Nhiều chuyên gia cho rằng với quy định tính giá cơ sở dựa trên giá nhập khẩu bình quân 30 ngày là điều lạc hậu so với sự biến động của thị trường hiện nay. Bằng chứng là hai cơ hội giảm giá trong tháng 6 và đầu tháng 8 đã trôi qua.

Cuối tuần qua, giá dầu thô lại đang giảm nhưng khó tạo ra cơ hội giảm giá xăng dầu với cách tính giá hiện nay.

30 ngày không thực tế

Công thức tính dựa vào giá nhập khẩu bình quân 30 ngày xem ra không hợp lý, bởi 30 ngày là khoảng thời gian dài nên điều chỉnh trong nước thường không theo kịp thế giới. Chẳng hạn như trong tháng 6 lẽ ra đã có thể giảm giá trong nước nhưng sau một thời gian chần chừ, giá thế giới tăng trở lại, cơ hội của người tiêu dùng bị trôi qua.

Đành rằng cần phải có quy định bắt buộc dự trữ lưu thông nhưng nên uyển chuyển thay vì thụ động như hiện nay. Hơn nữa, gần như việc giám sát và chế tài các doanh nghiệp đầu mối trong công tác dự trữ lưu thông này bị bỏ lơ. Điển hình là trong đợt giá xăng dầu thế giới tăng cao hồi tháng 2, tháng 3, nhưng giá trong nước bị kềm giữ, nhiều đầu mối đã không nhập hàng gây nên hiện tượng khan hiếm khắp vùng đồng bằng sông Cửu Long và một số tỉnh phía Bắc.

Vừa rồi chính Bộ Công thương cũng thừa nhận một số đầu mối không tuân thủ hạn ngạch nhập khẩu xăng dầu, nhưng rồi cũng chẳng có biện pháp chế tài nào đưa ra. Lâu nay các đầu mối lớn vẫn kêu rằng một số đơn vị chỉ nhập hàng về bán khi thấy có lợi, còn khi tính toán lỗ thì không nhập.

Như vậy, quy định về dự trữ lưu thông có mang tính hình thức và dẫn đến sự méo mó về giá khi so sánh giữa thế giới và trong nước? Bất hợp lý này không chỉ xảy ra khi giá thế giới giảm mà cả khi giá thế giới tăng, trong nước cũng không điều chỉnh theo kịp, nhiều lần để khoản chênh lệch quá xa nên khi điều chỉnh tăng ở biên độ lớn đã tạo ra cú sốc cho người tiêu dùng, không chỉ gây xáo trộn thị trường mà còn là tiền đề làm lạm phát tăng cao.

Rối rắm cách tính

Câu hỏi đặt ra là so sánh giữa giá cơ sở được tính này với giá bán lẻ có thể kết luận doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu lỗ hay chưa? Câu trả lời là chưa. Điều này cũng được một số doanh nghiệp xác nhận với Tuổi Trẻ. Chẳng hạn, ngày 12-8 khi liên bộ Tài chính - Công thương công bố mức chênh lệch giữa giá cơ sở với giá bán lẻ hiện tại của mặt hàng xăng A92 là 400 đồng thì có doanh nghiệp tính toán chỉ chênh lệch 100 đồng hoặc hòa vốn.

Công thức tính giá cơ sở này không thể là mẫu số chung cho tất cả doanh nghiệp bởi mỗi nơi có cách điều hành và chi phí quản lý khác nhau. Lãnh đạo Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex) cũng như lãnh đạo Công ty TNHH một thành viên Dầu khí TP.HCM (Saigon Petro) trong lần trả lời phỏng vấn Tuổi Trẻ trước đây đều thừa nhận việc này.

Công thức được Bộ Tài chính đưa ra nhằm cung cấp thông tin cho người tiêu dùng hiểu giá xăng dầu được hình thành ra sao, nhưng có nhiều dữ liệu khiến người đọc càng băn khoăn. Rất khó hiểu nếu chi phí định mức quy định là 600 đồng, nhưng doanh nghiệp lại chi hoa hồng cho đại lý đến 800 đồng, có lúc đến 1.200 đồng. Lợi nhuận định mức quy định là 300 đồng, vậy có thể hiểu trong bất kỳ tình huống nào doanh nghiệp cũng lãi tối thiểu 300 đồng/lít xăng?

Mà nếu đã quy định cả mức lãi tối thiểu thì mức tối đa nào là hợp lý? Liệu cách tính này có mang tính hình thức không, có bỏ lọt khoản nào không khi mà trước đây các doanh nghiệp kêu lỗ, nhưng sau đó lại có lãi hàng nghìn tỉ đồng? Còn bảo hiểm và chi phí vận chuyển là những thứ doanh nghiệp có quyền đàm phán một cách linh động tùy thời điểm, tùy hợp đồng lớn nhỏ và cũng tùy hình thức mua hàng theo chuyến hay mua kỳ hạn... sao lại cố định?

Nếu hiểu rằng công thức tính giá cơ sở này dùng để tham chiếu mỗi lần điều chỉnh giá xăng dầu thì nó phải sát với thực tế hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Kết quả tính toán dựa theo công thức do cơ quan quản lý nhà nước đưa ra không trùng khớp với cách tính của doanh nghiệp thì sự tồn tại của nó có ý nghĩa gì?

Người tiêu dùng sẽ không còn thắc mắc vì sao giá thế giới giảm mà trong nước vẫn đứng yên một khi việc điều hành mặt hàng chiến lược này được minh bạch và trước sau như một. Cách điều hành giá xăng dầu hiện nay dù cố gắng chứng minh đã theo cơ chế thị trường nhưng rõ ràng sự can thiệp mang tính hành chính vẫn ảnh hưởng phần lớn hoạt động kinh doanh. Có cách giải thích rằng trong những lúc giá thế giới biến động thì Nhà nước phải can thiệp. Nhưng thử hỏi bao lâu nay thị trường xăng dầu có lúc nào yên tĩnh? Hiểu được giới hạn của từ “biến động” quả thật khó như mò kim đáy bể.

Ở các nước khác, nhà nước cũng can thiệp thị trường nhưng tín hiệu rõ ràng, khi nào bắt đầu và khi nào chấm dứt can thiệp. Vì cơ chế vận hành xăng dầu hiện không rõ ràng nên những lúc có lợi chẳng thấy doanh nghiệp nào chủ động đề xuất giảm giá và đá trái bóng sang cho Nhà nước. Nói là vận hành theo nghị định 84 cũng đúng mà cũng không chính xác.

Các doanh nghiệp đầu mối hiện nay đều là doanh nghiệp nhà nước, dù phải thực thi nhiệm vụ như một cánh tay nối dài của Nhà nước nhưng họ vẫn phải kinh doanh có lãi để tồn tại và phát triển. Một khi việc phân vai này chưa rõ ràng thì sự minh bạch vẫn chỉ là giấc mơ và việc vận hành theo cơ chế thị trường cũng chỉ là nói suông. Và phần thiệt vẫn luôn đổ về phía người tiêu dùng.

                                                                       Theo Báo Tuoitre

Các tin khác

Quyết liệt các giải pháp tăng nguồn thu ngân sách

Huyện Tân Lạc phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi thời điểm nắng nóng

Chọn vàng hay bất động sản?

Thủ tướng chỉ thị về triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024

---

Thẩm định mô hình, điển hình tiên tiến tại huyện Kim Bôi, Cao Phong

Ngày 2/5, đoàn công tác do lãnh đạo Ban Thi đua - Khen thưởng (Sở Nội vụ) làm trưởng đoàn đã tổ chức thẩm tra các mô hình, điển hình tiên tiến năm 2024 trên địa bàn huyện Kim Bôi và Cao Phong.

Xử lý nghiêm tập thể, cá nhân làm chậm tiến độ triển khai dự án cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Dự án cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu (đoạn từ Km19+000 - Km53+000 trên địa bàn tỉnh) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và khu vực Tây Bắc. Tuy nhiên tiến độ triển khai chậm, nhất là các thủ tục liên quan đến đất đai, chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, chuyển mục đích sử dụng rừng, cắm mốc, trích đo, giải phóng mặt bằng (GPMB)...

Công khai người nộp thuế nợ thuế đến ngày 31/3/2024

Ngày 25/4, Cục Thuế tỉnh có Công văn số 1991/CTHBI-QLN về việc công khai người nộp thuế nợ thuế.

Khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế cạnh tranh để phát triển

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo kết luận số 179/TB-VPCP, ngày 23/4/2024 về kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình ngày 13/4/2024.

Gìn giữ và phát triển thương hiệu bột sắn dây Nhuận Trạch

Cuối năm 2023, sản phẩm tinh bột sắn dây của Hợp tác xã (HTX) liên kết dịch vụ nông nghiệp và chế biến tinh bột Nhuận Trạch ở thôn Đồng Sẽ, xã Nhuận Trạch (Lương Sơn) được chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao. Đối với người dân địa phương, sắn dây từng là cây trồng giúp bà con cải thiện thu nhập, xóa đói, giảm nghèo. Việc chứng nhận tinh bột sắn dây đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao là tiền đề để các hộ tiếp tục giữ gìn và phát triển, đưa sản phẩm vươn xa hơn trên thị trường.

Đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo sức bật cho phát triển

Phát biểu tại Hội nghị gặp mặt doanh nghiệp (DN), nhà đầu tư, hợp tác xã Xuân Giáp Thìn, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Văn Khánh khẳng định: "Với phương châm chính quyền đồng hành cùng DN, Hòa Bình luôn xác định thành công của DN cũng là thành công của tỉnh; khó khăn, vướng mắc của các DN là trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp”. Phương châm đó được thực hiện xuyên suốt, hiệu quả, tạo nên dấu ấn trong quá trình phát triển của tỉnh và cộng đồng DN trong tỉnh.