Thời kỳ này, Quốc hội nước ta cùng với dân tộc trải qua nhiều khó khăn để thực hiện sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong năm 1946, Quốc hội đã có những hành động quyết liệt để đoàn kết, thống nhất dân tộc, chống thù trong, giặc ngoài, xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng. 

Kỳ họp thứ nhất khai mạc ngày 2/3/1946 tại Nhà hát lớn Hà Nội, Quốc hội đã thực hiện những nhiệm vụ của cơ quan quyền lực cao nhất của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Kỳ họp diễn ra trong vòng 4 tiếng, Quốc hội đã nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh đại diện cho Chính phủ khai mạc và báo cáo những công việc đã làm trong thời gian trước đó; biểu quyết thông qua danh sách các thành viên Chính phủ liên hiệp kháng chiến gồm 12 người, lập ra cố vấn đoàn, kháng chiến ủy viên hội; bầu Ban thường trực Quốc hội. Đồng thời, tại Kỳ họp thứ nhất, để tập hợp các lực lượng đại diện các đảng phái, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị và được toàn thể Quốc hội chấp nhận mở rộng thành phần Quốc hội thêm 70 đại biểu Việt Quốc, Việt Cách không qua bầu cử. Như vậy, tổng số đại biểu Quốc hội khóa I nâng lên thành 403 đại biểu. 

Kỳ họp thứ 2 tổ chức từ ngày 28/10 - 9/11/1946, vai trò của Quốc hội được thể hiện rõ nét hơn qua việc thực hiện những nhiệm vụ quan trọng về đối nội, đối ngoại. Cụ thể, các đại biểu Quốc hội đã chất vấn Chính phủ, Ban Thường trực Quốc hội nhiều vấn đề thuộc các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, quân sự, kinh tế, tài chính, nội vụ, việc ký kết Hiệp định sơ bộ Việt - Pháp ngày 6/3/1946, cuộc đàm bán Fontainbleau đi đến bản thỏa hiệp tạm thời ngày 14/9/1946. Tại kỳ họp này, Quốc hội đã thảo luận và thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Hiến pháp năm 1946 với 240/242 đại biểu biểu quyết tán thành. Bản Hiến pháp phản ánh bản chất dân chủ của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Tuy nhiên, do hoàn cảnh chiến tranh lan rộng, việc chuẩn bị kháng chiến rất khẩn trương, việc bầu Nghị viện nhân dân theo quy định của Hiến pháp năm 1946 chưa thể tổ chức được. Quốc hội lập hiến do toàn dân bầu ra ngày 6/1/1946 trở thành Quốc hội lập pháp và kéo dài nhiệm kỳ hoạt động khóa I đến năm 1960. 

Giai đoạn 1946 - 1954, Quốc hội đã cùng với Nhân dân thực hiện sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc, thực hiện cuộc chiến tranh toàn dân, toàn diện, quyết liệt trên các mặt trận quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa. Ban Thường trực Quốc hội luôn ở bên cạnh Chính phủ để bàn bạc, tham gia ý kiến về các chủ trương, chính sách lớn và giám sát phê bình Chính phủ về mọi công việc kháng chiến. Đây là nét rất đặc biệt của Quốc hội Việt Nam trong giai đoạn này - Quốc hội kháng chiến. 

Giai đoạn 1954 - 1960, theo Hiệp định Giơnevơ, đất nước ta tạm thời chia làm 2 miền Bắc - Nam. Trong bối cảnh đó, Quốc hội cùng với Nhân dân tiến hành 2 nhiệm vụ chiến lược cách mạng: vừa xây dựng XHCN vừa tiếp tục đấu tranh chống đế quốc Mỹ. 

Quốc hội khóa I diễn ra 14 năm, tổ chức 12 kỳ họp và xem xét, thông qua Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959; 16 đạo luật và 50 nghị quyết.