ở cơ sở; từng bước hoàn thành chỉ tiêu văn hóa về xây dựng NTM các xã, thị trấn vùng đất Mường Vang.
Mạnh Hùng
Phát triển bởi ICT GROUP.
.jpg)
