(HBĐT) - Trước khi chưa có mô hình "Dòng họ tự quản về ANTT”, tình hình tai, tệ nạn xã hội (TNXH) ở xã Pà Cò (Mai Châu) diễn biến phức tạp. Tội phạm, tệ nạn ma túy, tảo hôn còn tiềm ẩn. Sau khi mô hình được triển khai, tình hình tội phạm, TNXH cơ bản được kiềm chế, hủ tục lạc hậu từng bước được đẩy lùi.   

Xã Pà Cò có 7 xóm, gần 600 hộ dân. Trong đó, dân tộc Mông chiếm trên 98%, với 8 dòng họ. Dòng họ Sùng là dòng họ lớn nhất, chiếm trên 50% tổng số hộ và số nhân khẩu của xã. Dòng họ Tràng chiếm khoảng 12%, dòng họ Hàng chiếm trên 12%, dòng họ Mùa chiếm khoảng 10%, dòng họ Phàng chiếm trên 8%, còn lại một số dòng họ khác như: Giàng, Tếnh, Vàng.

Thiếu tá Vàng A Nhà, Trưởng Công an xã Pà Cò chia sẻ: Những năm qua, lực lượng chức năng Công an tỉnh, Công an các địa phương đã phát hiện, bắt giữ hàng chục vụ, với khoảng trên 50 đối tượng là người ở Pà Cò phạm tội mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy. Trong đó, dòng họ Sùng nhiều nhất, bị bắt 23 vụ, 24 đối tượng; dòng họ Mùa bị bắt 5 vụ, 6 đối tượng; dòng họ Tràng bị bắt 6 vụ, 6 đối tượng... Ngoài ra, số người nghiện ma túy ở Pà Cò vẫn còn cao (họ Sùng 16 người, họ Hàng 11 người, họ Phàng 6 người, họ Giàng 3 người...). Trước thực trạng trên, năm 2007, xã đã được chọn làm điểm triển khai xây dựng mô hình "Dòng họ tự quản về ANTT”. Qua hơn 10 năm thực hiện mô hình đã tích cực góp phần kiềm chế, đẩy lùi tội phạm, tệ nạn xã hội trên địa bàn.

Theo đó, các dòng họ đã tham gia xây dựng, ký kết quy ước về công tác giữ gìn ANTT; đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, vận động người trong dòng họ thực hiện nghiêm các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, không vi phạm pháp luật, không tham gia mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy; tích cực tham gia phòng ngừa, đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ vững ANCT - TTATXH, giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh ngay tại cơ sở và trong dòng họ. Các dòng họ thường xuyên làm tốt công tác quản lý, giáo dục con em là các đối tượng tù tha, hoãn thi hành án, phạt tù cho hưởng án treo. Từ đó, hầu hết số đối tượng này đều có tiến bộ, không tái thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật, tệ nạn ma túy ở Pà Cò từng bước được kiềm chế, có xu hướng giảm. Từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 1 đối tượng là người Pà Cò phạm tội tàng trữ trái phép chất ma túy. 

Cùng với đó, các dòng họ tự quản ở Pà Cò đã tuyên truyền, vận động đẩy lùi hủ tục lạc hậu, xây dựng đời sống văn hóa mới. Đồng chí Sùng A Sía, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Trước đây, khi có người chết, người dân thường nổ súng, để thi thể trong nhà từ 3 - 7 ngày; tổ chức ăn uống kéo dài trong nhiều ngày, thịt từ 3 - 5 con trâu, bò, rất tốn kém. Từ khi phối hợp với các xã lân cận như Hang Kia (Mai Châu), Loóng Luông, Vân Hồ, huyện Vân Hồ (Sơn La) xây dựng, ký quy ước về việc bỏ một số hủ tục lạc hậu của địa phương, thực hiện nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang, tình trạng trên đã cơ bản được chấm dứt.

Ngoài ra, các dòng họ tích cực tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước. Vận động con em không tin, không nghe theo các đối tượng xấu đến tuyền truyền, nói xấu Đảng, Nhà nước, truyền đạo trái phép. Như mới đây, người có uy tín trong gia đình, dòng họ đã vận động Sùng A Lúa, xóm Pà Cò Lớn không nghe theo luận điệu xuyên tạc của các đối tượng xấu, lập lại bàn thờ theo phong tục tập quán của người Mông... Những hủ tục lạc hậu trong việc cưới cũng từng bước được đẩy lùi. Như đã xóa bỏ tình trạng ngăn cản hôn nhân tự nguyện; cha mẹ không cưỡng ép kết hôn; tình trạng tảo hôn giảm mạnh từ hàng chục vụ/năm còn 2 - 3 vụ/năm...

Từ việc thực hiện hiệu quả mô hình "Dòng họ tự quản về ANTT", tình hình ANCT - TTATXH được đảm bảo, tội phạm, TNXH từng bước được đẩy lùi. Con em được giáo dục, quản lý không vi phạm pháp luật ngay từ mỗi gia đình, dòng họ. An ninh nông thôn trên địa bàn xã được giữ vững, từng bước chuyển hóa.