(HBĐT) - Trong những năm qua, công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) của tỉnh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần vào sự nghiệp phát triển KT-XH, nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Thị Minh Phương, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi về công tác DS-KHHGĐ. Hàng năm, chi cục phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức nhiều đợt truyền thông, vận động đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi như phổ biến kiến thức về dân số phát triển, chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, giới tính, bình đẳng giới, không kết hôn sớm, không kết hôn cận huyết thống, không sinh con thứ 3, phòng bệnh tan máu bẩm sinh… Tăng cường cung cấp thông tin về dân số và phát triển đến cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể các cấp. Huy động các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội tham gia truyền thông về dân số và phát triển; tổ chức thực hiện có hiệu quả các hoạt động truyền thông trực tiếp trong hệ thống dân số các cấp; phát huy vai trò đội ngũ cán bộ, cộng tác viên làm công tác dân số, y tế cơ sở nhằm nâng cao kiến thức, thay đổi thái độ, hành vi, tập quán, lối sống liên quan đến sức khỏe, chất lượng dân số của các tầng lớp Nhân dân. 

Có thể thấy, nhận thức và hành động của đại bộ phận người dân về chính sách DS-KHHGĐ đã có những chuyển biến tích cực; quy mô gia đình nhỏ được chấp nhận ngày càng rộng rãi, tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên duy trì ổn định ở mức dưới 1%. Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt, tuổi thọ trung bình từ 72,2 tuổi tăng lên 72,7 tuổi; tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác DS-KHHGĐ đang gặp nhiều thách thức, như: Mật độ phân bố dân cư không đồng đều, kết quả giảm sinh chưa bền vững, số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ chưa đạt mức sinh thay thế, có nguy cơ tăng cao trở lại; tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao (112,1 bé trai/100 bé gái); tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn tồn tại và diễn ra tại vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tỷ lệ sinh con thứ 3 có chiều hướng tăng cao, từ 9,84% năm 2018 lên 13,8% năm 2020, trong đó, trường hợp là người dân tộc thiểu số chiếm đa số và trường hợp đảng viên sinh con thứ 3 cũng tăng lên qua các năm. Trong 3 năm (2018 - 2020) có 301 đảng viên sinh con thứ 3, nhưng chỉ có 198 trường hợp có hình thức xử lý…

Với mục tiêu chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang dân số và phát triển nhằm giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô dân số, cơ cấu dân số, chất lượng dân số. Mới đây, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 338 quy định một số chính sách hỗ trợ thực hiện công tác dân số trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Nhằm tổ chức thực hiện có hiệu quả nghị quyết của HĐND, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch thực hiện với mục tiêu chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang dân số và phát triển; nhằm giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số. Khẳng định đạt và duy trì vững chắc mức sinh thay thế, đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, tận dụng hiệu quả lợi thế cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số, phân bổ dân số hợp lý và nâng cao chất lượng dân số.