Người dân Dakrông đổ sô ra những đoạn sông còn nước để mót vàng sa khoáng.
"Hạn nặng bất thường như ri là do toàn bộ vùng rừng già đầu nguồn đã bị bọn đào đãi vàng chặt phá hết. Rừng mất thì không giữ được nước, mùa lụt nước mặc sức đổ về, nhấn chìm nhà cửa, thôn bản. Còn mùa nắng thì nước nhanh chóng bị rút khô, gây ra hạn hán trầm trọng. Dân mình biết rứa, cán bộ báo biết rứa nhưng mà chịu thôi!", một người dân bản A Liêng, xã Tà Rụt khẳng định.
Cơn lũ lịch sử cuối năm 2009 quét qua Đakrông (Quảng Trị), cuốn trôi hàng trăm ngôi nhà, làng mạc dọc các sông, suối. Những cánh rừng già A Vao, Tà Long suốt gần 20 năm ròng sặc sụa mùi khói thuốc súng nổ mìn, phá núi tìm vàng ngổn ngang, tiêu điều như bãi chiến trường, bỗng trong phút chốc bị dòng nước lớn cuồn cuộn cuốn trôi.
Dòng sông Đakrông yên ả, một lúc đã phải hứng chịu sự tàn phá khốc liệt của nước, của gỗ rừng và của đất, đá từ thượng nguồn ngồn ngộn đổ về, để rồi dòng sông - chỗ bị khoét sâu, chỗ bị bồi lấp cao hơn cả mặt ruộng và chỗ thì lở loét như vết hoại thư lâu ngày khó chữa trên cơ thể con người.
Còn giờ đây, nắng mới chỉ đầu mùa hạ mà đã thiêu đốt hết đồng ruộng, làng mạc; dòng sông Đakrông đã nhanh chóng bị kiệt nước, nhiều nơi trơ đá cuội và đất cát, hình thành nên những bãi đá bóng của lũ trẻ ở vùng cao.
Trong hành trình "cận cảnh" những bãi vàng ở Đakrông, chúng tôi xót xa trước cảnh người dân vớt vát những bắp ngô còi cọc giữa nương rẫy cháy khô của nhà mình.
Ông Côn Ninh ở bản A Liêng, xã Tà Rụt đang cùng với con cháu thu hoạch đám lạc bên bờ sông Đakrông tâm sự: "Nhà cửa ở bản mình bị trôi gần hết trong lũ quét năm ngoái. Sau dựng lại nhà cửa, nhà nước còn hỗ trợ dân mình giống lạc và bắp - cây lương thực ngắn ngày để chống đói. Thế nhưng, do hạn hán năm nay đến sớm và lớn nhất từ lúc mình sinh ra đến nay; cây lạc, cây bắp do đó bị khô quắt, có trái, có vỏ mà không có củ, hạt".
"Hạn nặng bất thường như ri là do toàn bộ vùng rừng già đầu nguồn đã bị bọn đào đãi vàng chặt phá hết. Rừng mất thì không giữ được nước, mùa lụt nước mặc sức đổ về, nhấn chìm nhà cửa, thôn bản. Còn mùa nắng thì nước nhanh chóng bị rút khô, gây ra hạn hán trầm trọng. Dân mình biết rứa, cán bộ báo biết rứa nhưng mà chịu thôi!", ông Ninh khẳng định.
Trên các bản làng Đakrông, nơi nào chúng tôi đến đều thấy một màu vàng cháy khô khốc. Dòng Đakrông những chỗ còn nước chỉ còn nhỏ bằng cái ao làng. Tháng 1/2010, người dân các xã Tà Long, Húc Nghì, Tà Rụt, A Bung, A Ngo đã cày cuốc những khúc sông bị lũ quét 2009 bồi lấp để trỉa hạt lạc và ngô. Nhưng nay nắng hạn đến nỗi "ruộng sông" cũng đã bị queo quắt, hun hút bụi.
Ông Ngô Hùng, Phó Chủ tịch HĐND xã A Ngo buồn bã: Xã có gần 560 hộ dân, năm nay bà con tập trung công sức trồng cây ngô và lạc để lấy ngắn nuôi dài sau hậu quả nặng nề của cơn lũ quét cuối năm 2009. Thế nhưng, ông trời và con người chẳng thương, cùng với nắng hạn còn có hậu quả của việc chặt phá rừng, đào núi tìm vàng khiến cho nguồn nước sông, suối cạn kiệt, ruộng đồng cháy khô, mất mùa nặng. Ngoài 150ha ngô, lạc đã bị mất trắng, số lượng lớn giống lúa hiện đã gieo xuống nhưng đất đai không có độ ẩm nên không nảy mầm được...
Tình trạng hạn hán ở những địa phương kế tiếp A Ngo là A Bung, A Vao - giáp với A Lưới (Thừa Thiên - Huế) và vùng rừng già đầu nguồn Đakrông càng trở nên khốc liệt hơn. Trên quả đồi vàng khét, một bà mẹ Pa Cô đã bất chấp cái nắng như thiêu như đốt, tỉ mẩn tìm những cồi ngô còi cọc trên rẫy ngô đã cháy sém vì nắng hạn.
Mẹ tên là Giã Khôn, nói tiếng Kinh chậm như nhặt hạt thóc: Hết lũ quét thì đến hạn hán hoành hành. Rẫy ngô này, năm ngoái gia đình mẹ thu hoạch được 7 triệu đồng, nhưng năm nay gom cả rẫy cũng chỉ được vài nồi ngô luộc mà hạt của nó thì háp lắm".
Cùng với nguy cơ thiếu đói do hạn hán ở vùng cao Đakrông là tình trạng thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng. Ông Hồ Pườm, Phó Chủ tịch UBND xã A Bung lo lắng: Người dân ở đây vốn bao đời nay sử dụng nguồn nước sinh hoạt từ sông, suối, đặc biệt là nguồn nước đầu nguồn sông Đakrông và vùng rừng già ở A Vao, Tà Long vốn rất trong và sạch.
Thế nhưng nguồn nước sinh hoạt của người dân đã bị đe dọa từ khi ở vùng rừng núi này xuất hiện nạn đào đãi vàng bừa bãi. Trong những năm lại đây, tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn. Và đặc biệt năm nay, mới chỉ nắng đầu mùa khô mà hơn 2/3 bản làng ở đây đã thiếu nước sinh hoạt; các bể nước tự chảy đã không chảy nữa. Bà con đã phải vào tận rừng sâu gùi từng can nhựa nước mỗi ngày.
Phát triển bởi ICT GROUP.
