Thực hiện Chỉ thị số 12/CT-UBND, ngày 4/8/2021 của UBND tỉnh về "Xây dựng các biện pháp thực hiện để duy trì mỗi cặp vợ chồng sinh 2 con trong nội dung hương ước, quy ước của khu dân cư; nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2021 2025”,  Ban chỉ đạo công tác dân số và phát triển huyện Kim Bôi đã phổ biến, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân số trong tình hình mới; ban hành các kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 12/CT-UBND trên địa bàn huyện.  Năm 2023, số đơn vị đưa nội dung thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình vào hương ước, quy ước, nội quy, quy chế đạt 62%; số đơn vị có biện pháp, hình thức xử lý vi phạm chính sách dân số, sinh con thứ 3 trở lên trong hương ước, quy ước, nội quy, quy chế đạt 62%.

Năm 2022, tổng số sinh trên địa bàn huyện là 1.217, trong đó trường hợp sinh con thứ 3 trở lên là 197, chiếm tỷ lệ 16,1% và 100% trường hợp đã có hình thức xử lý. 6 tháng đầu năm 2023, toàn  huyện có 133 trường hợp sinh con thứ 3 trở lên, chiếm tỷ lệ 21,8%, tăng 5,7% so với cùng kỳ.  

Nguyên nhân của tình trạng sinh con thứ 3 trở lên do việc đưa Chỉ thị số 12/CT-UBND vào hương ước, quy ước còn gặp nhiều vướng mắc do những quy định, hướng dẫn chưa đồng bộ, thống nhất giữa các ngành liên quan. Đối với các cơ quan hành chính sự nghiệp, việc đưa Chỉ thị số 12/CT-UBND vào nội quy, quy chế làm việc của cơ quan còn nhiều lúng túng chưa biết đưa vào nội dung nào cho phù hợp, hiện tại đang thực hiện xử lý theo các quy định của Nhà nước về xử lý kỷ luật đảng viên, công chức, viên chức.

 Tại buổi kiểm tra, huyện Kim Bôi đề xuất có hướng dẫn cụ thể về việc xử lý vi phạm chính sách dân số nói chung, sinh con thứ 3 nói riêng và việc thực hiện Nghị định số 61 của Chính phủ. Đồng thời, hướng dẫn cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban, ngành cùng triển khai để có căn cứ thực hiện. 

Đoàn kiểm tra đề nghị huyện Kim Bôi tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo và có giải pháp tuyên truyền, chế tài xử lý cụ thể. Đặc biệt quan tâm đến những đơn vị có tỷ lệ sinh con thứ 3 cao và đơn vị nguy cơ cao để có giải pháp cụ thể và từng bước giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trên địa bàn huyện.