Chúng tôi trở lại Khoan Dụ vào những ngày thu Tháng Tám lịch sử, khi người dân nơi đây đang tưng bừng các hoạt động chào mừng Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Đồng chí Đinh Công Tiến, Chủ tịch UBND xã Khoan Dụ thuộc lòng sự kiện thành lập tổ Đảng đầu tiên trên địa bàn xã kể: Thực hiện chủ trương phát triển cơ sở cách mạng, tháng 12/1930, chi bộ Đảng ở Thanh Khê - Trung Trữ (thuộc huyện Gia Khánh - Ninh Bình) phân công đồng chí Hoàng Tường - một đảng viên của chi bộ lên hoạt động, xây dựng cơ sở cách mạng tại làng Hoàng Đồng, xã Khoan Dụ, thuộc châu Lạc Thủy. Đồng chí Hoàng Tường đã bắt mối, tuyên truyền cho những thanh niên công giáo có học thức, tinh thần yêu nước và tư tưởng tiến bộ đang theo học tại nhà xứ Khoan Dụ. Được tuyên truyền, những thanh niên này đã tiếp thu ánh sáng cách mạng của Đảng và trở thành cơ sở tin cậy của chi bộ. Sau một thời gian hăng hái hoạt động, các thanh niên này được kết nạp vào Đảng. Sau khi kết nạp Đảng cho các thanh niên yêu nước, tiến bộ, chi bộ Thanh Khê - Trung Trữ quyết định thành lập tổ Đảng Hoàng Đồng gồm 5 đồng chí, do đồng chí Hoàng Tường làm tổ trưởng. Tổ Đảng Hoàng Đồng được thành lập chính là tổ Đảng đầu tiên của huyện Lạc Thủy và cũng là tổ Đảng đầu tiên được thành lập trong toàn tỉnh.

Đồng chí Đinh Thị Phương, Phó Ban Tuyên giáo Huyện ủy Lạc Thủy cho biết: Sơ lược lại truyền thống cách mạng của huyện, gần 90 năm qua, thời kỳ 1930-1939 là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của xã Khoan Dụ và huyện Lạc Thủy. Mặc dù năm 1931, tổ Đảng đã bị truy quét song tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân huyện Lạc Thủy không bị khuất phục, từ hoạt động mở lớp dạy học, bí mật gây dựng cơ sở cách mạng của các thầy giáo thuộc xứ đạo, hoạt động viết truyền đơn đòi giảm sưu thuế, đòi quyền tự do dân chủ những năm 1930 thực sự bùng lên mạnh mẽ trong cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Từ mùa thu lịch sử ấy, trải qua 2 cuộc kháng chiến vĩ đại và bước vào công cuộc xây dựng đất nước, nhân dân Khoan Dụ luôn phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Chia sẻ về điều này, đồng chí Chủ tịch UBND xã tự hào: Những kết quả đó chứa đựng tinh thần cách mạng, truyền thống vẻ vang của nhân dân và vai trò, trách nhiệm của mỗi đảng viên. Nhờ vậy, đời sống KT-XH của xã ngày một tiến bộ và đổi mới. Năm 2019, thu nhập bình quân  ước đạt 42 triệu đồng/người, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 7,16%. Xã đã phấn đấu hoàn thành về đích nông thôn mới.