Giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức hàng năm nhằm giáo dục truyền thống đạo lý "Uống nước nhớ nguồn” và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, hướng về nguồn cội, tri ân công đức tổ tiên. Ảnh: P.V
Từ huyền thoại "bọc trăm trứng”, người dân Việt Nam đều nhận nhau là anh em, có chung cội nguồn, chung dòng máu Lạc Hồng và có chung Quốc Tổ là các Vua Hùng. Dân tộc Việt Nam khởi nguồn từ thời đại Hùng Vương, khi các Vua Hùng dựng nước Văn Lang. Người Việt tôn vinh các Vua Hùng là thủy tổ, truyền thống thờ cúng được duy trì qua nhiều thế hệ, trở thành tín ngưỡng tổ tiên thiêng liêng. Tín ngưỡng này gắn kết cộng đồng, tạo động lực bảo vệ đất nước trước thiên tai và giặc ngoại xâm.
Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, Nhà nước đặc biệt quan tâm bảo tồn Đền Hùng. Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc lệnh năm 1946 quy định Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày lễ. Năm 1954, Bác Hồ thăm Đền Hùng, Bác căn dặn: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Năm 2007, Quốc hội chính thức công nhận ngày 10/3 âm lịch là ngày nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương.
Ngày nay, Giỗ Tổ Hùng Vương là Quốc lễ, tổ chức theo quy định của Chính phủ. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương vẫn giữ vị trí thiêng liêng trong đời sống tinh thần người Việt, hun đúc lòng tự hào dân tộc, nhắc nhở con cháu về truyền thống "Uống nước nhớ nguồn”. Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày để cả dân tộc tưởng nhớ, biết ơn tiền nhân đã có công sinh thành giống nòi; khai mở bờ cõi, tạo dựng hình hài đất nước. "Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba” - câu ca đã đi vào tâm khảm thiêng liêng của mỗi người Việt Nam, một hình thức truyền khẩu cho truyền thống thờ cúng để mỗi người dân đất Việt từ bao đời nay coi ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là sự tưởng nhớ, là sự trở về với cội nguồn dân tộc.
Tri ân công đức tổ tiên, ngàn đời nay, người Việt lập đền thờ và thờ cúng bậc Tổ chung của mình - các Vua Hùng tại non thiêng Nghĩa Lĩnh (xã Hy Cương, thành phố Việt Trì). Các ngôi Đền Hạ, Đền Trung, Đền Thượng, Đền Giếng thuộc Khu di tích lịch sử Đền Hùng ra đời gắn với quá trình phát triển của các làng xã quanh khu vực. Từ đỉnh núi Hùng - trung tâm thờ tự các Vua Hùng đầu tiên này, theo dòng chảy thời gian, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương dần dần lan tỏa tới các địa phương khác. Theo số liệu thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, hiện nay trong cả nước có 1.417 di tích thờ Hùng Vương và vợ con, tướng lĩnh thuộc thời đại Hùng Vương. Riêng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ có 345 di tích gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, trong đó có 249 di tích đang thờ tự. Phú Thọ là tâm điểm của thực hành tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương với những hoạt động lễ hội diễn ra trang nghiêm, thành kính tại các ngôi đền trên núi Hùng và các di tích thờ Hùng Vương ở tỉnh, thu hút hàng triệu đồng bào cả nước và kiều bào tham gia trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng hàng năm. Không chỉ ở trong nước mà cộng đồng người Việt Nam ở một số quốc gia trên thế giới cũng lập đền thờ các Vua Hùng. Việc thờ cúng Hùng Vương đã ăn sâu, lan tỏa rộng khắp, nơi đâu có người Việt sinh sống thì tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên - thờ các Vua Hùng được người Việt tôn vinh và thờ tự.
Nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, biết ơn sâu sắc các Vua Hùng và các bậc tiền nhân đã có công dựng nước, giữ nước; giáo dục truyền thống đạo lý "Uống nước nhớ nguồn” và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc hướng về nguồn cội, tri ân công đức tổ tiên, năm 2025, UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ với quy mô cấp tỉnh từ ngày 29/3 - 7/4/2025 (tức từ ngày 1 - 10/3 năm Ất Tỵ) tại thành phố Việt Trì, Khu di tích lịch sử Đền Hùng và các huyện, thị xã , thành phố trong tỉnh. Phần lễ gồm lễ giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân và dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ. Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và dâng hoa tại Bức phù điêu "Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sỹ Đại đoàn quân Tiên Phong”. Lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng của các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Phú Thọ.
Phần hội Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ gồm chương trình nghệ thuật khai mạc Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ 2025 với chủ đề "Linh thiêng nguồn cội - Đất Tổ Hùng Vương”; Hội trại văn hóa và tổ chức trưng bày, quảng bá, giới thiệu sản phẩm; Liên hoan văn nghệ quần chúng và dân ca Phú Thọ; Trưng bày hiện vật, di sản tư liệu thế giới, sách báo, tư liệu ảnh; Hội thi gói, nấu bánh chưng, giã bánh giầy; Trình diễn hát Xoan làng cổ; Giải bơi chải Việt Trì mở rộng; Trình diễn văn hóa dân gian lễ hội đường phố tại thành phố Việt Trì; Hội chợ thương mại và trưng bày sản phẩm OCOP Phú Thọ; Trưng bày các tác phẩm văn học - nghệ thuật; Biểu diễn nghệ thuật ca múa nhạc dân gian, rối cạn và các tích trò văn hóa dân gian; Giải bóng chuyền các đội mạnh toàn quốc Cúp Hùng Vương; Giải bóng đá phong trào Cúp Hùng Vương; Sự kiện "Sắc màu du lịch Đất Tổ - Phú Thọ năm 2025”; Hội nghị giới thiệu, quảng bá các loại hình sản phẩm dịch vụ du lịch, các tour du lịch trên địa bàn tỉnh phục vụ du khách tham dự Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ... và nhiều hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch khác.
Có thể khẳng định, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương có sức lan tỏa vô cùng mạnh mẽ, có đủ khả năng hòa mình trong dòng chảy của văn hóa thế giới. Xuyên suốt chiều dài lịch sử hàng nghìn năm, Giỗ Tổ, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã và đang trở thành điểm tựa tâm linh, giá trị văn hóa truyền thống, sợi dây kết nối bền chặt để "cả nước hướng về Đền Hùng và từ Đền Hùng nhìn ra cả nước”, con Lạc cháu Hồng chung vai góp sức gìn giữ, phát triển trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, thỏa ước nguyện của các bậc tiền nhân.
Phát triển bởi ICT GROUP.
