Khu vực lòng hồ Hòa Bình đứng trước nguy cơ ô nhiễm rác thải, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước từ các hoạt động sinh kế của người dân. (Ảnh chụp tại xóm Hạt, xã Yên Hòa, huyện Đà Bắc).

Nguồn nước mặt sông Đà từ lâu được xác định có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo ANNN không chỉ ở Hòa Bình, mà còn đối với người dân chuỗi đô thị Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai - Miếu Môn - Hà Nội - Hà Đông.

Theo đồng chí Nguyễn Thị Hoa, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hòa Bình: Hiện nay, ngoài việc đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt cho gần 50.000 hộ dân trong tỉnh với khả năng cung cấp từ 17 - 20 nghìn m3 nước/ ngày/đêm, nguồn nước mặt sông Đà còn là nguồn cấp nước đầu vào cho hệ thống xử lý Nhà máy nước sạch Sông Đà (Viwasupco) cấp nước cho hàng trăm nghìn hộ dân thuộc chuỗi đô thị phía Tây Hà Nội. Hơn thế, địa bàn Hòa Bình còn có vai trò đặc biệt quan trọng khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đưa khu vực thành phố Hòa Bình và lòng hồ Hòa Bình vào quy hoạch là khu vực cấp nước sinh hoạt cho vùng Thủ đô. Do vậy, Hòa Bình được xem là khu vực nhạy cảm về ANNN. Chỉ một tác động nhỏ cũng có thể dẫn đến hệ quả lớn về môi trường và ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của hàng triệu người dân.

Vụ việc nguồn cấp nước thô cho Nhà máy xử lý nước Sông Đà bị 3 đối tượng đổ trộm hàng trăm lít chất thải nguy hại vào trung tuần tháng 10/2019 là minh chứng, gây ra tình trạng mất nước sinh hoạt của gần 1 triệu người dân ở các quận, huyện khu vực phía Tây Hà Nội trong nhiều ngày, đồng thời gây tâm lý bất an cho người dân khi an ninh môi trường, ANNN bị xâm phạm...

Bên cạnh đó, cùng với tăng trưởng về phát triển công nghiệp, dịch vụ, số lượng cơ sở chế biến, sản xuất gia tăng, kéo theo đó là lượng chất thải phát sinh tăng theo, đặc biệt là chất thải công nghiệp. Trong khi tại các đô thị chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, hệ thống thoát nước mưa còn chung với nước thải sinh hoạt; nước thải đô thị và nông thôn chưa được thu gom, xử lý. Nước thải xả trực tiếp hoặc chỉ xử lý bằng bể tự hoại sau đó xả ra môi trường qua các dòng suối, hệ thống cống rồi đổ ra sông...

Theo Thượng tá Bùi Việt Hùng, Phó Giám đốc Công an tỉnh, từ thực tế trên, thời gian qua, Công an tỉnh đã tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh và lãnh đạo Bộ Công an tổ chức chỉ đạo, thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch, biện pháp phòng, chống tội phạm lĩnh vực môi trường và vi phạm pháp luật về môi trường. Từ năm 2022 đến nay, lực lượng chức năng Công an tỉnh đã phát hiện 290 vụ vi phạm pháp luật về môi trường; khởi tố và đề nghị khởi tố 4 vụ, xử phạt vi phạm hành chính 286 vụ. Kết quả trên đã giải quyết kịp thời những vấn đề gây bức xúc trong xã hội như ô nhiễm môi trường tại các khu, cụm công nghiệp, khu xử lý chất thải, hủy hoại rừng, vấn đề an toàn, ANNN... Tham mưu ban hành các văn bản quy phạm pháp luật; tập trung nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo các ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền địa phương làm tốt công tác quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên nước tại các dòng sông, suối trên địa bàn.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh có 39 sông, suối lớn nhỏ với chiều dài từ 10km trở lên, thuộc lưu vực của 3 hệ thống sông lớn (sông Đà, sông Mã, sông Đáy), tổng lưu lượng dòng chảy bình quân khoảng 5 tỷ m3 nước/năm. Ngoài việc khai thác lượng nước mặt để phục vụ sản xuất, hàng năm, hệ thống sông, suối cung cấp khoảng 23 triệu m3 phục vụ sinh hoạt. Tuy vậy, vấn đề đảm bảo ANNN cũng có nhiều nguy cơ, tác động, ảnh hưởng tiêu cực từ sự phát triển kinh tế - xã hội; ý thức trách nhiệm trong bảo vệ nguồn nước của một bộ phận người dân chưa cao.

Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường, thời gian qua, Công an tỉnh đã tiếp nhận, xác minh, điều tra, xử lý 27 vụ vi phạm về xả nước thải vượt quá quy chuẩn, tiêu chuẩn cho phép, gây ô nhiễm môi trường, tác động xấu đến ANNN; xử phạt tổng số tiền hơn 1,2 tỷ đồng. Điển hình là lập hồ sơ, đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định xử phạt 425 triệu đồng đối với Công ty cổ phần tre, gỗ Hải Hiền, Khu công nghiệp Bình Phú (thành phố Hòa Bình) về hành vi xả khí thải, nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật cho phép ra môi trường... Ngoài ra, Công an tỉnh phối hợp cơ quan chức năng yêu cầu các doanh nghiệp, đơn vị khẩn trương triển khai các biện pháp xử lý, khắc phục sự cố đối với 2 vụ việc tiềm ẩn, nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường. Không để tình hình diễn biến phức tạp, làm ô nhiễm nguồn nước, tác động xấu, tiêu cực tới hoạt động sản xuất, sinh hoạt, gây bức xúc trong nhân dân. 

Mạnh Hùng