Gia đình ông Bùi Văn Vịnh, xóm Cuối, xã Cuối Hạ (Kim Bôi) sử dụng nguồn nước giếng đào có màu nâu đục và mùi tanh, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Từng gáo nước múc lên có màu nâu đục và mùi tanh, đó là nguồn nước sinh hoạt hàng ngày của gia đình ông Bùi Văn Vịnh ở xóm Cuối. Nguồn nước này được lấy từ giếng đào sâu chừng 5 - 6m, phục vụ việc ăn uống, tắm giặt và tưới tiêu của gia đình. Mặc dù có lo lắng về nguy cơ nguồn nước bị ô nhiễm, nhưng các thành viên trong gia đình buộc phải sử dụng vì không còn cách nào khác.
Ông Vịnh trăn trở: "Hơn 20 năm sử dụng nguồn nước giếng đào, gia đình tôi thực sự lo lắng về nguy cơ ô nhiễm từ các mỏ khoáng sản trên địa bàn và các vùng lân cận. Tại khu vực này mạch nước ngầm khan hiếm, nhiều gia đình đã thử khoan giếng nhưng không đem lại hiệu quả”.
Ông Bùi Văn Huy cũng ở xóm Cuối chia sẻ: "Một số đơn vị chức năng đã kiểm tra chất lượng, kết luận có trên 80% hộ dân trên địa bàn xóm hiện sử dụng nguồn nước bị nhiễm chì, đá vôi, than… Nguồn nước này chỉ có thể phục vụ cho sản xuất, không đảm bảo phục vụ ăn uống hàng ngày. Để tạm thời khắc phục, gia đình tôi phải sử dụng bể lắng lọc, tạo các tầng cát thô, cát mịn để lọc nước. Tuy nhiên vẫn lo lắng về nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe của các thành viên trong gia đình.
Xã Cuối Hạ có gần 8.400 nhân khẩu, sinh sống tại 10 xóm, trong đó có 6 xóm khó khăn về nguồn nước sinh hoạt. Nguyên nhân chính do địa hình phân bố không đều, chủ yếu là núi đá vôi nên việc tìm kiếm các mạch nước ngầm khó khăn. Từ nguồn lực hỗ trợ của nhà nước, trên địa bàn đã xây dựng được 4 công trình nước sạch phục vụ sinh hoạt tại 4 xóm, với trên 800 hộ được hưởng lợi. Tuy vậy, địa bàn đông dân cư, hệ thống công trình nước sạch không đáp ứng được nhu cầu sử dụng của người dân. Vào mùa khô, kéo dài từ tháng 12 năm trước đến tháng 4 năm sau, các hộ thường xuyên trong tình trạng "khát” nước sinh hoạt.
Để khắc phục khó khăn về nguồn nước, nhiều năm qua, người dân tìm kiếm các mạch nước ngầm, mó nước trên núi cao dẫn về bể chứa của gia đình phục vụ sinh hoạt hàng ngày. Để đào giếng chi phí dao động từ 10 - 20 triệu đồng, giếng khoan từ 30 - 40 triệu đồng. Đây là số tiền không phải gia đình nào cũng có thể đáp ứng được.
Đối với các hộ hoàn cảnh kinh tế khó khăn thì kéo nước từ mó trên núi cao về sử dụng là phương án tiết kiệm và hiệu quả nhất. Do địa hình cách trở, nhiều xóm nằm cách xa nguồn nước từ 4 - 5km nên chi phí mua dây dẫn cũng phát sinh. Quá trình kéo nước, hệ thống đường ống dẫn chằng chịt hoặc chôn dưới đất theo các tuyến đường giao thông gây mất mỹ quan, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ không đảm bảo cho các phương tiện lưu thông. Nguồn nước cũng không ổn định do hệ thống đường ống dẫn thường xuyên bị trâu, bò dẫm đạp. Các gia đình phải cắt cử nhau kiểm tra thường xuyên để nguồn nước lưu thông ổn định.
Đồng chí Bùi Thanh Hiệu, Chủ tịch UBND xã Cuối Hạ cho biết: "Mặc dù trên địa bàn đã có các công trình nước sạch được xây dựng, tuy nhiên chưa đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân. Cấp ủy, chính quyền địa phương đề nghị nhà nước quan tâm, hỗ trợ nguồn kinh phí đầu tư, xây dựng đồng bộ hệ thống nước sạch, mong muốn trong thời gian sớm nhất nhân dân có nguồn nước sạch để sử dụng. Xã tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân có ý thức bảo vệ, gìn giữ các công trình nước sinh hoạt đã và đang phát huy hiệu quả; giám sát, bảo vệ nguồn nước tại địa phương. Qua đó tạo điều kiện cho bà con yên tâm sinh sống, phát triển kinh tế nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống.
Đức Anh