Với phương châm phải triệt phá toàn bộ tổ chức, đường dây tội phạm ma túy, bắt giữ đối tượng chủ mưu, cầm đầu, ngăn chặn từ sớm, từ xa, thời gian qua, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Bộ Công an đã phối hợp các cơ quan, ban, ngành mở các đợt cao điểm tuyên truyền, tấn công, trấn áp tội phạm ma túy trên ba tuyến biên giới; chỉ đạo toàn lực lượng tổ chức phòng chống ma túy theo ba lớp và điều tra cơ bản xuyên suốt theo năm lĩnh vực.

Trước những tác động của tình hình tội phạm ma túy quốc tế và khu vực, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở nước ta tiếp tục có những diễn biến phức tạp, nhất là sau khi dịch Covid-19 được kiểm soát. Các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động, triệt để lợi dụng khoa học, công nghệ nhằm đối phó với sự kiểm soát của lực lượng chức năng.

Tội phạm ma túy tiến hành vận chuyển trái phép ma túy bằng nhiều hình thức tinh vi hơn như: Vận chuyển qua đường hàng không và bưu điện, đường biển; lợi dụng sự tiến bộ của khoa học-công nghệ như sử dụng phương thức thanh toán giao dịch bằng thẻ ngân hàng quốc tế, sử dụng tiền ảo, liên lạc qua mạng xã hội để thực hiện các hành vi phạm tội, gây khó khăn cho công tác phát hiện, điều tra, xử lý.

Cùng với đó, tình hình mua bán trái phép chất ma túy và tổ chức, chứa chấp, lôi kéo người khác sử dụng trái phép ma túy vẫn gia tăng. Theo thống kê, hiện toàn quốc có tổng số người nghiện, người bị quản lý sau cai nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy là hơn 262 nghìn người. Tình hình tổ chức, chứa chấp, lôi kéo người khác sử dụng trái phép ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp.

Thượng tá Hoàng Tâm Hiếu, Phó Cục trưởng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04) cho biết: Qua một số vụ án điển hình cho thấy, tội phạm ma túy luôn luôn tìm mọi thủ đoạn để che giấu, tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng cũng như lẩn trốn sau khi đường dây, đồng bọn bị phát hiện bắt giữ.

Nhất là những đối tượng, đường dây tội phạm hoạt động có tổ chức, xuyên quốc gia, liên quan đến nhiều lĩnh vực. Để đấu tranh đạt hiệu quả với tội phạm ma túy, C04 thường xuyên phối hợp, hiệp đồng tác chiến giữa lực lượng công an với Bộ đội Biên phòng, cảnh sát biển, hải quan; tạo thế trận thống nhất, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện, hàng hóa qua lại biên giới, cửa khẩu, đường mòn, lối mở và tại các cảng hàng không, cảng biển. Tăng cường phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn ma túy ngay từ khu vực biên giới, cửa khẩu và trên biển.

Đồng thời tăng cường, mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong phòng chống và kiểm soát ma túy, nhất là hợp tác với lực lượng phòng chống ma túy các quốc gia có chung đường biên giới với Việt Nam. Nội dung hợp tác không chỉ dừng lại ở trao đổi thông tin mà còn cần phải xác lập các chuyên án chung, cử các tổ công tác sang nước bạn để phối hợp đấu tranh, triệt phá tận gốc các đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy; ngăn chặn từ sớm, từ xa nguồn ma túy thẩm lậu vào Việt Nam. Kết quả, 5 năm gần đây, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy toàn quốc đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị chức năng phát hiện đấu tranh hơn 120 nghìn vụ phạm tội về ma túy, bắt giữ hơn 180 nghìn đối tượng, thu giữ gần 5,5 tấn heroin, 7,5 triệu viên ma túy tổng hợp...

Cùng với việc đấu tranh, bóc gỡ các đường dây, ổ nhóm ma túy, với phương châm "giảm cầu để cắt cung”, lực lượng công an đã phối hợp chính quyền địa phương, ngành chức năng để xây dựng và nhân rộng các mô hình trong công tác phòng chống ma túy. Điển hình như Nghệ An là tỉnh làm tốt công tác phòng ngừa, đấu tranh quyết liệt với tội phạm ma túy. Đầu năm 2022, Công an tỉnh triển khai đề án xây dựng "Xã biên giới sạch về ma túy” tại 27/27 xã biên giới, với mục tiêu làm sạch ma túy ở tất cả các xã biên giới, tạo vành đai ngăn ma túy thẩm lậu vào địa bàn.

Chỉ sau 6 tháng triển khai, cơ bản làm sạch ma túy tại 26/27 xã biên giới; góp phần quan trọng tạo nên "lá chắn”, "vành đai biên giới” sạch về ma túy, ngăn chặn ma túy xâm nhập vào địa bàn. Được biết năm 2023, Công an tỉnh Nghệ An tiếp tục mở rộng vành đai biên giới sạch ma túy, hướng tới mục tiêu xây dựng Huyện biên giới sạch về ma túy; góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược đưa Nghệ An ra khỏi diện địa bàn phức tạp về ma túy của cả nước.

Tại Đồng Tháp, với phương châm phòng chống tội phạm và tệ nạn ma túy từ cơ sở, lấy quần chúng nhân dân làm nòng cốt phòng ngừa ngay từ cộng đồng, khu dân cư, Công an tỉnh đã triển khai mô hình "Quản lý, giáo dục, giúp đỡ người nghiện ma túy tại cộng đồng” từ năm 2018 đến nay. Để triển khai mô hình, lực lượng công an tiến hành rà soát, thống kê số người nghiện ma túy trên địa bàn, tham mưu ủy ban nhân dân cấp xã ban hành kế hoạch thực hiện; nhất là thành lập tổ công tác cai nghiện ma túy, tổ công tác quản lý, giáo dục người nghiện ma túy, tổ thanh niên tình nguyện tuần tra giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn do cán bộ chủ chốt xã làm tổ trưởng.

Định kỳ hằng tháng, công an xã chủ trì phối hợp các ngành, tổ chức chính trị-xã hội tiếp xúc, gặp gỡ đối tượng, nắm bắt tâm tư, tình cảm người nghiện. Thông qua sinh hoạt tổ, câu lạc bộ để tiếp xúc, tuyên truyền đối với người nghiện ma túy về hậu quả, tác hại của ma túy, các chính sách có liên quan đến việc cai nghiện ma túy. Vận động nhân dân tham gia tố giác tội phạm, phát giác người nghiện ma túy. Đến nay, mô hình đã nhân rộng tại 121/143 xã, phường, thị trấn, thành lập 308 tổ công tác với hơn hai nghìn thành viên tham gia. Nhờ đó, từ đầu năm 2020 đến nay, địa bàn tỉnh Đồng Tháp không hình thành tụ điểm phức tạp về ma túy.

Còn tại tỉnh Hòa Bình, mô hình "Khu dân cư, cơ quan giáp ranh an toàn về an ninh trật tự và phòng chống tội phạm về ma túy” được triển khai tại phường Quỳnh Lâm và phường Đồng Tiến, thành phố Hòa Bình. Đây là địa bàn giáp ranh có cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone. Hằng ngày, có hàng trăm bệnh nhân đến uống thuốc Methadone nhưng nhiều người nghiện vừa uống Methadone, vừa sử dụng trái phép chất ma túy; một số đối tượng lợi dụng mở quán bán nước vỉa hè hoặc thuê nhà ở khu vực lân cận bán ma túy.

Mô hình thành lập đã phát huy tinh thần đoàn kết, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trong đó công an hai phường đóng vai trò tham mưu, triển khai các biện pháp công tác dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn của công an tỉnh. Công an các xã, phường thường xuyên gọi hỏi, răn đe, giáo dục, cảm hóa hơn 200 lượt người nghiện ma tuý, lập 128 hồ sơ quản lý giáo dục tại xã, phường, lập 46 hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc...

Với việc triển khai đồng bộ các biện pháp đấu tranh phòng chống tội phạm, tệ nạn ma túy đã từng bước ngăn chặn, kiềm chế tội phạm và tệ nạn ma túy, hạn chế các điều kiện, nguyên nhân phát sinh tội phạm, tệ nạn xã hội; góp phần kéo giảm ít nhất 5% tội phạm về trật tự xã hội hằng năm và làm giảm số đối tượng truy nã do Bộ Công an đề ra.