.jpg){kind=avatar}
1. Khái niệm hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (BVQLNTD) năm 2023 đã bỏ 2 khái niệm hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung để áp dụng theo quy định của Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015, nhằm đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
2. Phương thức kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giaodịch chung
2.1. Phương thức hành chính:
Kế thừa các giá trị tích cực của Luật BVQLNTD năm 2010, Luật BVQLNTD năm 2023 về cơ bản giữ nguyên cơ chế tiền kiểm và hậu kiểm theo phương thức hành chính để kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung. Tuy nhiên, có một số điểm được sửa đổi, bổ sung như sau:
- Bổ sung tiêu chí xác định Danh mục sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung với cơ quan quản lý nhà nước về BVQLNTD. Theo đó, khoản 1, Điều 28, Luật BVQLNTD năm 2023 đưa ra các tiêu chí cụ thể để xác định phạm vi áp dụng phương thức tiền kiểm, cụ thể: "Tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có số lượng lớn người tiêu dùng mua, sử dụng thường xuyên, liên tục, có tác động trực tiếp, lâu dài đến người tiêu dùng phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung với cơ quan quản lý nhà nước về BVQLNTD trước khi sử dụng để giao kết với người tiêu dùng”.
- Bổ sung nguyên tắc phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung: Tại khoản 4, Điều 28 quy định như sau: "Cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước về BVQLNTD trong việc kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung theo quy định tại Điều này”.
2.2. Phương thức tư pháp:
Luật BVQLNTD năm 2023 đã thay thế thủ tục đơn giản trong Luật BVQLNTD năm 2010 thành thủ tục rút gọn để tương thích với Bộ luật Tố tụng dân sự, đồng thời quy định điều kiện để áp dụng thủ tục rút gọn trong vụ án dân sự về BVQLNTD tại khoản 2 và khoản 3, Điều 70 như sau: "2. Vụ án dân sự về BVQLNTD có giá trị giao dịch dưới 100 triệu đồng thì được giải quyết theo thủ tục rút gọn mà không phải đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1, Điều 317 của Bộ luật Tố tụng Dân sự. 3. Vụ án dân sự về BVQLNTD không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này được giải quyết theo thủ tục rút gọn khi đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại khoản 1, Điều 317 của Bộ luật Tố tụng dân sự”.
Như vậy, các vụ án dân sự có giá trị giao dịch dưới 100 triệu đồng sẽ được giải quyết theo thủ tục rút gọn mà không phải đáp ứng thêm các điều kiện khác.
2.3. Phương thức kiểm soát thông qua các thiết chế xã hội:
Luật BVQLNTD năm 2023 sửa đổi, bổ sung các quy định mới liên quan đến việc phương thức kiểm soát thông qua các thiết chế xã hội:
Thứ nhất, bổ sung các quy định mới về án phí đối với vụ án dân sự do tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD khởi kiện:
- Đối với tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD đại diện cho người tiêu dùng theo ủy quyền khởi kiện: được miễn nộp tiền tạm ứng án phí (khoản 2, Điều 71, Luật BVQLNTD năm 2023);
- Đối với tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD khởi kiện vì lợi ích công cộng: được miễn nộp tiền tạm ứng án phí và miễn án phí (khoản 3, Điều 71, Luật BVQLNTD năm 2023).
Thứ hai, bổ sung cơ chế giải quyết tiền bồi thường thiệt hại trong vụ án dân sự về BVQLNTD vì lợi ích công cộng, do tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD khởi kiện: "Trong trường hợp không xác định được đối tượng thụ hưởng, tiền bồi thường thiệt hại trong vụ án dân sự về BVQLNTD vì lợi ích công cộng, do tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD khởi kiện được sử dụng để phục vụ cho các hoạt động chung vì quyền lợi người tiêu dùng theo quy định của Chính phủ" (khoản 2, Điều 73, Luật BVQLNTD năm 2023).
Tùy theo quy định của Chính phủ, các khoản bồi thường thiệt hại trong trường hợp này có thể sẽ là một trong các nguồn hỗ trợ hoạt động BVQLNTD cho các tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD.
Thứ ba, sửa đổi quy định về công khai thông tin vụ án dân sự về BVQLNTD: Điều 72, Luật BVQLNTD năm 2023 quy định:
- Đối tượng có trách nhiệm công khai: Tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD khởi kiện vụ án dân sự về BVQLNTD vì lợi ích công cộng, các trường hợp khác không có trách nhiệm công khai.
- Nội dung công khai: Công khai thông báo thụ lý vụ án của Tòa án về việc khởi kiện, không có trách nhiệm công khai về việc khởi kiện.
- Thời hạn phải công khai: Trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày Tòa án thụ lý.
- Hình thức công khai: Niêm yết tại trụ sở và đăng tải trên trang thông tin điện tử, phần mềm ứng dụng (nếu có) của tổ chức xã hội tham gia BVQLNTD.
- Thời gian công khai: Tối thiểu 15 ngày kể từ ngày niêm yết, đăng tải thông tin.
Nội dung sửa đổi trong Luật BVQLNTD năm 2023 thể hiện được ý nghĩa cốt lõi của việc công khai thông tin vụ án dân sự về BVQLNTD do tổ chức xã hội khởi kiện, là để người tiêu dùng có liên quan trong các vụ án về lợi ích công cộng được biết và có thể cung cấp thêm tài liệu, chứng cứ, hoặc tham gia vào quá trình khởi kiện, đồng thời tránh việc các vụ án dân sự riêng lẻ có thể bị lợi dụng/biến tướng/vô ý gây ra các hậu quả không mong muốn trong việc cản trở hoạt động kinh doanh bình thường, hoặc giảm uy tín của tổ chức, cá nhân kinh doanh trên thị trường.
(Còn nữa)
Minh Phượng (TH)
(Sở Tư pháp)
Tin và làm theo kẻ giả danh công an, bà M. đến ngân hàng rút 200 triệu đồng từ 2 sổ tiết kiệm, để chuyển cho kẻ lừa đảo nhưng được công an ngăn chặn kịp thời.
Phát triển bởi ICT GROUP.
