(HBĐT) - Sử dụng súng tự chế để bảo vệ mùa màng, săn bắn... là tập tục, thói quen từ bao đời nay của người dân huyện vùng cao Đà Bắc. Những năm qua, hàng nghìn khẩu súng tự chế được lực lượng chức năng vận động, thu giữ. Song, những khẩu súng săn được người dân cất giấu, lén lút sử dụng vẫn luôn là nỗi ám ảnh chốn rừng xanh... Tuy nhiên, với sự tham gia vào cuộc của các già làng, người có uy tín trong cộng đồng, hàng trăm khẩu súng đã được người dân tự nguyện giao nộp.

Đại úy Xa Thanh Hải, Đội trưởng Đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Công an huyện Đà Bắc) cho biết: Sau hơn 10 năm, kể từ khi thực hiện Đề án 1080 của Công an tỉnh về vận động giao nộp vũ khí, vật liệu nổ (VKVLN), rồi đến Pháp lệnh và nay là Luật Quản lý VKVLN, Công an huyện đã vận động người dân tự nguyện giao nộp hàng nghìn khẩu súng tự chế. Tuy nhiên, tình trạng lén lút sử dụng súng trên địa bàn huyện hiện vẫn xảy ra. Hầu như năm nào cũng xảy ra án mạng do súng săn gây ra. Đáng buồn hơn, còn có những vụ bắn nhầm gây chết người. Gần đây nhất, ngày 16/4/2020, trong quá trình đi săn bắn tại khu đồi Hèo thuộc xóm Duốc, xã Nánh Nghê, Bàn Văn Huy (SN 1980) đã dùng súng săn tự chế (súng kíp) bắn nhầm vào Lý Văn Minh (SN 1988) trú cùng xóm. Phát đạn oan nghiệt đã làm Lý Văn Minh tử vong. 

Theo đại úy Xa Thanh Hải, nguyên nhân dẫn đến tình trạng sử dụng súng săn khá phổ biến trên địa bàn huyện, do đây là loại vũ khí dễ làm, dễ chế tạo và dễ... mua. Thời gian qua, Công an huyện đã từng phát hiện, bắt quả tang nhiều đối tượng có hành vi mua bán, chế tạo súng săn trái phép. Mới đây, Công an huyện bắt, xử lý đối tượng Bàn Văn Tuấn (SN 1993), trú tại xóm Ngù (xã Hiền Lương). Qua nắm tình hình, lực lượng chức năng Công an huyện phát hiện, bắt quả tang Bàn Văn Tuấn chế tạo súng săn tại nhà để bán. Tang vật thu giữ là khẩu súng kíp đang được hoàn thiện bộ phận cò, cùng toàn bộ dụng cụ để chế tạo. Tại cơ quan Công an, Tuấn khai nhận đã làm công việc chế tạo, sửa chữa súng săn từ năm 2012. Khi bị Công an huyện bắt giữ, Tuấn tự nguyện giao nộp thêm 2 khẩu súng kíp đã hoàn thiện, 8 nòng súng, 12 phôi báng súng. Đây là số súng khách đặt làm nhưng chưa hoàn thiện để giao cho khách hàng.      

Dù qua nhiều năm triển khai các quy định của pháp luật về quản lý, thu hồi VKVLN, nhưng hầu như năm nào, Công an huyện cũng xử lý 1 - 2 vụ liên quan đến việc sử dụng súng săn trái phép. Cũng theo đại úy Xa Thanh Hải, việc tuyên truyền, vận động người dân tự nguyện giao nộp súng săn còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, do tranh thủ, dựa vào những người có uy tín trong cộng đồng, công tác này đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Để công tác vận động, thu hồi VKVLN đạt hiệu quả cao, thời gian qua, Công an huyện đã xây dựng kế hoạch, giao cho các đội nghiệp vụ, Công an các xã, thị trấn tăng cường tuyên truyền, vận động Nhân dân tự nguyện, tự giác chấp hành các quy định của pháp luật về giao nộp VKVLN; chỉ đạo lực lượng Công an xã (CAX) bám địa bàn, bám cơ sở, nắm người, nắm hộ. Đồng thời, lên danh sách đối tượng nghi còn sử dụng súng để theo dõi, quản lý, vận động thu hồi. Theo thống kê, trong năm 2019, Công an huyện đã vận động, thu hồi được 161 khẩu súng tự chế. Trong quý I/2020, tiếp tục vận động, thu hồi được 33  khẩu súng săn, 1 kíp nổ.

Thượng úy Đinh Văn Nam, Trưởng CAX Cao Sơn chia sẻ: Nếu không có sự vào cuộc tích cực của người dân, nhất là những người có uy tín trong cộng đồng, thì việc tuyên truyền, vận động thu hồi súng tự chế trên địa bàn vẫn là thách thức. Từ quan điểm "dựa vào dân” đó, ngay trong những tháng đầu năm nay, từ sự giúp đỡ của già Lý Văn Thi ở xóm Sưng, già Triệu Văn Nguyên - xóm Lanh, già Triệu Văn Quy - xóm Giằng, Công an xã đã liên tiếp vận động thu hồi được 3 khẩu súng tự chế. Không chỉ vậy, các già còn tích cực tham gia cùng với lực lượng Công an, chính quyền địa phương tuyên truyền người dân không vi phạm, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về sử dụng VKVLN.

Đặc biệt như ở xã Giáp Đắt, trong thời điểm cuối năm 2019, thực hiện đợt tuyên truyền, vận động giao nộp VKVLN, chỉ trong 2 ngày, lực lượng chức năng đã thu hồi được 63 khẩu súng tự chế. Thượng úy Xa Văn Hoàng, Phó trưởng CAX Giáp Đắt đánh giá: Có được kết quả đó là do lực lượng Công an đã tranh thủ được già Xa Văn Ban, xóm Đắt 2, là người có uy tín ở địa phương. Chính sự tham gia của già đã giúp chúng tôi đã giải quyết được những khó khăn trong công tác vận động người dân tự nguyện giao nộp súng tự chế.

"Sau đợt vận động thu hồi súng săn đạt được kết quả ngoài mong đợi đó, đến nay, trên địa bàn Giáp Đắt hầu như không còn ai lén lút sử dụng súng săn. Nơi đại ngàn không còn những tiếng súng nổ chát chúa khi màn đêm buông xuống...” - thượng úy Xa Văn Hoàng, Phó trưởng CAX Giáp Đắt chia sẻ.