Mặc dù không phải là hoạt động tội phạm mang tính nổi bật, tuy nhiên, do tính chất, mức độ hành vi phạm tội của các đối tượng tội phạm mua bán người (MBN) mang yếu tố nguy hiểm, phức tạp, hoạt động có tổ chức, theo đường dây khép kín, phương thức, thủ đoạn tinh vi, khó phát hiện, khó đấu tranh nên thời gian qua, các cơ quan chức năng thường xuyên phát thông báo nhằm cảnh báo về loại tội phạm này đến người dân.

Vào đầu tháng 11/2024, qua công tác nắm tình hình địa bàn và từ nguồn tin báo, tố giác tội phạm của quần chúng nhân dân, các trinh sát Phòng Cảnh sát hình sự (CSHS), Công an tỉnh phát hiện, bắt giữ thành công nhóm đối tượng trong đường dây MBN dưới 16 tuổi xảy ra tại TP Hòa Bình. Các đối tượng gồm: Nguyễn Lê Thanh Tâm (SN 1995), trú tại số nhà 20/7, đường Phạm Văn Hiển, Phường 5, Quận 8 (TP Hồ Chí Minh); Dương Thị Hoài Vân (SN 1991), trú tại tổ dân phố số 7, thị trấn Ia Kha, huyện Ia Grai (Gia Lai); Dương Thị Thảo Sương (SN 1991), trú tại số 51, Bình Tiên, Phường 7, Quận 6 (TP Hồ Chí Minh); Bàn Mai Pham (SN 1995), trú tại đội 2, thôn Thượng, xã Đồng Tâm, huyện Bắc Quang (Hà Giang).

Theo Thượng tá Nguyễn Tuấn Dũng, Phó trưởng phòng CSHS, trước đó, qua công tác nắm tình hình, các trinh sát phát hiện một nhóm đối tượng thuê 2 phòng nghỉ tại khách sạn Bình Anh 2, thuộc tổ 16, phường Phương Lâm (TP Hòa Bình). Sau khi đến lưu trú tại khách sạn, các đối tượng thường xuyên đến Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh thăm gặp chị Bùi Thị T (SN 1989), trú tại xã Nhân Nghĩa (Lạc Sơn) vừa sinh con. Sau thời gian theo dõi và áp dụng các biện pháp nghiệp vụ, các trinh sát bắt quả tang nhóm đối tượng trên đang thực hiện hành vi MBN dưới 16 tuổi, nạn nhân là bé trai sơ sinh con của chị Bùi Thị T. Qua xác minh ban đầu, xác định đây là nhóm đối tượng nằm trong đường dây MBN liên tỉnh, đang bị lực lượng chức năng các địa phương truy tìm, điều tra trong các vụ việc xảy ra trước đó.

Trên thực tế, qua nắm bắt thông tin của phóng viên, thời điểm trước khi lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ nhóm  đối tượng nói trên, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Trung tâm Y tế các huyện đã xuất hiện một số đối tượng là phụ nữ đến làm quen, đặt vấn đề mua bán trẻ sơ sinh. Người các đối tượng nhắm đến là những sản phụ trẻ tuổi, có hoàn cảnh khó khăn, lỡ mang thai khi chưa đủ điều kiện nuôi dưỡng...

Kể về câu chuyện con gái mình trót mang thai với bạn trai và giấu gia đình, chị Bùi Thị H ở phường Tân Hòa (TP Hòa Bình) vẫn chưa hết bàng hoàng. Bởi trong quá trình con gái chị trở dạ chuẩn bị sinh có đối tượng đến tiếp cận, đặt vấn đề mua cháu bé sau khi sinh với giá 100 triệu đồng. May mắn sau đó gia đình chị biết chuyện và kịp thời ngăn chặn, không để xảy ra tình huống xấu nhất. Chị Bùi Thị H chia sẻ: Thời điểm đó chỉ cần gia đình chúng tôi biết muộn hơn, đến với cháu muộn hơn khoảng 2 tiếng, khi giao dịch mua bán hoàn tất thì gia đình sẽ mất cháu mãi mãi...  

Theo đánh giá của Phòng CSHS, qua công tác đấu tranh phòng ngừa, tuy loại tội phạm MBN không nổi cộm so với các loại tội phạm khác, song đây vẫn là loại tội phạm tiềm ẩn nhiều phức tạp. Với phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, khó phát hiện như lợi dụng phụ nữ, trẻ em ở khu vực nông thôn, miền núi có trình độ học vấn thấp, hoàn cảnh kinh tế khó khăn để lừa họ trốn ra nước ngoài làm việc, sau đó bán cho các đường dây, tổ chức MBN ở các nước sở tại; thông qua các chương trình nhận con nuôi, thu gom trẻ sơ sinh để thiết lập đường dây MBN dưới hình thức lập hồ sơ nhận con nuôi... Như vào tháng 1/2024, thông qua công tác nắm tình hình và từ nguồn tin báo, tố giác tội phạm, lực lượng chức năng Công an tỉnh đã giải cứu 2 nạn nhân tại TP Hòa Bình bị đối tượng Nguyễn Huy Hoàng (SN 2004), trú tại phường Tân Thịnh và Lưu Văn Dũng (SN 2003), trú tại phường Đồng Tiến (TP Hòa Bình) lừa xuất cảnh trái phép sang Campuchia, sau đó bán cho nhóm người nước ngoài làm chủ để ép buộc lao động bất hợp pháp.

Ngoài vụ việc trên, ngày 18/6/2024, cơ quan chức năng của tỉnh đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giữ hình sự đối với Bùi Thị Linh (SN 1997), trú tại xã Yên Phú (Lạc Sơn) về hành vi "tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép”. Trước đó, trong thời gian từ tháng 6 - 8/2022, Linh đã rủ rê, lôi kéo và tổ chức cho 11 người trốn đi nước ngoài trái phép để bán cho nhóm người nước ngoài làm chủ ép buộc lao động trái phép.

Thời gian qua, Công an tỉnh đã nghiêm túc quán triệt, triển khai Quyết định số 193/QĐ-TTg, ngày 9/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình phòng, chống tội phạm MBN giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Đồng thời, để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống loại tội phạm này, ngay từ đầu năm 2024, Phòng CSHS đã xây dựng, triển  khai Kế hoạch số 07/KH-PC02 về phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm MBN. Từ đó, tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo các cơ quan, đoàn thể tuyên truyền về thủ đoạn của tội phạm MBN để người dân nâng cao tinh thần cảnh giác, tích cực tham gia phòng ngừa tại cơ sở.

Tuy nhiên, theo Thượng tá Nguyễn Tuấn Dũng, Phó trưởng phòng CSHS, xác định tội phạm MBN vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp, để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm này, mỗi người dân cần đề cao ý thức cảnh giác, không tin, không nghe theo thông tin của các đối tượng đưa ra để tránh rơi vào "cạm bẫy” của tội phạm MBN. Trong đó, những vụ việc các cơ quan chức năng đấu tranh, làm rõ trong thời gian qua chính là cảnh báo nghiêm túc về sự nguy hiểm của loại tội phạm này.